Đầu tư vào sức khỏe bà mẹ và trẻ em không chỉ là sinh tồn mà còn đảm bảo một tương lai tươi sáng và đầy hy vọng cho phụ nữ và trẻ em - Ảnh: VGP/HM
Đây là nhận định của Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam mhân Ngày Sức khỏe thế giới 2025. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) kêu gọi thúc đẩy hành động nhằm đảm bảo mọi bà mẹ và trẻ sơ sinh đều nhận được sự chăm sóc xứng đáng.
Những con số ấn tượng
Theo WHO, số liệu mới công bố cho thấy, số phụ nữ tử vong trong khi mang thai hoặc sinh con ở Việt Nam đã giảm đáng kể. Ước tính số ca tử vong đã giảm gần 1/2 trong những thập kỷ gần đây, từ 88 phụ nữ tử vong trên 100.000 trẻ sinh vào năm 2000, xuống còn 48 ca vào năm 2023.
Ngày nay, trẻ sơ sinh tại Việt Nam cũng có cơ hội sống sót trong 4 tuần đầu đời cao hơn bao giờ hết. Năm 2000, cứ 1.000 trẻ sơ sinh thì có 15 trẻ tử vong; đến năm 2023, tỷ lệ này đã giảm 1/3, xuống còn 10 ca tử vong.
Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam cho biết, chủ đề của Ngày Sức khỏe thế giới năm nay là "Khởi đầu khỏe mạnh, tương lai tươi sáng", nhằm nhắc nhở chúng ta rằng, khi ưu tiên sức khỏe của trẻ sơ sinh và bà mẹ là chúng ta sẽ đảm bảo một tương lai tươi sáng hơn cho các gia đình, cộng đồng, xã hội và nền kinh tế.
Đối với Việt Nam, bà cho rằng, Việt Nam đã đạt được những tiến bộ rất ấn tượng trong việc bảo vệ sinh mạng của những thành viên nhỏ tuổi nhất trong xã hội và các bà mẹ. Sự tiến bộ này là nhờ hệ thống chăm sóc sức khỏe tốt hơn, đặc biệt là ở tuyến cơ sở, nhờ công tác tiêm chủng và những cải thiện về dinh dưỡng, nước sạch và vệ sinh.
Thành công này là do sự lãnh đạo mạnh mẽ của Chính phủ, sự hướng dẫn của Bộ Y tế, chuyên môn và sự tận tâm của nhân viên y tế ở mọi cấp, sự hợp tác chặt chẽ với các cơ quan khác và sự hỗ trợ từ các đối tác, bà Angela Pratt nhấn mạnh.
Tuy nhiên, Trưởng đại diện tổ chức WHO tại Việt Nam cũng chỉ ra rằng, mang thai và sinh nở đáng lẽ phải là khoảng thời gian của niềm vui, nhưng đối với quá nhiều gia đình, đó lại là kết thúc không mong muốn. Sinh mạng của mỗi bà mẹ và mỗi trẻ sơ sinh đều quý giá. Vì vậy, chúng ta phải làm mọi thứ có thể, để thu hẹp những khoảng cách còn tồn tại trong chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ sơ sinh.
Hiện nay vẫn còn sự chênh lệch đáng kể về tỷ lệ tử vong phụ nữ và trẻ em sống ở khu vực thành thị và những người sống ở vùng sâu vùng xa, vùng khó khăn. Tỷ lệ tử vong ở Việt Nam cao hơn so với mức chung khu vực Tây Thái Bình Dương, nơi trung bình có 35 bà mẹ tử vong trên 100.000 ca sinh.
Để thu hẹp khoảng cách, Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc có chất lượng cho tất cả bà mẹ và trẻ sơ sinh, đặc biệt là ở vùng cao, miền núi, vùng sâu, vùng xa và khó khăn; nâng cao chất lượng chăm sóc bằng cách hỗ trợ đào tạo liên tục và nâng cao kỹ năng cho nhân viên y tế, đồng thời thiết lập các cơ chế giám sát chất lượng; đảm bảo việc tiếp cận không gián đoạn với nước sạch, vệ sinh...
Bên cạnh đó, khai thác công nghệ – như hệ thống thông tin y tế số, để nâng cao chất lượng và hiệu quả chăm sóc sức khoẻ bà và trẻ sơ sinh cũng như giúp cung cấp nguồn dữ liệu cần thiết để có thể đưa ra các quyết định dựa trên bằng chứng.
"Đầu tư vào sức khỏe bà mẹ và trẻ em không chỉ là sinh tồn, đó là việc đảm bảo một tương lai tươi sáng và đầy hy vọng cho phụ nữ và trẻ em", Tiến sĩ Pratt nói.
Về phía tổ chức WHO, bà Angela Pratt cho biết, WHO đã hỗ trợ xây dựng và triển khai các chính sách quốc gia và hướng dẫn kỹ thuật về sức khỏe bà mẹ, trẻ sơ sinh và trẻ em; đánh giá chất lượng chăm sóc và tư vấn các chiến lược cải thiện liên tục; và hỗ trợ thực hiện chăm sóc thiết yếu sớm cho trẻ sơ sinh – một gói các can thiệp đơn giản, chi phí hiệu quả, giúp cứu sống nhiều trẻ sơ sinh.
Những dấu hiệu phụ nữ mang thai cần phải đi khám ngay
Để mang thai và sinh nở an toàn và để mang lại cho em bé một khởi đầu khỏe mạnh, tổ chức WHO khuyến cáo phụ nữ nên đi khám với chuyên gia y tế ngay khi biết mình có thai. Các buổi khám này giúp theo dõi sức khỏe của mẹ, sự phát triển của thai nhi và phát hiện các biến chứng có thể xảy ra.
Trong thời kỳ mang thai, phụ nữ cần duy trì lối sống lành mạnh bằng cách tránh rượu bia và khói thuốc thụ động, tiêm phòng theo khuyến cáo, kiểm soát mọi tình trạng sức khỏe hiện có và tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu có bất kỳ lo ngại nào.
Phụ nữ mang thai cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu có các biểu hiện triệu chứng bất thường như: chảy máu âm đạo; đau bụng; nhìn mờ, sưng phù đột ngột hoặc đau đầu dai dẳng; thay đổi cử động của thai nhi hoặc chấn thương bụng. Đây không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng nhưng tốt nhất là nên đi khám.
Ngay sau khi em bé chào đời, cơ sở y tế cần tạo một môi trường hỗ trợ việc chăm sóc thiết yếu sớm cho trẻ sơ sinh, bao gồm tiếp xúc da kề da ngay giữa mẹ và con trong ít nhất 90 phút và nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn.
Điều này thúc đẩy sự gắn kết tình cảm và điều hòa thân nhiệt cũng như nhịp tim của trẻ. Phụ nữ cũng nên tham dự đầy đủ các buổi tái khám sau sinh, để theo dõi quá trình hồi phục và kịp thời giải quyết bất kỳ vấn đề nào có thể xảy ra.
HM