Năm nào cũng vậy, từ ngày mồng 1 cho đến mồng 10 tết đồng bào Vân Kiều, Pa Kô lại “xuống núi” với tục “khất thực” đầu xuân. Già làng Hồ Mơ (dân tộc Pa Kô), trú ở khe Sa Lau, thôn Parin, xã A Dơi, huyện Hướng Hoá cho hay, tục khất thực của đồng bào vùng cao đã có từ hàng chục năm nay. Người đi khất thực thường là những người già, có thể dẫn theo các cháu nhỏ. Món lộc đầu xuân xin về được sẽ chia đều cho các thành viên trong gia đình. Qua đó, thể hiện sự may mắn, ấm no đầy đủ trong năm mới. Nét văn hóa này cũng mang đậm tính nhân văn, tình người, sự đền ơn đáp nghĩa.
Người đi khất thực dù gia cảnh giàu có hay nghèo khó những ngày tết đều thu xếp “tay nải” lên đường xin lộc đầu năm. Người cho lộc dù ít dù nhiều cũng đều đáng quý, đáng trân trọng. “Lộc” có thể là bánh chưng, kẹo, xôi thịt… Nét văn hóa này xuất phát từ những năm tháng khó khăn khi người Kinh lên vùng đất Hướng Hóa làm ăn, ban đầu còn thiếu ăn thì đồng bào ở đây đã đùm bọc, cưu mang, giúp đỡ nên cho và nhận lộc được xem là sự đáp nghĩa và thể hiện tình thân, sự đoàn kết của các dân tộc.
 |
| Hướng Hóa vào xuân |
Đồng bào Pa Kô, Vân Kiều không chỉ “xuống núi” hái lộc đầu năm mà còn đến chúc tết, thăm hỏi và biếu quà (thường là con gà, vò rượu cần...) cho những hộ gia đình có quan hệ buôn bán với mình. Những gia đình tặng lộc cũng cho rằng “làm phước” đầu năm sẽ đem lại nhiều may mắn, thuận lợi. Quà chia chủ yếu là “lộc” sau khi cúng giao thừa như hoa quả, đĩa xôi, chén chè sau khi cúng giao thừa. Có nhiều gia đình khá giả còn biếu luôn áo quần ấm hay tiền bạc…
 |
| Người Pa Kô có những tập tục truyền thống mang bản sắc văn hóa rất riêng |
 |
| Già làng Hồ Mơ nói về tục “khất thực” đầu xuân của người Pa Kô, Vân Kiều |
 |
| Người Vân Kiều với tục “khất thực” đầu xuân |
Tục khất thực xin lộc đầu năm từ lâu đã là một truyền thống đẹp của người vùng cao bởi khất thực ở đây không phải là ăn xin mà hướng đến những điều tốt đẹp, thể hiện một triết lý sống đầy tình người. Và văn hóa “cho” của người Hướng Hóa trong mỗi dịp tết không phải là sự bố thí mà đơn thuần là niềm an ủi, trở thành văn hóa thuần khiết xuất phát từ truyền thống đền ơn đáp nghĩa, một truyền thống quý báu của cư dân nơi đây nói riêng và dân tộc Việt Nam ta nói chung.
Tiên Sa