Đêm 1 rạng sáng 2 tháng 8, Mỹ cho tàu chiến Ma-Đốc từ Hạm đội 7 vào khiêu khích và xâm phạm vùng biển Tổ quốc ta. Tuy với lực lượng còn nhỏ bé, nhưng với tinh thần dũng cảm kiên cường và quyết tâm cao, các chiến sĩ Hải quân ta đã đánh trả quyết liệt, buộc chúng phải tháo chạy khỏi vùng biển nước ta. Tuy vậy, chúng vẫn không cam chịu thất bại và với cái gọi là “trả đũa”, “phản ứng linh hoạt”, ngày 5/8/1964, Tổng thống Mỹ đã đưa một số máy bay hiện đại vào loại bậc nhất lúc bấy giờ từ Hạm đội 7 và một số căn cứ không quân trong vùng xâm phạm vùng trời nước ta, ồ ạt ném bom, bắn phá nhiều cơ sở kinh tế nước ta từ Quảng Ninh, Vinh, Đồng Hới, Vĩnh Linh...Trong tình thế ấy, Quân và dân các địa phương, mà nòng cốt là các chiến sĩ Hải quân, Bộ đội Phòng không đã giáng trả chúng những đòn đích đáng. 8 máy bay vào loại hiện đại bậc nhất của chúng bị bắn rơi, nhiều chiếc rơi tại chỗ, một số giặc lái bị bắt sống. Đây là thất bại nặng nề nhất, đau đớn nhất của đế quốc Mỹ, nhưng là chiến thắng vẻ vang của quân và dân ta. Trong chiến thắng này, Hải quân nhân dân Việt Nam vơí trí thông minh tài thao lược, biết đánh và biết thắng cho nên dù biết rõ kẻ thù mạnh mạnh hơn nhiều lần, cả về sức mạnh quân sự, kinh tế, khoa học kỹ thuật...đã sáng suốt, bình tĩnh đánh giá đúng tình hình đề xuất phương án tác chiến phù hợp nên đã giành thắng lợi ngay trận đầu ra quân. Chiến thắng trận đầu cũng là chiến thắng của đường lối chiến tranh nhân dân, của sức mạnh tổng hợp các lực lượng dưới sự lãnh đạo toàn diện và tuyệt đối của Đảng.
Chiến thắng trận đầu 5/8/1964, đã cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta trên mọi chiến trường, mọi miền Tổ quốc bước vào cuộc chiến tranh phá hoại toàn diện của đế quốc Mỹ cùng với một số thế lực phản động thân Mỹ và tay sai đối với miền Bắc nước ta kéo dài hơn mười năm từ 1964 đến 1975. Thắng lợi của trận chiến đấu đầu tiên 5/8 nói riêng và cuộc chống chiến tranh phá hoại của Mỹ đối với miền Bắc nói chung mãi mãi là một trong những mốc son chói lọi nhất trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Đó là biểu tượng sáng ngời, sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, trí tuệ của người Việt Nam.
Với chiến thắng trận đầu ngày 5/8 các chiến sĩ Hải quân nhân dân, bộ đội Phòng không và các lực lượng vũ trang nhân dân đã nối tiếp truyền thống vẻ vang của dân tộc là một trong những chiến công chói lọi nhất trong lịch sử chống ngoại xâm như Bạch Đằng, Chi Lăng hay Đống Đa trong thế kỷ 20, là bản hùng ca bất hủ về cuộc chiến tranh nhân dân thần kỳ. Chiến thắng này làm sáng chói một chân lý: Một đất nước đất không rộng, người không đông, kinh tế đang còn nghèo nàn và lạc hậu, quân đội chưa được trang bị những vũ khí tối tân, hiện đại như đối phương nhưng biết đoàn kết chặt chẽ có sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh, tiến hành cuộc chiến tranh nhân dân, kết hợp với sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại thì hoàn toàn có thể đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược, dù chúng mạnh hơn gấp bội .
Hiện nay, tình hình an ninh trật tự trên biển diễn biến rất phức tạp. Việc Trung Quốc tiếp tục cơi nới, xây dựng các công trình kiên cố tại các đảo, bãi đá thuộc chủ quyền của Việt Nam, đơn phương tuyên bố lệnh cấm đánh bắt cá ở biển Đông, xua đuổi, đe doạ, thậm chí dùng vũ lực tấn công tàu cá của ngư dân ta ở khu vực Hoàng Sa... Cùng với đó, Trung Quốc còn đơn phương vi phạm thỏa thuận cấp cao hai nước về những nguyên tắc cơ bản để giải quyết vấn đề trên biển, vi phạm luật pháp quốc tế, trong đó có Hiến chương Liên hợp quốc cũng như Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 và các thỏa thuận giữa ASEAN - Trung Quốc (DOC).
Với ý chí:“Chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc, trong đó có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa là thiêng liêng, không thể nhân nhượng“, hơn hai tháng qua, nhân dân cả nước đã biểu hiện lòng yêu nước với nhiều hình thức phong phú, sáng tạo; mặc dù luôn bị tàu Trung Quốc rình rập, o ép, đe dọa, thậm chí có trường hợp bị đâm chìm nhưng ngư dân Việt Nam vẫn kiên cường bám biển, bám ngư trường truyền thống. Các lực lượng bảo vệ pháp luật của Việt Nam càng không lùi bước, dũng cảm vượt qua mọi thách thức để thực thi nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.
53 năm về trước, các chiến sĩ Hải quân nhân dân, bộ đội Phòng không và các lực lượng vũ trang nhân dân đã nối tiếp truyền thống vẻ vang của dân tộc làm nên chiến thắng trận đầu đối với máy bay Mỹ xâm phạm vùng trời, và biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc - một trong những chiến công chói lọi nhất trong lịch sử chống ngoại xâm như Bạch Đằng, Chi Lăng hay Đống Đa trong thế kỷ 20, là bản hùng ca bất hủ về cuộc chiến tranh nhân dân thần kỳ. Chiến thắng này làm sáng chói một chân lý: Một đất nước đất không rộng, người không đông, kinh tế đang còn nghèo nàn và lạc hậu, quân đội chưa được trang bị những vũ khí tối tân, hiện đại như đối phương nhưng biết đoàn kết chặt chẽ có sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh, tiến hành cuộc chiến tranh nhân dân, kết hợp với sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại thì hoàn toàn có thể đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược, dù chúng mạnh hơn gấp bội .
Phát huy truyền thống đó, Đảng và Nhà nước và toàn dân tộc Việt Nam có đủ bản lĩnh, ý chí kiên cường và quyết tâm, cũng như có đầy đủ cơ sở lịch sử và pháp lý để đấu tranh bảo vệ chủ quyền đất nước. Bảo vệ chủ quyền biển, đảo là luơng tâm và trách nhiệm công dân của mỗi người dân Việt. Đó chính là hành động thiết thực kỷ niệm 53 năm ngày chiến thắng trận đầu và động lực để chúng ta chiến đấu và chiến thắng nếu như Biển Đông thân yêu của chúng ta bị xâm phạm. Trí Ánh