Về bản chất, tính đa chiều của thông tin có nguyên nhân xuất phát từ lập trường lợi ích, chứ không phải là sự đa dạng của hình thức, phương tiện chuyển tải. Sự đa dạng về hình thức, phương tiện chuyển tải tăng cấp độ, mức độ lan tỏa dẫn đến bùng nổ thông tin. Còn tính đa chiều là đề cập, xem xét nhiều khía cạnh của nội dung thông tin. Cùng một vấn đề, sự kiện có những bình luận, đánh giá khác nhau, dẫn đến sự thống nhất một mặt, một khía cạnh, hoặc thậm chí không hoàn toàn thống nhất. Đây là một trong những cơ sở thực tiễn để chủ thể công tác tư tưởng xác định nội dung định hướng dư luận xã hội hợp với ý Đảng, lòng dân, trong đó vai trò của báo chí (báo in, báo nói, báo hình, báo mạng) rất quan trọng, là một trong những lực lượng nòng cốt triển khai thực hiện dưới sự lãnh đạo của Đảng. Bên cạnh đó, các cơ quan chuyên môn trong bộ máy công quyền từ Trung ương đến cơ sở cũng trực tiếp, phối hợp định hướng thông tin, định hướng dư luận xã hội (có thể thông qua hệ thống báo chí chính thống, thông qua tổ chức hội họp trao đổi, đối thoại với người dân… về những vấn đề cụ thể.)
Mục đích định hướng dư luận xã hội là góp phần giữ vững ổn định chính trị, nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin của các tầng lớp nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của các cấp chính quyền; trực tiếp giữ vững ổn định tình hình chính trị - xã hội, bảo đảm an ninh tư tưởng. Khi các tầng lớp nhân dân tin tưởng, đồng thuận thì dễ dàng đi đến hoạch định chính sách phát triển hay tổ chức triển khai thực hiện các chủ trương của Đảng và Nhà nước. Do vậy, trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng đừng để dư luận xã hội mất phương hướng.
Thế giới đã từng biết rằng, sự kiện ngày 20/3/2003, Mỹ đánh I-rắc. Thời điểm đó hoàn cảnh đất nước I-rắc chìm trong khỏi lửa, người dân hoang mang, Bộ trưởng Văn hóa I-rắc Taziff lúc đó tổ chức triển khai họp báo ngay trên đường phố của thủ đô Bát-đa với mục đích tập hợp lực lượng, tuyên truyền để huy động sức dân cho cuộc chiến, nói lên tiếng nói chính thống của chính quyền đương nhiệm với người dân rằng đây là cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, Mỹ là kẻ xâm lược. Thông điệp từ cuộc họp báo đó được các cơ quan truyền thông I-rắc truyền đi khắp đất nước đã trực tiếp định hướng tư tưởng và hành động của các tầng lớp nhân dân. Sau cuộc chiến, Tổng thống Mỹ Bush đánh giá cao vai trò của Bộ trưởng Văn hóa I-rắc lúc đó.
Ở nước ta, từ khi Quốc hội ban hành Luật Đất đai năm 2003, sửa đổi năm 2013 đến nay, nhiều ý kiến trong và ngoài nước, thậm chí ngay cả những diễn đàn chính thức, có uy tín cứ xoáy quanh về vấn đề: sở hữu tư nhân, đa sở hữu, sở hữu nhà nước hay toàn dân sở hữu về đất đai. Rõ ràng, sở hữu toàn dân về đất đai trong điều kiện nước ta hiện nay là phù hợp. Quan điểm sở hữu toàn dân về đất đai lấy cải thiện điều kiện sống của người lao động làm mục tiêu tiên quyết, làm lập trường lựa chọn giải pháp. Nếu không kiên trì lập trường này, quan điểm toàn dân sở hữu về đất đai sẽ lạc lối trong “mê hồn trận” của những lập luận về hiệu quả có tính thị trường. Thực tế hơn 30 năm đổi mới đất nước đã chứng minh tính đúng đắn của quan điểm sở hữu toàn dân về đất đai. Điều đó đã định hướng sát đúng tư tưởng và hành động của các tầng lớp nhân dân, định hướng hoạt động, cách giải quyết vấn đề của các cơ quan quản lý đất đai ở nước ta.
Gần đây, những thông tin giả cũng ảnh hưởng đến niềm tin của các tầng lớp nhân dân, gây ra những hậu quả cho một số quan quản lý nhà nước và một số doanh nghiệp (chẳng hạn như giả trang facebook của Ban Tuyên giáo Trung ương đăng tải quan điểm ủng hộ sản xuất nước mắm công nghiệp).
Trên đây là một vài ví dụ để khẳng định vai trò của định hướng dư luận xã hội đối với việc giữ vững ổn định chính trị và quá trình phát triển đất nước.
Tuy nhiên, khi các chủ thể công tác tư tưởng triển khai định hướng dư luận cũng phải đặt trong điều kiện bùng nổ thông tin và cơ chế kinh tế thị trường để có nội dung định hướng sát đúng, phù hợp, bởi lẽ:
Thứ nhất, một xã hội để thông tin giả dẫn dắt sẽ làm cho công tác hoạch định chính sách, các quyết định quản lý méo mó, tệ hại hơn là làm mất lòng tin của các tầng lớp nhân dân vào sự điều hành, quản lý của chính quyền các cấp, làm rối loạn an ninh chính trị, an ninh tư tưởng, trật tự và an toàn xã hội. Do vậy, cần định hướng lấn át thông tin của các loại hình phi chính thống.
Thứ hai, trong cơ chế kinh tế thị trường, không hẳn mọi nhân danh nào về uy tín của tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân cũng chứa đựng động cơ trong sáng là vì dân, vì nước chân chính. Điều này đòi hỏi định hướng cụ thể.
Thứ ba, do cạnh tranh thông tin và chấp nhận tính đa chiều của thông tin.
Thiết nghĩ, khi chúng ta chấp nhận cạnh tranh thông tin, chấp nhận tính đa chiều của thông tin thì cũng đồng thời không ngừng nâng cao chất lượng học tập lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thường xuyên luyện rèn kỹ năng, phương pháp thu thập, chọn lọc thông tin để triển khai nhiệm vụ và định hướng dư luận xã hội, để không sa vào “mê hồn trận” thông tin với muôn ngàn lập luận phiến diện, trái chiều. Mặt khác, cần khai thác những thông tin chính thống, lắng nghe ý kiến của người dân để có thông tin đúng đắn, làm phong phú thêm kiến thức phục vụ nhiệm vụ và cuộc sống. Đối với chủ thể định hướng dư luận xã hội cần thêm tính nhạy bén, kịp thời, hiệu quả trong xử lý thông tin đa chiều, tuyệt đối không sa vào “mê hồn trận” của thông tin/. Phan Văn Lãn