Giành được thắng lợi to lớn đó, có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân quan trọng nhất là sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng về tư tưởng, tổ chức và hành động, trên cơ sở vận dụng sáng tạo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Cán bộ, đảng viên của Đảng một lòng, một dạ phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, gương mẫu đi tiên phong trong các phong trào cách mạng. Bước vào thời kỳ đổi mới, công tác xây dựng Đảng còn gặp không ít khó khăn và hạn chế, Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII đánh giá: “Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi, có mặt, có bộ phận còn diễn biến tinh vi, phức tạp hơn; tham nhũng, lãng phí, tiêu cực vẫn còn nghiêm trọng, tập trung vào số đảng viên có chức vụ trong bộ máy nhà nước. Tình hình mâu thuẫn, mất đoàn kết nội bộ không chỉ ở cấp cơ sở, mà ở cả một số cơ quan Trung ương”; Trung ương nhận định: “Những hạn chế, khuyết điểm trên làm giảm sút vai trò lãnh đạo của Đảng, làm tổn thương tình cảm và suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, là một nguy cơ trực tiếp đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ”.
Hiện nay, đất nước ta đang đứng trước thời cơ và vận hội mới để hội nhập và phát triển. Sự lãnh đạo của Đảng có những thuận lợi cơ bản; Đảng ta là Đảng duy nhất cầm quyền, uy tín của Đảng đã được Nhân dân ta thừa nhận trong suốt 89 năm qua, Đảng ta có Nhà nước pháp quyền vững mạnh, hệ thống chính trị hoàn thiện được tổ chức thống nhất từ Trung ương đến cơ sở, có mối quan hệ quốc tế sâu rộng với các Đảng và các nước trên thế giới.
Bên cạnh những thuận lợi cơ bản đó là những nguy cơ, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm cảnh báo hai nguy cơ của Đảng Cộng sản cầm quyền là nguy cơ sai lầm về đường lối và sự thoái hóa, biến chất của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội năm 1991; Cương lĩnh bổ sung, phát triển năm 2011 đã nhấn mạnh đến hai nguy cơ này. Đến Hội nghị đại biểu giữa nhiệm kỳ Đại hội lần thứ VII Đảng ta đã xác định bốn nguy cơ đối với cách mạng Việt Nam, đó là nguy cơ về sự suy thoái, biến chất của đội ngũ cán bộ, đảng viên và tệ quan liêu, tham nhũng. Để khắc phục những khó khăn, hạn chế trong công tác Xây dựng Đảng, Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đã chỉ rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan, nhận diện, chỉ rõ những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị; đạo đức, lối sống; “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Đồng thời, Nghị quyết đã chỉ rõ mục tiêu, quan điểm; đề ra bốn nhóm nhiệm vụ, giải pháp về công tác chính trị tư tưởng, tự phê bình và phê bình; về cơ chế, chính sách; về kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng; về phát huy vai trò của Nhân dân và Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội với các nhóm nhiệm vụ và giải pháp cụ thể, toàn diện về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến” “tự chuyển hóa trong nội bộ”. Đây là Nghị quyết hết sức quan trọng về công tác xây dựng Đảng. Để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII, trong thời gian tới cần phải thực hiện tốt các nhiệm vụ cơ bản sau:
Thứ nhất, tiếp tục nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, sứ mệnh lịch sử của Đảng ta, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy: “Đảng không phải là một tổ chức để làm quan phát tài. Nó phải làm tròn nhiệm vụ giải phóng dân tộc, làm cho tổ quốc giàu mạnh, đồng bào sung sướng”. Hiện nay, một bộ phận cán bộ, đảng viên có lối sống thực dụng, vì lợi ích cá nhân mà có động cơ làm việc không đúng đắn. Vì vậy, trong bất cứ công việc gì đều phải đặt lợi ích của Đảng, của dân tộc, của Nhân dân lên trên hết.
Thứ hai, các cấp ủy đảng cần chỉ đạo nghiêm túc việc thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến, vận động cán bộ, đảng viên tích cực thực hiện các nhiệm vụ xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, phát huy vai trò của mỗi tập thể và cá nhân trong việc tự giác học tập, nghiên cứu, quán triệt và thực hiện Nghị quyết để góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị.
Thứ ba, mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng phải luôn xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ của nhân dân; không ngừng phấn đấu học tập, nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân như lời Bác Hồ đã dạy. Cán bộ, đảng viên phải gần dân, sát dân, nắm rõ tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, tận tụy phục vụ Nhân dân. Ngoài ra, cán bộ, đảng viên phải thường xuyên tự phê bình và phê bình, sữa chửa khuyết điểm, trở thành người cán bộ tốt được dân tín, dân yêu.
Xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền thực sự trong sạch, vững mạnh là vấn đề cốt lõi, là nền tảng quyết định thắng lợi của sự nghiệp đổi mới ở nước ta hiện nay. Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII là Nghị quyết đặc biệt quan trọng về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Mỗi cán bộ, đảng viên phải quyết tâm hành động góp phần quan trọng vào sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ đất nước, thực hiện thắng lợi các mục tiêu Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII đề ra, xứng đáng với niềm tin, sự kỳ vọng của Nhân dân đối với Đảng. Xuân Ngọc - Trường Chính trị Lê Duẩn