Xuất phát từ vị trí, vai trò đặc biệt của thanh niên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Thanh niên phải là rường cột của nước nhà”. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa VII của Đảng nhấn mạnh: “Các cấp ủy từ Trung ương đến cơ sở có chương trình công tác thanh niên trong nhiệm kỳ, lãnh đạo các cơ quan Nhà nước xây dựng luật pháp, chính sách, chương trình kế hoạch công tác thanh niên. Các tổ chức Đảng chăm lo củng cố Đoàn, xây dựng mặt trận thanh niên và đẩy mạnh phong trào hành động cách mạng trong thanh niên. Đảng viên phải là người lãnh đạo, là tấm gương, là người bạn của giới trẻ”. Đặc biệt, Nghị quyết 25 ngày 25-7-2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa” cũng khẳng định quan điểm: “Đảng lãnh đạo công tác thanh niên và trực tiếp lãnh đạo Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Xây dựng Đoàn vững mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là xây dựng Đảng trước một bước. Đảng đề ra đường lối, chủ trương định hướng cho thanh niên hành động, xác định các chuẩn mực cho thanh niên phấn đấu; xây dựng các tấm gương điển hình tiêu biểu cho thanh niên học tập và noi theo”. Đảng còn có nhiệm vụ chăm lo, đào tạo, bồi dưỡng nguồn cán bộ trẻ có phẩm chất đạo đức, bản lĩnh chính trị, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho Đảng. Đoàn tham mưu, đề xuất với Đảng về những vấn đề liên quan đến thanh niên và công tác thanh thiếu nhi.
Nhận thức được tầm quan trọng đặc biệt đó của thanh niên, những năm qua Tỉnh Đoàn Quảng Trị luôn coi xây dựng đoàn là xây dựng Đảng trước một bước, tập trung đẩy mạnh công tác củng cố tổ chức đoàn, giáo dục rèn luyện, bồi dưỡng tạo nguồn phát triển đảng viên trong đoàn viên, thanh niên, đây là nhiệm vụ quan trọng nhằm trẻ hoá đội ngũ đảng viên, bảo đảm sự kế thừa và phát triển của Đảng...
Để xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh, xứng đáng là cánh tay đắc lực của Đảng, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Quảng Trị đã chỉ đạo các cấp bộ đoàn trong tỉnh chú trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, truyền thống cách mạng cho đoàn viên, thanh niên. Các hoạt động tuyên truyền, giáo dục về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ của đoàn viên, thanh niên trong giai đoạn hiện nay được đẩy mạnh. Các cấp bộ đoàn thường xuyên tổ chức tốt các cuộc vận động: “Tuổi trẻ tự hào tiến bước dưới cờ Đảng, “Sáng tạo trẻ”, “Ba trách nhiệm”, “Tuổi trẻ Quảng Trị làm theo lời Bác”; các buổi tọa đàm, trao đổi về những chủ đề: “Đoàn viên, thanh niên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”, “Tôi - người cộng sản trẻ”; các diễn đàn “Đảng với thanh niên - thanh niên với Đảng”; các cuộc thi tìm hiểu về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, truyền thống vẻ vang của Đảng Cộng sản Việt Nam, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh… Thông qua các hoạt động, việc truyền thụ, giác ngộ lý tưởng cách mạng, yêu cầu của công tác xây dựng đảng, phát triển đảng viên trong thời kỳ mới cho đoàn viên, thanh niên được thực hiện có hiệu quả. Bên cạnh đó, các cấp bộ đoàn chủ động tham mưu cho cấp ủy, phối hợp với các ngành đoàn thể, tổ chức phát động và triển khai sâu rộng các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ:“Xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, “Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp”...
Đặc biệt, thực hiện phong trào “Tuổi trẻ Quảng Trị chung sức xây dựng nông thôn mới (NTM)”, các cấp bộ đoàn trong tỉnh đã đăng ký nhiều nội dung tham gia xây dựng NTM, qua đó tuyên truyền, vận động đoàn viên, thanh niên đảm nhận các công trình, phần việc thanh niên. Vì vậy, trong những năm qua hàng nghìn công trình, phần việc thanh niên, trị giá hàng tỷ đồng được duy trì hiệu quả. Qua các phong trào, đã không ngừng củng cố tổ chức đoàn ngày càng vững mạnh là cầu nối giữa tổ chức Đoàn với thanh niên và thông qua những phong trào đó, đã xuất hiện những cá nhân, những điển hình tiên tiến để tổ chức đoàn từ đó lựa chọn, có kế hoạch bồi dưỡng, rèn luyện tạo nguồn phát triển đảng.
Mặt khác, các cấp bộ đoàn từ tỉnh đến cơ sở đã vận động và tổ chức cho đoàn viên thanh niên xung kích đi đầu thực hiện đường lối, nghị quyết của Đảng; xây dựng ý thức và trách nhiệm của đoàn viên thanh niên tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng. Đoàn tuyên truyền giáo dục, giới thiệu để thanh niên ngày càng hiểu sâu về tôn chỉ, mục tiêu, bản chất của Đảng, đóng góp ý kiến cho Đảng, phê bình cán bộ, đảng viên, tích cực tham gia xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh theo tinh thần các nghị quyết của Đảng.
