Phát biểu bế mạc Toạ đàm, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định đây là cuộc Tọa đàm tham vấn chuyên gia đầu tiên được tổ chức trong nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV nhưng đã thu hút được nhiều ý kiến chất lượng, sâu sắc. Các ý kiến, đề xuất tại Tọa đàm là chất liệu quan trọng để các cơ quan của Quốc hội thẩm tra chính thức các báo cáo kinh tế, xã hội của Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Hai tới; cũng là cơ sở để Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, nghiên cứu và triển khai các công việc thuộc thẩm quyền để cùng với Chính phủ và cả hệ thống chính trị sớm đưa đất nước vượt qua những khó khăn hiện nay.
Triển vọng kinh tế toàn cầu đang có sự phân hóa sâu sắc
 |
| Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu bế mạc Toạ đàm (Ảnh: QH) |
Điểm lại những nội dung chính Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, các chuyên gia trong nước và quốc tế thống nhất nhận định việc kiểm soát thành công đại dịch COVID – 19 và các giải pháp mạnh mẽ của năm 2020 đã giúp Việt Nam ngăn chặn được suy giảm kinh tế, duy trì được tốc độ tăng trưởng 2,91% - một trong những mức tăng trưởng cao nhất thế giới và vẫn duy trì được trong nửa đầu năm 2021. Chúng ta cũng bảo vệ được sức khỏe, tính mạng của người dân. Tuy nhiên sức khỏe của người dân, doanh nghiệp đang bị suy giảm đáng kể do tác động của đại dịch. Biến chủng Delta khiến dịch COVID - 19 bùng phát mạnh trở lại từ tháng 4 đến nay, cao điểm là tháng 7/2021 đã tác động nặng nề đến kinh tế, xã hội, hệ thống y tế và sức khỏe thể chất, tinh thần của người dân.
Các chuyên gia cũng thống nhất đánh giá có 5 nguyên nhân khiến Việt Nam chuyển từ vị trí “ngôi sao” xuống nhóm nước có tốc độ tăng trưởng trung bình của thế giới trong năm nay như: tình hình y tế xấu đi; các chương trình tiêm chủng chậm ngay cả khi đã được tăng tốc trong thời gian gần đây; thực hiện các biện pháp hạn chế di chuyển nghiêm ngặt hơn; việc thực hiện các chính sách còn thiếu đồng bộ, thiếu linh hoạt khiến hiệu quả chống dịch chưa đạt như mong muốn; chính sách ứng phó về kinh tế có quy mô còn khiêm tốn, chính sách tiền tệ ở mức trung bình thấp, chính sách tài khóa chưa tham gia nhiều do nguồn lực còn hạn chế; các chương trình trợ giúp xã hội cũng còn hạn chế.
Về xu hướng thế giới cuối năm và những năm tới, Ngân hàng Thế giới dự báo tốc độ tăng trưởng năm 2021 khoảng 5,6%, theo dự báo của Quỹ Tiền tệ quốc tế là khoảng 6%. Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, một nhận định cần hết sức lưu ý là, triển vọng kinh tế toàn cầu đang có sự phân hóa sâu sắc. Nhóm các nước phục hồi mạnh, là những nước phát triển, chủ động được nguồn cung vaccine, đã đạt được miễn dịch cộng đồng và có tiềm lực kinh tế để thực hiện các gói chính sách hỗ trợ quy mô lớn, có những nước đã thực hiện chính sách “siêu nới lỏng” cả về chính sách tài khoá và chính sách tiền tệ. Nhóm thứ hai là các nước phục hồi chậm, có thể đối mặt với sự bùng phát trở lại của dịch COVID– 19 chủ yếu là các nước đang phát triển, các thị trường mới nổi, trong đó có Việt Nam do chưa chủ động được vaccine, quy mô, thực lực của nền kinh tế còn hạn chế. Tuy nhiên, không ai và không quốc gia nào có thể an toàn nếu vẫn còn quốc gia bị COVID-19 tác động nặng nề nên phải thực hiện cơ chế chia sẻ vaccine công bằng, bình đẳng trên phạm vi toàn cầu cho các nước nghèo hơn, khó khăn hơn.
Tìm điểm cân bằng tối ưu giữa y tế và kinh tế - xã hội
Trong thời gian tới, các chuyên gia thống nhất cho rằng Việt Nam cần tiếp tục kiên định mục tiêu kép nhưng có ưu tiên về thời điểm, địa bàn cụ thể đối với phòng, chống dịch và phát triển kinh tế.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Bộ Chính trị đã có kết luận rất rõ về vấn đề này, trong đó, khẳng định kiên trì thực hiện mục tiêu kép nhưng ưu tiên mục tiêu nào phụ thuộc vào diễn biến của dịch bệnh, ở những địa bàn cụ thể, trước mắt tập trung ưu tiên nhiều hơn cho phòng, chống dịch, đặt sức khỏe của người dân lên trên hết và trước hết. “Chúng ta vẫn đang đi theo đúng quan điểm này. Đường hướng của Việt Nam là rất rõ” – Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Chủ tịch Quốc hội cũng nhất trí với các chuyên gia cũng về việc phải tập trung đẩy nhanh chiến lược tiêm chủng vaccine, xét nghiệm, xem đây là điều kiện tiên quyết để kiểm soát đại dịch, giảm thiểu thiệt hại về kinh tế, xã hội. Trong đó, nhiều ý kiến cho rằng, bản thân các giải pháp kiểm soát dịch bệnh cũng phải tiết kiệm, hiệu quả. Vẫn cần tiếp tục giãn cách và có hạn chế di chuyển nhưng phải thông minh hơn, áp dụng công nghệ. Đồng thời phải linh hoạt, đồng bộ, nhất quán và chủ động trong thực hiện. Vấn đề này còn liên quan đến quản trị quốc gia, đến việc phân quyền, ủy quyền, liên kết vùng, đòi hỏi phải thay đổi về cách thức và sách lược.
