Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng, Chủ nhiệm Ủy ban nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài thông tin tại buổi họp báo - Ảnh: VGP/Diệp Anh
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng, Chủ nhiệm Ủy ban nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài chủ trì và cho biết, trong năm qua, công tác đối ngoại là điểm sáng và đạt được những kết quả quan trọng, điều này đã được các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước khẳng định, được sự đánh giá khách quan từ dư luận quốc tế… Thành tựu đối ngoại là thành tựu chung của tất cả các cấp, các ngành trong đó có Bộ Ngoại giao.
Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài tạo nên "sức mạnh mềm" trong hoạt động đối ngoại
Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng cho biết, hiện nay cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN) tiếp tục tăng về số lượng và mở rộng về thành phần, với khoảng 6 triệu người ở 130 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó hơn 80% kiều bào sinh sống tại các nước phát triển.
Bên cạnh sự gia tăng về số lượng, vai trò, vị thế và uy tín của cộng đồng NVNONN trong xã hội sở tại ngày càng được nâng cao, tạo ra sức mạnh mềm trong hoạt động đối ngoại, góp phần tăng cường quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam với các nước.
Đại bộ phận bà con đã có địa vị pháp lý, ổn định cuộc sống, hội nhập sâu rộng vào xã hội sở tại trong tất cả các lĩnh vực, được chính quyền và người dân sở tại đánh giá cao, một số đã tham gia chính trường sở tại ở các cấp độ khác nhau. NVNONN tiếp tục được vinh danh với các giải thưởng quốc tế, làm rạng danh tên tuổi Việt Nam trên trường quốc tế. Tại Slovakia, ngày 07/6, cộng đồng người Việt chính thức được Chính phủ nước này công nhận là cộng đồng dân tộc thiểu số thứ 14 của Slovakia, thể hiện sự lớn mạnh của cộng đồng, tạo điều kiện cho bà con hội nhập sâu vào xã hội sở tại và đóng góp cho sự phát triển của quan hệ hợp tác hữu nghị giữa Việt Nam và các nước. Tại Thái Lan, cộng đồng người Việt Nam tại Udon Thani, Thái Lan khai trương Phố Việt Nam đầu tiên trên thế giới (09/12).
Kiều bào tiếp tục có nhiều hoạt động hướng về quê hương, phát huy vai trò là nguồn lực quan trọng trong quá trình phát triển đất nước. Theo dự báo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, lượng kiều hối chuyển về nước năm 2023 sẽ tăng trưởng từ 25%-30% so với năm 2022.
Theo Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đã chia sẻ với nhân dân ở trong nước những lúc khó khăn, hoạn nạn. Điều đó nó lên tinh thần đại đoàn kết dân tộc, hòa hợp dân tộc và phát huy sức mạnh tổng hợp của dân tộc Việt Nam.
Các hội đoàn NVNONN tiếp tục được củng cố và phát triển cả về lượng và chất, đóng vai trò nòng cốt, tổ chức nhiều hoạt động hướng về quê hương, đồng thời hỗ trợ bà con ổn định cuộc sống ở sở tại. Nhiều hội đoàn mới được thành lập như tại Australia, Hội Trí thức, chuyên gia Việt Nam – Australia với khoảng 300 thành viên chính thức được thành lập trên cơ sở hợp nhất các câu lạc bộ trí thức người Việt tại các tiểu bang. Tại Đức, Liên hiệp Hội người Việt tại Đức đã tổ chức Đại hội thành lập. Liên hiệp Hội Phụ nữ Việt Nam tại châu Âu tổ chức Đại hội thành lập. Các hội đoàn phát huy vai trò nòng cốt trong việc hỗ trợ bà con ở sở tại, nhất là những địa bàn xảy ra xung đột, chiến sự hay phải hứng chịu thiên tai. Ngày càng có nhiều tiếng nói tích cực công khai lên tiếng ủng hộ đất nước.
Hỗ trợ hiệu quả cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài
Trong năm qua, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài cũng đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần vào thành công của công tác đối ngoại nói chung. Trong đó, công tác nghiên cứu, tham mưu, kiến nghị, triển khai chính sách tiếp tục được đẩy mạnh triển khai. Việc thể chế hóa, triển khai Kết luận 12 của Bộ Chính trị, Nghị quyết 169 của Chính phủ và các văn bản chỉ đạo về công tác NVNONN tiếp tục được đẩy mạnh. Đã tổ chức 03 hội nghị liên quan vấn đề chính sách pháp luật, hỗ trợ pháp lý cho NVNONN: Tọa đàm về chính sách pháp luật liên quan đến NVNONN, Hội nghị lấy ý kiến NVNĐCONN về dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, Hội thảo về hỗ trợ pháp lý cho NVNONN. Ủy ban đã tích cực phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung những chính sách pháp luật liên quan đến NVNONN về vấn đề quốc tịch, cấp thẻ căn cước và số định danh cá nhân, quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở…
Công tác đại đoàn kết, vận động NVNONN tiếp tục được chú trọng với nhiều hình thức đa dạng, phong phú như: Phối hợp tổ chức thành công các chương trình gặp gỡ, tiếp xúc của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước với bà con kiều bào: phối hợp, chủ trì tổ chức 46 đoàn công tác đi nước ngoài bao gồm nội dung làm việc với cộng đồng, trong đó có 18 đoàn của Lãnh đạo cấp cao. Tiếp tục tổ chức thành công các chương trình thường niên dành cho kiều bào, như "Xuân Quê hương 2023" với sự tham dự của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và gần 1.000 kiều bào; Đoàn kiều bào thăm quân, dân huyện đảo Trường Sa và Nhà giàn DK1; Đoàn kiều bào dự lễ Giỗ tổ Hùng Vương; Trại hè Việt Nam 2023.
