Sau 3 lần trả hồ sơ điều tra bổ sung vụ án buôn lậu gỗ trắc xảy ra tại Công ty Ngọc Hưng (tỉnh Quảng Trị), ngày 14/8, TAND TP. Đà Nẵng, đã mở hiên tòa xét xử sơ thẩm lần thứ 4. Tại phiên tòa sơ thẩm lần này, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TP. Đà Nẵng Nguyễn Bá Sơn và Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị Hoàng Đức Thắng cùng tham dự với chức năng giám sát việc xét xử có tuân thủ tính minh bạch, công khai, đúng trình tự theo quy định của pháp luật hay không. Đây là lần thứ 2 ông Thắng tham dự phiên xử sơ thẩm vụ án này. Ông Thắng mong vụ án sẽ sớm khép lại vì đã kéo dài quá lâu, vi phạm thời hạn tố tụng trong khi xét xử.
Phó Trưởng đoàn đại biểu QH TP. Đà Nẵng Nguyễn Bá Sơn đến dự, theo dõi phiên tòa để xem tinh thần cải cách tư pháp có đảm bảo hay không. "Tôi hy vọng phiên tòa sẽ làm sáng tỏ những vấn đề mấu chốt để sớm kết thúc vụ án này, công lý được thực thi”, ông Sơn nói.
Cụ thể, cùng tội danh “Buôn lậu”, HĐXX tuyên phạt Trương Huy Liệu (SN 1958, nguyên Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Ngọc Hưng) 1 năm 16 ngày tù giam; Trần Thị Dung (SN 1961, cùng ngụ tỉnh Quảng Trị, nguyên Giám đốc Công ty TNHH MTV Ngọc Hưng) 9 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.
Đối với tội danh: “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, HĐXX tuyên phạt Đỗ Lý Nhi (SN 1972, nguyên công chức Hải quan thuộc Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng Cửa Việt, Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị), Lê Xuân Thành (SN 1962, nguyên công chức Hải quan thuộc Chi cục Hải quan khu thương mại Lao Bảo, Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị) cùng lãnh mức án 9 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; Đỗ Danh Thắng (SN 1955, nguyên công chức Hải quan thuộc Chi cục Hải quan khu công nghiệp Đà Nẵng, Cục Hải quan TP. Đà Nẵng) lãnh 6 tháng tù nhưng cho hưởng án treo .
Trước đó, ngày 18/12/2011, Trương Huy Liệu chỉ đạo các cá nhân trong Công ty Ngọc Hưng làm giả hồ sơ, tài liệu, sử dụng bộ hồ sơ này để xuất khẩu lậu gỗ từ Việt Nam đi Trung Quốc với khối lượng 614,672 m3 gỗ, trị giá gần 63 tỷ đồng.
Ngày 21/12/2011, Đội Cảnh sát kinh tế - môi trường Công an quận Ngũ Hành Sơn TP.Đà Nẵng phát hiện ô tô kéo theo rơ-moóc chở container gỗ, số hiệu GESU 6243717 cho Công ty Ngọc Hưng, đi từ Chi cục Hải quan Cảng Cửa Việt đến Chi cục Hải quan Cảng Đà Nẵng có dấu hiệu vi phạm trong lĩnh vực hải quan. Tổng cục Hải quan đã giao cho Chi cục Hải quan Cửa khẩu Đà Nẵng phối hợp với Đội 2 Cục Điều tra chống buôn lậu và Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cửa Việt tiến hành khám xét đối với toàn bộ lô hàng của Công ty Ngọc Hưng.
Kết quả khám xét đã phát hiện Công ty Ngọc Hưng nhập và xuất lậu gỗ, nên Cục Điều tra chống buôn lậu Tổng cục Hải quan đã khởi tố vụ án hình sự, đồng thời chuyển hồ sơ cho Cơ quan CSĐT Bộ Công an điều tra theo thẩm quyền. Sau đó, các đối tường bị truy tố với 2 tội danh trên.
Theo cáo trạng ngày 14/5 của Viện kiểm sát, tháng 12/2011, Trương Huy Liệu là Phó giám đốc và vợ là Trần Thị Dung – Giám đốc Công ty TNHH Ngọc Hưng đã làm giả hồ sơ để nhập khẩu, xuất khẩu lậu hơn 614m3 gỗ, trị giá gần 63 tỷ đồng. Bà Dung đã có hành vi ký các hồ sơ, giấy tờ giả mạo để làm thủ tục nhập khẩu, xuất khẩu lậu gỗ để giúp sức cho ông Liệu thực hiện hành vi buôn lậu.
