Sắp tới, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Cấp cao Á-Âu (ASEM) lần thứ 12 tại Bỉ và có chuyến thăm Áo, Bỉ, EU và Đan Mạch.
Thủ tướng là một trong 2 Lãnh đạo cấp cao của ASEM được mời gặp gỡ và đối thoại với các doanh nghiệp Á-Âu trong khuôn khổ Diễn đoàn Doanh nghiệp Á-Âu lần thứ 16. Thủ tướng sẽ phát biểu tại Phiên toàn thể thứ nhất về “Cùng vun đắp tương lai: Thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và kết nối bền vững”.
Trong thời gian diễn ra Hội nghị, dự kiến, Thủ tướng Chính phủ sẽ có nhiều cuộc gặp gỡ, trao đổi song phương với nguyên thủ, lãnh đạo các đối tác quan trọng của Việt Nam trong ASEM…
Được biết, HNCC ASEM 12 diễn ra tại Bỉ vào ngày 18-19/10/2018 với chủ đề “Châu Á và châu Âu: Quan hệ đối tác toàn cầu nhằm ứng phó với các thách thức toàn cầu”. Đây là HNCC ASEM đầu tiên trong thập niên thứ ba, đề ra biện pháp nhằm phát huy vai trò ASEM trong thúc đẩy hợp tác đa phương, kết nối Á-Âu, đề cao luật pháp quốc tế, giải quyết các thách thức toàn cầu, duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, hợp tác và phát triển của thế giới và hai châu lục. Các nhà Lãnh đạo ASEM sẽ thông qua Tuyên bố Chủ tịch của Hội nghị.
HNCC ASEM 12 gồm các hoạt động chính như Lễ khai mạc, bế mạc, ba phiên thảo luận, tập trung vào các nội dung là: Các vấn đề kinh tế - tài chính; Các vấn đề toàn cầu; Kết nối Á-Âu; Các vấn đề khu vực; Hợp tác ASEM.
Qua hơn 2 thập kỷ tham gia ASEM, Việt Nam luôn là một thành viên tích cực, năng động và có trách nhiệm, ghi những dấu mốc ý nghĩa trong chặng đường phát triển của ASEM. Đóng góp nổi bật nhất của Việt Nam là: tổ chức thành công HNCC ASEM 5 (2004), cùng 5 Hội nghị Bộ trưởng trong các lĩnh vực kinh tế (2001), công nghệ - thông tin (2006), ngoại giao (2009), giáo dục (2009), lao động (2012) và triển khai nhiều sáng kiến trong các lĩnh vực chuyên ngành thuộc ưu tiên của ASEM.
Việt Nam tham gia đề xuất, thúc đẩy 2 lần mở rộng thành viên ASEM (ASEM 5, 2004 và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEM lần thứ 9, năm 2009) và cùng các thành viên thông qua nhiều văn kiện và quyết định quan trọng mang tính định hướng trong tiến trình hợp tác ASEM như “Tuyên bố Hà Nội về Quan hệ Đối tác Kinh tế ASEM chặt chẽ hơn” và “Tuyên bố ASEM về Đối thoại giữa các nền văn hóa, văn minh”, “Khuyến nghị về cải tiến phương thức hoạt động ASEM” (2004).
Đến nay, Việt Nam được đánh giá là một trong những thành viên tích cực nhất của Diễn đàn với đề xuất 24 sáng kiến và đồng bảo trợ 27 sáng kiến về những lĩnh vực thiết thực với địa phương, doanh nghiệp và người dân, như văn hoá, y tế, giao thông vận tải, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, biến đổi khí hậu, khoa học - công nghệ, du lịch, kinh tế, tăng trưởng xanh, an sinh xã hội, phát triển bao trùm, kinh tế số…
Việt Nam là một trong những nước đi đầu khởi xướng và duy trì cơ chế hợp tác đầu tiên trong ASEM về quản lý nguồn nước là “Đối thoại ASEM về phát triển bền vững”, trong đó tập trung hợp tác tiểu vùng các nước ven sông Mekong-Danube góp phần nâng hợp tác tiểu vùng Mê Công lên tầm liên khu vực.