Có thể khẳng định rằng, thông qua các phong trào tình nguyện đã góp phần hình thành lớp thanh niên có lý tửởng và hoài bão thể hiện vai trò tích cực của tổ chức đoàn trong việc vận động, tập hợp, giáo dục đoàn viên, thanh niên nhằm xây dựng tổ chức đoàn ngày càng vững mạnh.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác xây dựng đoàn vẫn còn nhiều hạn chế, bất cấp. Cụ thể là: chất lượng tổ chức đoàn, nhất là ở khu vực miền núi, nông thôn, đô thị chưa cao; việc duy trì chế độ sinh hoạt chi đoàn chưa vào nền nếp; công tác xây dựng và phát triển tổ chức đoàn ở các doanh nghiệp ngoài quốc doanh chưa có tiến triển tích cực; công tác vận động, tập hợp đoàn viên thanh niên ở một số địa phương vẫn còn hạn chế, số thanh niên điển hình, tiên tiến về phát triển kinh tế vẫn chưa nhiều…
Thực tiễn công tác xây dựng Đảng đã chứng minh, mối quan hệ giữa Đảng và Đoàn là mối quan hệ hữu cơ, biện chứng, có tác động qua lại. Đảng có vững mạnh, kiên định mục tiêu, lý tưởng cách mạng thì Đoàn mới có điều kiện phát triển và ngược lại, tổ chức Đoàn vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức sẽ đem lại sức sống, bổ sung lực lượng trẻ cho Đảng. Công tác xây dựng, củng cố tổ chức Đoàn là bộ phận hữu cơ, tất yếu và đi trước một bước trong công tác xây dựng Đảng. “Xây dựng Đoàn vững mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là xây dựng Đảng trước một bước” là quá trình xây dựng và chuẩn bị đội dự bị tin cậy bổ sung lực lượng cho Đảng Cộng sản Việt Nam.
Vì vậy, trong thời gian tới nhằm xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh xứng đáng là đội dự bị tin cậy, là cánh tay đắc lực của Đảng, đáp ứng yêu cầu thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, trước hết, các cấp bộ đoàn cần tiếp tục đẩy mạnh các cuộc vận động thiết thực như “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, “Thanh niên sống đẹp, sống có ích”..., các phong trào thi đua yêu nước của tuổi trẻ để làm cơ sở cho thanh niên phấn đấu và trưởng thành; đồng thời, tập trung xây dựng, củng cố cơ sở đoàn vững mạnh về mọi mặt, đổi mới phong trào hoạt động, tập hợp được đông đảo đoàn viên thanh niên, giúp đoàn viên rèn luyện, thử thách và tự khẳng định mình; không ngừng đổi mới về nội dung, phương thức hoạt động của Đoàn, nâng cao nhận thức của đoàn viên, thanh niên về vai trò trách nhiệm của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong công tác xây dựng Đảng.
Phát huy cao nhất tinh thần xung kích, tình nguyện, sáng tạo; gây dựng được niềm đam mê trong công việc và các hoạt động phong trào; tìm ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong các hoạt động là mục tiêu mà Đoàn hướng đến trong thời gian tới để xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng.
Cần xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn nòng cốt, nhất là Bí thư chi đoàn phải là người có năng lực tổ chức phong trào, có phẩm chất đạo đức tốt, gần gũi thanh niên và được tuổi trẻ tín nhiệm; có tính gương mẫu trong sinh hoạt và hoạt động, biết tổ chức, vận động, tập hợp và đoàn kết thanh niên. Bên cạnh đó, coi trọng nâng cao chất lượng đoàn viên, giáo dục lý tưởng cách mạng và niềm tin tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng.
Các cấp ủy đảng và chính quyền địa phương, các đoàn thể nhân dân cần tăng cường hơn nữa công tác lãnh đạo, chỉ đạo, đối với công tác đoàn. Đồng thời, các tổ chức cơ sở Đoàn làm tốt công tác tham mưu để các cấp ủy, chính quyền đơn vị cần nhận thức rõ vai trò của tổ chức đoàn trong việc tập hợp đoàn viên, thanh niên, coi đây là cơ sở để phát huy sức lực và trí tuệ của tuổi trẻ trong việc xây dựng đơn vị. Bên cạnh đó, cần có chính sách hỗ trợ và khuyến khích, tạo điều kiện cả về thời gian, kinh phí cho tổ chức đoàn và cán bộ đoàn hoạt động.
Với niềm tin tưởng vững chắc vào đường lối đúng đắn của Đảng, với sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên và kịp thời của các cấp ủy đảng đối với Đoàn Thanh niên, chắc chắn rằng trong thời gian tới, Đoàn Thanh niên sẽ làm tốt vai trò là đội dự bị tin cậy của Đảng, là người kế tục trung thành sự nghiệp, lý tưởng cách mạng của Đảng, xây dựng Đoàn vững mạnh là xây dựng Đảng trước một bước. Trần Văn Toàn, Trường Chính trị Lê Duẩn