Trong quá trình đó, Đỗ Lý Nhi, Lê Xuân Thành - nguyên công chức Hải quan Cảng Cửa Việt, tỉnh Quảng Trị được giao nhiệm vụ kiểm hóa lô hàng gỗ xuất khẩu theo tờ khai hải quan số 849/XK/KD/C32D ngày 19/12/2011 của Công ty Ngọc Hưng nhưng thực hiện không đúng, không đầy đủ quy định về địa điểm, trình tự, thủ tục kiểm tra hàng hóa xuất khẩu nên đã đề xuất cho thông quan đối với lô hàng buôn lậu của Công ty Ngọc Hưng.
Đỗ Danh Thắng- nguyên Chi cục Trưởng Chi cục Hải quan Đà Nẵng đã có hành vi thiếu trách nhiệm trong thi hành nhiệm vụ. Ông Thắng được giao nhiệm vụ tổ chức việc khám xét theo thủ tục hành chính đối với lô hàng gỗ xuất khẩu có vi phạm của Công ty Ngọc Hưng nhưng đã thực hiện không đúng, không đầy đủ các quy định về trình tự, thủ tục áp dụng biện pháp khám xét theo thủ tục hành chính trong lĩnh vực Hải quan nên không phát hiện được hành vi buôn lậu của Công ty Ngọc Hưng.
Đáng chú ý, trong khi vụ án chưa kết thúc, lô gỗ vật chứng trong vụ án đã được cơ quan điều tra quyết định xử lý, bán đấu giá tài sản. Tại phiên tòa sơ thẩm lần 4, các bị cáo đã yêu cầu Hội đồng xét xử đưa tang vật của vụ án gần 600m3 gỗ trắc ra để phục vụ việc xét hỏi, quy tội...nhưng tang vật đã được bán. Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị đã nhiều lần gửi văn bản đến cơ quan trung ương kiến nghị đây là một sai phạm rất nghiêm trọng trong tố tụng hình sự.
Tại phiên tòa xét xử sơ thẩm lần 4, HĐXX xét thấy chỉ có căn cứ xác định Liệu và Dung buôn lậu 21,506m3 gỗ giáng Hương (gần 1,2 tỉ đồng) nên tịch thu gần 1,2 tỷ đồng. Số tiền còn lại là hơn 62,6 tỷ đồng không liên quan đến hành vi phạm tội của bị cáo nên cần trả lại cho Công ty Ngọc Hưng. HĐXX nhận định, trong quá trình điều tra vụ án, Cơ quan CSĐT cũng như Cục điều tra chống buôn lậu Tổng cục Hải quan có một số vi phạm trong tố tụng hình sự.
Quá trình điều tra, anh Trần Đình Quang đã tự vẫn và để lại di thư kể lại việc bị ép cung nhưng Cơ quan điều tra không làm rõ. Vì vậy, HĐXX kiến nghị Bộ Công an, VKSND Tối cao xem xét, chỉ đạo tiếp tục làm rõ việc anh Quang có bị ép cung hay không; kiến nghị Bộ Công an xử lý trách nhiệm của các cá nhân, đơn vị liên quan đến việc làm thất lạc ghi bản lời khai ngày 20/5/2013 của anh Quang.
Việc Cục điều tra chống buôn lậu Tổng cục Hải quan không lập biên bản thu giữ tang vật theo quy định đã gây khó khăn cho cơ quan điều tra trong việc xác định số lượng, chủng loại, hàng hóa vi phạm của Công ty Ngọc Hưng nên HĐXX kiến nghị Tổng cục Hải quan xem xét, xử lý trách nhiệm các cá nhân, đơn vị liên quan đến.
Đối với lô gỗ là vật chứng của vụ án không thuộc hàng dễ hư hỏng hay khó quản lý và vụ án đang trong quá trình điều tra nhưng Cơ quan điều tra cho bán lô gỗ là không đúng với quy định của pháp luật, gây khó khăn cho việc giải quyết vụ án, có dấu hiệu xâm phạm đến hoạt động tư pháp. Do đó, HĐXX kiến nghị Cục điều tra của VKSND Tối cao khởi tố vụ án hình sự về hành vi bán tang vật để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Minh Hằng