Cổng thông tin điện tử

Các Mác sinh ngày 5/5/1818 ở thành phố Trier trên bờ sông Mozel, một nhánh của sông Rhein thuộc Trier là một thành phố cổ của Đức, thời Trung cổ. Ngay từ nhỏ, Các Mác đã sớm bộc lộ tư chất thông minh. Càng lớn, ông càng thể hiện năng lực tư duy độc lập, sáng tạo, có niềm say mê nghiên cứu khoa học. Đặc biệt, Các Mác sớm có tinh thần dân chủ cách mạng và vô thần, có tinh thần nhân đạo, yêu thương con người với khát vọng cống hiến cho nhân loại.        Cùng với người bạn chiến đấu của mình là Ph.Ăngghen, C.Mác đã xây dựng nên chủ nghĩa Mác - một học thuyết khoa học và cách mạng về triết học, kinh tế chính trị học và chủ nghĩa cộng sản khoa học. Trong đó, C.Mác và Ph.Ăngghen  đã đem lại cho nhân loại nói chung và giai cấp công nhân nói riêng một “bộ công cụ nhận thức vĩ đại” mới để cải tạo thế giới. Đó chính là chủ nghĩa duy vật biện chứng (CNDVBC) và chủ nghĩa duy vật lịch sử (CNDVLS). CNDVBC và CNDVLS là cơ sở của thế giới quan và phương pháp luận khoa học để Mác nghiên cứu kinh tế, từ đó đưa lại “học thuyết giá trị thặng dư”, được xem là chìa khóa để hiểu được sự phát sinh, phát triển và diệt vong tất yếu của chủ nghĩa tư bản (CNTB).

          Học thuyết giá trị thặng dư cùng với CNDVLS là hai phát kiến khoa học vĩ đại nhất trong hàng loạt cống hiến của Mác. Đánh giá về hai phát kiến đó của C. Mác, Ph.Ăngghen đã viết: “Giống như Đác-uyn đã tìm ra qui luật phát triển của thế giới hữu cơ, Mác đã tìm ra qui luật phát triển của lịch sử loài người”[1]. Còn V.I.Lênin thì khẳng định “CNDVLS của C.Mác là thành tựu vĩ đại nhất của tư tưởng khoa học”[2]. Thông qua hai phát kiến này, C.Mác và Ph.Ăngghen đã phát hiện ra những quy luật hình thành, vận động và phát triển của xã hội từ nền tảng kinh tế đến quy luật về đấu tranh giai cấp và cách mạng, chấm dứt mọi sai lầm của những khuynh hướng duy tâm, tôn giáo, và cả chủ nghĩa duy vật siêu hình trong giải thích các hiện tượng xã hội. Đó là một số quy luật như: tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội, sản xuất vật chất quyết định đời sống tinh thần, phương thức sản xuất quyết định các sinh hoạt xã hội khác,… Đồng thời hai phát kiến đó của C.Mác cũng là cơ sở đưa lại sự phát triển của lý luận về chủ nghĩa xã hội từ không tưởng đến khoa học. Chính vì vậy, mà tên tuổi và sự nghiệp của C.Mác đã gắn liền với việc ông phát triển lý luận khoa học về chủ nghĩa xã hội (CNXH), trong đó những luận chứng sâu sắc của C.Mác về sự diệt vong tất yếu của CNTB, về sự tất thắng của chủ nghĩa cộng sản, cùng với sự ra đời của phong trào cộng sản, công nhân quốc tế và sự ra đời rồi lớn mạnh của hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa (XHCN) vẫn còn nhiều giá trị trong thời đại ngày nay.

           Tất nhiên, những phát kiến vĩ đại ấy không phải chỉ là kết quả sáng tạo của một bộ óc thiên tài mà còn là sản phẩm của quá trình mà C.Mác đã thâm nhập vào thực tiễn. Chính điều này đã làm C.Mác vượt trên những người cùng thời để trở thành một con người vĩ đại - người thầy của giai cấp công nhân quốc tế.

