Với xuất phát điểm thấp, những năm đầu bắt tay xây dựng NTM, Vĩnh Hà gặp không ít khó khăn, thách thức. Là xã thuần nông với trên 37% dân số là người đồng bào dân tộc Vân Kiều. Phát triển kinh tế của xã đều chủ yếu từ hoạt động nông nghiệp nhưng lại khá manh mún và nhỏ lẻ, không có điểm nhấn, bởi vậy, khi khảo sát đánh giá thực trạng và đối chiếu với Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM thì xã Vĩnh Hà chỉ đạt vỏn vẹn có 01 tiêu chí. Ngoài ra, chính tư tưởng trông chờ ỷ lại ở một bộ phận không nhỏ người dân và cán bộ, nên việc huy động sức dân cũng trở thành một thách thức lớn. Tuy nhiên với quyết tâm chính trị cao, xã đã ban hành lộ trình xây dựng NTM cụ thể, khả thi, lại được các cấp, các ngành quan tâm, hỗ trợ chỉ đạo sát sao, người dân đồng thuận nên đã đem lại kết quả cao, tạo điều kiện sớm đưa Vĩnh Hà về đích NTM.
Quá trình thực hiện, xác định, trước hết cần nâng cao nhận thức về xây dựng NTM để Nhân dân thấu hiểu và đồng thuận, do đó xã Vĩnh Hà đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền thường xuyên, liên tục với nhiều hình thức phong phú. Ngoài các hội nghị, xã còn kết hợp vận động trực tiếp, lồng ghép qua các hoạt động sinh hoạt tập thể, họp tại thôn, bản, hệ thống loa truyền thanh, băng rôn, khẩu hiệu... Từ đó, từng người dân và các cộng đồng dân cư dần hiểu được ý nghĩa của chương trình xây dựng NTM thực chất là “lấy sức dân để lo cho dân”, “người dân là chủ thể trong các hoạt động, cũng là người hưởng thụ thành quả”. Nhiều người dân dần thay đổi nếp nghĩ, từ đó, khơi dậy được tinh thần chủ động trong Nhân dân, góp phần đưa chương trình xây dựng NTM tại xã Vĩnh Hà trở thành phong trào lan rộng.
Nhận thấy, đối với một xã đặc biệt khó khăn như Vĩnh Hà,việc xây dựng cơ sở hạ tầng là tiêu chí quan trọng hàng đầu, được sự chỉ đạo, điều hành của Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã và các ban, ngành, đoàn thể, Ban Chỉ đạo xây dựng NTM xã Vĩnh Hà thực hiện chính sách đa dạng hóa các nguồn vốn trong các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, lòng ghép các nguồn vốn, dự án chương trình hỗ trợ từ ngân sách cấp trên với kêu gọi đóng góp từ nhân dân, với phương châm: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng”.
Xác định giao thông chính là huyết mạch để phát triển kinh tế - xã hội, xã Vĩnh Hà cung cấp thông tin rõ ràng, cụ thể đến người dân về kế hoạch mở đường và kêu gọi sự ủng hộ, đóng góp từ người dân. Kết quả, đã có hàng trăm lượt hộ dân tự nguyện hiến đất, hiến hàng rào, cây cối, ngày công lao động cũng như đóng góp vốn đối ứng để làm đường giao thông. Từ nguồn vốn đối ứng, kết hợp với nhiều kênh vốn khác nhau từ trung ương, tỉnh, huyện… đến năm 2021 xã Vĩnh Hà đã hoàn thành việc nhựa hóa 19 km đường trục xã, liên xã (đạt 100%); bê tông hóa 10 km đường trục thôn, bản và liên thôn(đạt 100%) và 1.440km đường ngõ, xóm phục vụ tốt việc đi lại; 5/5 thôn đều đã được lắp đặt điện chiếu sáng các tuyến đường từ chương trình “Ánh sáng đường quê” với tổng chiều dài 13,2 km. Ngoài ra, các tuyến đường trục chính nội đồng cũng được cứng hóa đảm bảo đi lại thuận tiện, đạt trên 85%.
Lấy nông nghiệp làm nền tảng phát triển kinh tế trong xây dựng NTM, xã Vĩnh Hà từng bước bố trí lại sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, vận động người dân tham gia các mô hình kinh tế mới. Đồng thời, tạo điều kiện cho người dân vay vốn thông qua các chương trình, dự án như: Chương trình 135, cơ chế chính sách cho vay vốn hộ nghèo, hộ cận nghèo thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn… . Cùng với đó là sự đồng hành của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên các cấp trong hỗ trợ về con giống, cây trồng và kỹ thuật đã tiếp thêm động lực cho các hộ gia đình vươn lên phát triển kinh tế. Trên địa bàn xã dần xuất hiện nhiều mô hình kinh tế mới cho thu nhập ổn định như nuôi trâu, bò sinh sản, nuôi gà thả đồi, nuôi lợn bản và các mô hình trồng nghệ, sả, ớt… cũng cho thu nhập khá. Toàn xã đã phát triển được trên 800 ha cao su, trong đó có 750 ha đưa vào khai thác với sản lượng đến nay ước đạt khoảng 2.363 tấn. Cùng với cao su, cây lâm nghiệp cũng được chú trọng phát triển và bảo vệ, toàn xã hiện có khoảng 1.020,5 ha rừng trồng các loại.
Các mô hình sản xuất và hoạt động kinh tế đã góp phần thay đổi bộ mặt nông thôn ở Vĩnh Hà. Tính đến năm 2021, thu nhập bình quân đầu người đạt 37,1 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 4,9%, giảm 4,5 lần so với năm 2011; xã đã có trạm y tế đạt chuẩn quốc gia; phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, tiểu học và trung học cơ sở; 100% đội ngũ cán bộ, giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn; 5/5 thôn và 2 đơn vị trường học đạt danh hiệu văn hóa, tỉ lệ gia đình văn hóa đạt 95,7%; 5/5 thôn có nhà sinh hoạt cộng đồng, tỷ lệ hộ gia đình sử dụng nước hợp về sinh đạt 100%...; hệ thống cơ sở hạ tầng thường xuyên được quan tâm đầu tư, đáp ứng nhu cầu phục vụ dân sinh và phát triển kinh tế.
Những thành quả đó là sự nỗ lực không hề nhỏ của một xã miền núi đặc biệt khó khăn trên con đường “tăng tốc” về đích nông thôn mới. Với sự nỗ lực, đoàn kết phấn đấu vươn lên, năm 2021, xã Vĩnh Hà được công nhận đạt chuẩn NTM theo Quyết định số 657-QĐ/UBND ngày 28/2/2022 của UBND tỉnh. Kết quả này không chỉ có ý nghĩa to lớn đối với người dân trên địa bàn xã mà còn là niềm tin, động lực để thúc đẩy các xã vùng cao còn lại của huyện Vĩnh Linh sớm hoàn thành chương trình xây dựng NTM, góp phần quan trọng xây dựng huyện Vĩnh Linh đạt huyện NTM vào năm 2024. Lệ Ngân