Cùng với đó, cần tiếp tục hỗ trợ cả về chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ theo hướng cân bằng hơn. Chính sách tài khóa cần hỗ trợ nhiều hơn cho phục hồi kinh tế, xã hội theo hướng có thể tăng chi cho y tế; hỗ trợ bằng tiền mặt nhiều hơn cho người dân; hỗ trợ lãi suất có mục tiêu, có địa chỉ cho doanh nghiệp… Chủ tịch Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã giao Chính phủ tính toán các biện pháp này.
Các chuyên gia cũng đề xuất phải có một Chương trình tổng thể về phục hồi kinh tế trong và sau đại dịch, có sự phân chia giai đoạn cụ thể để có chính sách phù hợp. Trong đó, cần đẩy mạnh hệ sinh thái khởi nghiệp, hệ sinh thái cho chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, chuyển sang tăng trưởng xanh, đẩy mạnh tái cấu trúc nền kinh tế; rà soát tăng cường năng lực quản trị quốc gia và năng lực thực thi chính sách từ Trung ương đến địa phương.
Về một số bài học của quốc tế có thể gợi ý chính sách cho Việt Nam, các chuyên gia cho rằng, mục tiêu xuyên suốt là bảo vệ sức khỏe nhân dân cả về thể chất và tinh thần; đồng thời duy trì linh hoạt các hoạt động kinh tế, xã hội bình thường ở mức độ tối đa có thể trong điều kiện có dịch bệnh. Theo Chủ tịch Quốc hội, thực chất ở đây là tìm điểm cân bằng tối ưu giữa mục tiêu phòng, chống dịch và phát triển kinh tế, xã hội để có các biện pháp phù hợp, áp dụng linh hoạt theo thời điểm, địa điểm, diễn biến của dịch, không nhất thiết phải trên diện rộng mà phải có lộ trình, mở dần nhưng có kiểm soát để vừa bảo vệ thành quả chống dịch vừa phục hồi được kinh tế.
Các chuyên gia cũng cho rằng, cần vận dụng linh hoạt, sáng tạo mục tiêu kép trong điều kiện bình thường mới, trong đó, mục tiêu xuyên suốt là bảo vệ sức khỏe của người dân là trên hết và trước hết. Nhiều ý kiến cho rằng, cuối năm 2021 có thể chuyển sang giai đoạn thích ứng với COVID - 19, khôi phục kinh tế, xã hội với lộ trình và bước đi cụ thể, tạo nền tảng và bước đi vững chắc cho phục hồi kinh tế trong năm 2022 và các năm tiếp theo.
Các chuyên gia cũng nhấn mạnh, thích ứng với COVID– 19 phải sử dụng tổng hợp các chính sách, phương thức, cách làm, biện pháp phù hợp trên cơ sở chủ động, khoa học, sáng tạo để đạt hiệu quả cao hơn cả về phòng, chống dịch và phục hồi kinh tế.
Chủ tịch Quốc hội cũng ghi nhận, các chuyên gia cũng đề nghị Quốc hội cần tăng cường hơn nữa năng lực hoàn thiện thể chế, nhất là thể chế cho tăng trưởng xanh, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, các mô hình kinh tế mới… Tăng cường giải trình tại các Ủy ban của Quốc hội để đồng hành hiệu quả nhất với Chính phủ, Thủ tướng trong công tác phòng, chống dịch, dưới sự lãnh đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và huy động tối đa sức mạnh của cả hệ thống chính trị. Tăng cường giám sát để bảo đảm công khai, minh bạch trong quá trình ban hành chính sách và thực thi chính sách, nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động của Tổ thường trực của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phòng, chống COVID - 19 để hoàn thiện thể chế, kiến tạo phát triển trong giai đoạn đặc biệt hiện nay.
Chủ tịch Quốc hội khẳng định, các ý kiến tại Tọa đàm sẽ được các Ủy ban của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ được nghiên cứu kỹ lưỡng trong quá trình thẩm tra, xem xét, quyết định các chính sách phát triển kinh tế - xã hội. Quốc hội và Chính phủ đang rất quyết liệt trong việc hoàn thiện thể chế. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã quyết định sẽ tổ chức Diễn đàn kinh tế xã hội thường niên (dự kiến trong quý I/2022 về chủ đề Phục hồi kinh tế sau đại dịch). Chủ tịch Quốc hội bày tỏ mong muốn sẽ tiếp tục nhận được sự đóng góp, chung sức, đồng lòng của các chuyên gia, các nhà quản lý, các tổ chức quốc tế, tổ chức đại diện cho doanh nghiệp, người lao động…
“Tôi tin tưởng rằng, những khó khăn hiện nay chỉ là trước mắt, tạm thời, chúng ta vẫn có những nền tảng tốt để có thể sớm trở lại trạng thái bình thường trước đại dịch. Với sự chung sức đồng lòng, chúng ta sẽ vượt qua những khó khăn, thách thức trong giai đoạn đặc biệt này” – Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh./.