          Tính vĩ đại của C.Mác được biểu hiện rất rõ ở quan niệm của ông về khoa học. Theo Mác, khoa học không nên vì mục đích tự thân mà phải vì hạnh phúc của mọi người. Ở tuổi mười bảy (8/1835), trong bài luận văn thi tốt nghiệp trường trung học với tựa đề “Những suy nghĩ của một thanh niên khi chọn nghề”, C.Mác đã viết: “Nếu con người làm việc chỉ vì bản thân mình thì may ra có thể trở thành một nhà bác học nổi tiếng, một nhà thông thái vĩ đại, một nhà thơ ưu tú, nhưng không bao giờ có thể trở thành con người thực sự hoàn thiện và vĩ đại. Nếu ta chọn một nghề trong đó ta có thể làm việc được nhiều hơn cho nhân loại, thì ta sẽ không còng lưng dưới gánh nặng của nó, bởi vì đó là sự hy sinh vì mọi người”[3]. Có lẽ khi viết những dòng ấy chính ông cũng không ngờ  sau này mình lại bước vào một sự nghiệp cao quý - sự nghiệp giải phóng cho toàn thể nhân loại cần lao.

Sự vĩ đại của C.Mác còn bắt đầu từ việc ông là người rất yêu tự do và ông muốn đem tự do ấy đến cho mọi người, mà trước hết là cho những người nghèo khổ bất hạnh. Đó chính là điều đã làm cho C.Mác chiếm một vị trí nổi bật trong hàng ngũ của các nhà bác học vĩ đại trên thế giới. Bởi thế sau khi tốt nghiệp đại học, C.Mác đã dấn thân vào hoạt động thực tiễn, bắt đầu bằng việc ông cộng tác với tờ báo Sông Ranh. Tại đây, C.Mác đã dùng ngòi bút để phê phán chế độ quân chủ chuyên chế Phổ, bảo vệ người lao động, đấu tranh cho tự do báo chí,… Chính thực tiễn đấu tranh đó đã dạy cho C.Mác hiểu rằng, lý luận tuy là vũ khí lợi hại và sắc bén nhưng chỉ bản thân nó không thôi thì chưa đủ để có thể xóa bỏ áp bức, bóc lột, bất công. Lý luận phải kết hợp với đấu tranh cách mạng thì mới có thể đem lại hạnh phúc thật sự cho con người. Bởi thế, vấn đề quan trọng nhất đối với C.Mác là làm cách nào để “cải tạo” thế giới, chứ không phải là “giải thích” thế giới theo nhiều cách.

           Ở C.Mác luôn đặt ra một yêu cầu: Lý luận phải luôn gắn liền với thực tiễn. Lý luận trước hết phải chứng minh một cách khoa học cho sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, còn thực tiễn thì luôn hướng tới cái đích cuối cùng là đấu tranh để giải phóng hoàn toàn cho giai cấp công nhân. Bằng cách phát hiện ra giai cấp công nhân hiện đại và sứ mệnh lịch sử của họ, C.Mác đã chứng minh rằng họ không phải là những con người nghèo khổ, bất hạnh, rách rưới, đáng thương như nhiều người trước đó đã lầm tưởng. Họ thực ra là lực lượng tiên tiến nhất, cách mạng nhất trong sự nghiệp giải phóng chính mình và giải phóng cho toàn xã hội khỏi áp bức, bóc lột, nô dịch, xây dựng một xã hội của con người, cho con người và vì con người, xã hội mà sự tự do của mỗi người là tiền đề cho sự tự do của tất cả mọi người. Công lao to lớn và tấm gương về sự hi sinh cả cuộc đời cho sự nghiệp giải phóng nhân loại cần lao đã làm C.Mác trở thành người thầy vĩ đại của giai cấp công nhân quốc tế.

Sự ra đời của chủ nghĩa Mác chấm dứt thời kỳ mò mẫm như trong đêm tối của hàng triệu nhân dân lao động sống dưới ách áp bức và bóc lột, tìm đường giải phóng cho mình. Sau này, V.I.Lênin đã kế thừa sự nghiệp của C.Mác và Ph.Ăngghen, dựa trên các nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác, đã phát triển chủ nghĩa Mác trong thời đại đế quốc chủ nghĩa, thời đại cách mạng vô sản trở thành chủ nghĩa Mác - Lênin. Dưới ngọn cờ của chủ nghĩa Mác - Lênin, Cách mạng Tháng Mười Nga đã thành công mở ra thời đại mới trong lịch sử phát triển của loài người.

Gần hai thế kỷ đã trôi qua kể từ ngày học thuyết Mác từ một “bóng ma ám ảnh châu Âu” trở thành một học thuyết khoa học, lịch sử thế giới đã có nhiều biến động dữ dội. Hoàn cảnh lịch sử ấy không thể không tác động tới học thuyết Mác. Mà nói theo tinh thần biện chứng thì cái mà hôm qua vẫn còn tồn tại một cách hợp lý thì hôm nay lại đang tiêu vong, thay vào đó là một hiện thực mới hơn, cao hơn. Nhưng chủ nghĩa Mác thì nằm ngoài cái quy luật chung ấy. Tuy chủ nghĩa Mác là một sản phẩm của ngày hôm qua nhưng giá trị của nó lại không mất đi mà còn được bồi bổ thêm, nó không những đã đi vào lịch sử mà còn đang đi cùng lịch sử. Có được sự tồn tại và phát triển thần kỳ này là do chủ nghĩa Mác có một đặc tính quan trọng mà chính các nhà kinh điển đã luôn khẳng định rằng học thuyết của ông luôn là một học thuyết mở chứ không phải là những lý thuyết xơ cứng và giáo điều.