Việt Nam cũng đảm nhiệm nhiều vị trí chủ chốt trong ASEM (Điều phối viên 2 nhiệm kỳ 1999 - 2000 và 2001-2002, Phó Giám đốc Điều hành Quỹ Á-Âu giai đoạn 2008-2012).
Hiện Việt Nam đang tích cực phát huy vai trò trong 5 Nhóm hợp tác chuyên ngành mà Việt Nam là thành viên về quản lý nước, ứng phó thiên tai, đào tạo nghề, giáo dục và phát triền nguồn nhân lực, và kết nối công nghệ.
Triển khai đường lối đối ngoại của Đại hội Đảng lần thứ XII về chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, nâng cao chất lượng và hiệu quả của đối ngoại đa phương, trong đó coi trọng Diễn đàn ASEM, tham gia ASEM của Việt Nam trong năm 2018 có nhiều nét nổi bật.
Cụ thể, Việt Nam đăng cai thành công “Hội nghị ASEM về cùng hành động ứng phó với biến đổi khí hậu nhằm đạt các mục tiêu phát triển bền vững” (Cần Thơ, 19 - 20/6/2018), sáng kiến đầu tiên về ứng phó biến đổi khí hậu gắn với phát triển bền vững trong thập kỷ thứ ba của Diễn đàn, thúc đẩy các lợi ích và quan tâm của ta trong ứng phó biến đổi khí hậu gắn với phát triển bền vững, góp phần triển khai hiệu quả Nghị quyết của Chính phủ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu. Ta sẽ đăng cai “Hội nghị Á-Âu về học tập suốt đời gắn với đào tạo nghề, thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững” (Hà Nội, 11/2018).
Đồng thời, Việt Nam tích cực tham gia và chủ động đóng góp vào các quan tâm chung của ASEM trong năm 2018, đặc biệt trong các lĩnh vực như kết nối, ứng phó biến đổi khí hậu và thiên tai, quản lý nguồn nước, an ninh lương thực, phát triển bền vững, khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo, nâng cao quyền năng của phụ nữ, phát triển nguồn nhân lực...
Diễn đàn Hợp tác Á-Âu (Asia – Europe Meeting – gọi tắt là ASEM) thành lập ngày 1/3/1996 theo sáng kiến của Singapore và Pháp, với sự ủng hộ tích cực của 26 nhà Lãnh đạo Á-Âu, đặc biệt từ ASEAN. Đây là diễn đàn đối thoại không chính thức giữa các Nguyên thủ và Người đứng đầu Chính phủ của các nước thành viên ASEM, lãnh đạo của Liên minh châu Âu (EU) và Ban Thư ký ASEAN. Mục tiêu của ASEM là tạo dựng "một mối quan hệ đối tác mới toàn diện giữa Á-Âu vì sự tăng trưởng mạnh mẽ hơn" và “tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân hai châu lục và thiết lập đối thoại chặt chẽ giữa các đối tác bình đẳng”.
Qua 5 lần mở rộng, ASEM đã tăng từ 26 lên 53 thành viên (22 châu Á, 31 châu Âu), trong đó có 4 Ủy viên thường trực HĐBALHQ, 12 nước G20, 4 nước BRICS, đại diện cho 60% dân số thế giới và đóng góp hơn 55% thương mại, 65% GDP và 75% du lịch toàn cầu.
Cơ chế hoạt động của ASEM gồm Hội nghị Cấp cao (đến nay đã trải qua 11 kỳ Hội nghị), Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao (hiện đã có 13 kỳ Hội nghị), 10 kênh Hội nghị Bộ trưởng chuyên ngành điều phối hoạt động trong các lĩnh vực và Hội nghị Quan chức cao cấp (SOM).
Nguyễn Hoàng