Công tác hỗ trợ NVNONN được triển khai tích cực, kịp thời, thể hiện rõ hơn tình cảm và trách nhiệm của Đảng, Nhà nước trong việc chăm lo cho cộng đồng như: Việc hỗ trợ người gốc Việt ở Campuchia tiếp tục được chú trọng: Tiếp tục phối hợp với các cơ quan đại diện Việt Nam tại Campuchia và các cơ quan liên quan triển khai hỗ trợ bà con làm các thủ tục giấy tờ pháp lý theo quy định của sở tại, hỗ trợ di dời tái định cư, hỗ trợ hoạt động của Hội người Việt. Kịp thời hỗ trợ người Việt tại các địa bàn chịu ảnh hưởng bởi chiến sự và bị ảnh hưởng bởi thiên tai, hỏa hoạn. Hỗ trợ các hội đoàn người Việt ở sở tại tổ chức các hoạt động, chương trình của cộng đồng.
Việc hỗ trợ cộng đồng NVNONN giữ gìn và phát huy tiếng Việt, bản sắc văn hóa được quan tâm đẩy mạnh. Năm 2023 là năm đầu tiên triển khai Đề án Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN (08/9). Ủy ban phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan triển khai một số hoạt động nổi bật như: Cuộc thi Tìm kiếm sứ giả tiếng Việt ở nước ngoài năm 2023, Hội thảo tổng kết triển khai Kế hoạch Ngày tôn vinh tiếng Việt ở nước ngoài 2023, Gala Tiếng mẹ thân thương, Khóa tập huấn giảng dạy tiếng Việt cho giáo viên NVNONN (16-31/8)… Xây dựng tủ sách tiếng Việt tại tại 02 địa bàn (Fukuoka – Nhật Bản và Hungary) với 60 đầu sách; cung cấp sách phục vụ cộng đồng tại Áo, CH Czech, Slovakia, Bỉ, Qatar.
Đẩy mạnh các hoạt động phát huy nguồn lực NVNONN đóng góp cho đất nước dưới nhiều hình thức khác nhau như: Tổ chức các hội nghị, hội thảo, tọa đàm, chương trình, sự kiện nhằm kết nối, thu hút nguồn lực của NVNONN đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và địa phương, trong đó tập trung vào những vấn đề mang tính đột phá chiến lược như đổi mới sáng tạo, kinh tế số, xanh, tuần hoàn, bao trùm… Tăng cường hỗ trợ các hội doanh nhân, trí thức kiều bào tổ chức cách hoạt động gắn kết với trong nước.
Công tác thông tin, tuyên truyền tới cộng đồng NVNONN được đẩy mạnh và ngày càng chuyên nghiệp, bảo đảm phản ánh đầy đủ, chính xác, khách quan, kịp thời về tình hình đất nước và những vấn đề kiều bào quan tâm. Công tác phối hợp với các ban, bộ, ngành, địa phương ngày càng chặt chẽ, hiệu quả, qua đó đã huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong công tác NVNONN.
7 trọng tâm của công tác người Việt Nam ở nước ngoài
Công tác NVNONN sẽ tiếp tục được triển khai mạnh mẽ và toàn diện hơn theo yêu cầu của Nghị quyết Đại hội XIII và Kết luận 12, đồng thời bám sát những nhiệm vụ được giao trong Nghị quyết và Chương trình hành động của Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32 nhằm thể hiện rõ hơn tình cảm và trách nhiệm của Đảng, Nhà nước trong việc chăm lo cho cộng đồng NVNONN, đồng thời khuyến khích, tạo điều kiện để kiều bào hướng về quê hương.
Cụ thể, công tác NVNONN sẽ tập trung triển khai theo 02 đột phá về tăng cường đại đoàn kết và phát huy nguồn lực của NVNONN cùng 07 trọng tâm.
Thứ nhất, tăng cường Công tác nghiên cứu, tham mưu, kiến nghị chính sách.
Thứ hai là đổi mới, đa dạng hóa hình thức, linh hoạt trong biện pháp triển khai vận động NVNONN, trong đó tập trung vào thế hệ trẻ, lực lượng nòng cốt, những người có uy tín, ảnh hưởng trong cộng đồng, kiều bào còn định kiến.
Thứ ba là đẩy mạnh hỗ trợ cộng đồng về địa vị pháp lý và ổn định cuộc sống, đặc biệt ở những địa bàn khó khăn, trong đó ưu tiên giải quyết những vấn đề liên quan tới người gốc Việt tại Campuchia.
Thứ tư là hỗ trợ các hội đoàn NVNONN kiện toàn tổ chức, đa dạng hóa hình thức tổ chức, mô hình hoạt động phù hợp, nâng cao hiệu quả hoạt động.
Thứ năm là đẩy mạnh thu hút nguồn lực NVNONN, tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật liên quan đến NVNONN và tăng cường kết nối, hỗ trợ các hội doanh nhân, trí thức NVNONN.
Thứ sau là triển khai Kế hoạch Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN năm 2024; đổi mới nội dung và phương thức công tác dạy và học tiếng Việt, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc; đổi mới nội dung, đa dạng hóa phương thức chuyển tải thông tin tới kiều bào.
Cuối cùng là tăng cường phối hợp giữa các cơ quan trong công tác NVNONN; tăng cường đào tạo lực lượng cán bộ làm công tác cộng đồng tinh nhuệ, chính quy, chuyên nghiệp và hiện đại.
Diệp Anh