Ông Giắccơ Đêriđa, một học giả tư sản, một triết gia hiện đại phương Tây có uy tín, trong quyển sách “Những bóng ma của Mác” đã tuyên bố: Chủ nghĩa Mác không lỗi thời, loài người cần phải trở về với Mác, phải tìm thấy chân lý từ học thuyết của Mác. Học giả này quả quyết: Loài người “không có tương lai nếu không có Mác, nếu không có các di sản của Mác”[4]. Thực tiễn đã chứng minh nhận định trên là đúng đắn. Đó là việc người ta đã ồ ạt nghiên cứu học thuyết Mác bằng việc tìm đọc lại bộ “Tư bản” năm 2008, bởi vì cách đây hơn một thế kỉ rưỡi, C.Mác đã đề cập rất nhiều đến căn bệnh “khủng hoảng” của CNTB. Nhưng có thời gian, người ta đã cố tình quay lưng lại và quên lãng nó. Chính cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính năm 2008 đã khiến các học giả tư sản ồ ạt đổ xô đi tìm đọc lại các tác phẩm của C.Mác, chỉ riêng một nhà xuất bản ở Ý trong một thời gian ngắn đã bán được hơn 5000 bộ “Tư bản” của C.Mác. Điều đó, bổ sung thêm căn cứ để củng cố niềm tin của chúng ta vào học thuyết kinh tế của C.Mác, cũng như tin tưởng vào đường lối xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Mặc dù, ngày nay hệ thống các nước XHCN không còn nữa, là một tổn thất lớn của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế nhưng chủ nghĩa Mác vẫn tồn tại, phát triển, đóng vai trò là kim chỉ nam quan trọng mà chưa có một học thuyết nào có thể thay thế được.

Đối với nước ta, từ ngày lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, sau này là Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu bắt gặp và truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin về trong nước, chúng ta đã thực sự tìm được con đường đúng đắn và phù hợp nhất với mình. Chủ nghĩa Mác - Lênin kết hợp với phong trào công nhân và phong trào yêu nước đã dẫn tới việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (ngày 03/2/1930), bước ngoặt vĩ đại của lịch sử cách mạng Việt Nam. Từ khi ra đời đến nay, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại luôn lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của mình, luôn kiên định, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của cách mạng Việt Nam, kết hợp nhuần nhuyễn giữa giai cấp và dân tộc, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách, đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Đó là thắng lợi vĩ đại của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, khai sinh ra nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á; thắng lợi vẻ vang trong kháng chiến chống thực dân Pháp, đánh đuổi đế quốc Mỹ xâm lược, hoàn thành cách mạng dân tộc, dân chủ, thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin, nắm bắt thuận lợi, thời cơ, vượt qua khó khăn, thách thức, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã phát huy tinh thần yêu nước, đoàn kết, ý chí quyết tâm, bản lĩnh, sáng tạo, nỗ lực phấn đấu đạt được nhiều thành tựu to lớn, quan trọng, có ý nghĩa lịch sử, tạo nhiều dấu ấn nổi bật; đất nước phát triển nhanh và bền vững; củng cố, nâng cao niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa. Sau gần 40 năm đổi mới, vị thế, uy tín và tiềm lực của đất nước được nâng cao như lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói: “Với tất cả sự khiêm tốn, chúng ta vẫn có thể nói rằng: Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Đứng trước yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra trong tình hình mới, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Đảng ta tiếp tục khẳng định, tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta là phải kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh…

Các Mác đã đi xa hơn một thế kỷ nhưng những gì mà ông để lại vẫn là một di sản vô giá mà chúng ta cần phải tiếp tục kế thừa, bảo vệ, giữ gìn và phát triển… Cuộc đời, sự nghiệp và những cống hiến vĩ đại của Các Mác luôn được trân trọng và sống mãi trong tâm trí, trái tim của hàng triệu triệu người lao động trên thế giới và trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội quang vinh mà Đảng và Nhân dân ta lựa chọn. Nguyễn Việt Tuấn