Cổng thông tin điện tử

Chiều 14/10, Ban Chỉ đạo Đổi mới Phát triển Kinh tế tập thể (KTTT), Hợp tác xã (HTX) phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị.

Đóng góp của KTTT, nòng cốt là HTX còn khiêm tốn

Tại Hội nghị, báo cáo tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết 13, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng thông tin, sau 15 năm triển khai Nghị quyết và hơn 7 năm kể từ khi Luật HTX năm 2012 được thông qua, khu vực KTTT, HTX đã có bước phát triển và đạt được nhiều kết quả tích cực. Số HTX hoạt động hiệu quả không ngừng tăng lên, chiếm khoảng 55% trong tổng số HTX nông nghiệp, khoảng 50 – 80% trong tổng số HTX phi nông nghiệp. Về tổ hợp tác, đến nay cả nước có 101.400 tổ hợp tác, tăng 0,58% so với năm 2003, toàn quốc có 22.861 HTX, tăng 59% so với năm 2003, thu hút gần 6 triệu thành viên tham gia. Số lượng HTX thành lập mới tăng nhanh qua các năm, từ 969 HTX thành lập mới năm 2003 lên 2.521 HTX thành lập mới năm 2018…

Mặc dù vậy, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho hay, đóng góp khu vực HTX vào GDP của cả nước còn khiêm tốn và có xu hướng giảm, trung bình đạt 4%. Mô hình HTX kiểu mới quy mô lớn chậm được hình thành và phát triển, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ theo chuỗi còn yếu. Việc nhân rộng mô hình HTX hoạt động hiệu quả còn yếu….

Một trong những nguyên nhân của hạn chế trên là do công tác xây dựng cơ chế, chính sách chưa kịp thời, chậm tháo gỡ các vướng mắc; môi trường pháp lý chưa thuận lợi cho các chủ thể kinh tế tham gia HTX; cơ chế huy động phân bổ nguồn lực cho khu vực KTTT, HTX và kinh tế hộ còn nhiều bất cập. Còn tâm lý ngại đổi mới, chưa mạnh dạn chuyển sang mô hình HTX kiểu mới. Năng lực nội tại của nhiều HTX còn yếu…

Hoàn thiện khung khổ pháp luật và chính sách hỗ trợ phát triển KTTT phù hợp

Chia sẻ các yếu tố tạo nên sự thành công của HTX ở Hà Lan với bề dày hơn 100 năm, ông Harm Haverkort – Giám đốc Quốc gia Agriterra tại Việt Nam cho biết, ngành nông nghiệp đã có sự phát triển nhanh chóng. Đến nay, Hà Lan có 2.500 HTX hoạt động đóng góp 18% GDP của nền kinh tế. Thu nhập bình quân của người nông dân là 600 nghìn Euro/năm. HTX nông nghiệp chiếm 68%, là quốc gia thứ 2 trên thế giới vì có nhiều HTX.

Để có sự thành công trên, các HTX được tổ chức theo mô hình “từ dưới lên trên”. Lợi ích của các thành viên tài chính là kết nối kinh doanh giữa HTX và thành viên, không liên quan đến vốn cổ phần. HTX tăng vốn chủ yếu thông qua tích lũy từ lợi nhuận chứ không phải từ vốn góp của thành viên. Môi trường pháp lý với sự linh hoạt chi tiết bằng Điều lệ HTX. Mỗi HTX là duy nhất và độc đáo và có kế hoạch sản xuất riêng của mình.

Để thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra , tại Hội nghị, nhiều ý kiến cho rằng, cần nâng cao nhận thức về bản chất, vai trò của tổ chức KTTT, HTX trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Bên cạnh đó, tiếp tục rà soát, cập nhật, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện khung khổ pháp luật và chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể phù hợp. Hoàn thiện và nâng cao năng lực, hiệu quả của bộ máy quản lý nhà nước kinh tế tập thể theo hướng tập trung và thống nhất…

Thực tế, thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã có chủ trương, chính sách nhằm phát triển KTTT, HTX nhưng để thúc đẩy phong trào HTX phát triển hơn nữa trong thời gian tới rất cần sự vào cuộc của toàn xã hội. Trong đó, người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương phải nhận thức đầy đủ, sâu sắc tinh thần của Nghị quyết, cũng như vai trò, vị trí của khu vực KTTT, HTX.

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang phát triển mạnh mẽ, kinh tế hộ nhỏ lẻ, manh mún, sản xuất hàng hóa phi tiêu chuẩn sẽ không còn chỗ đứng, không có khả năng cạnh tranh và không thể tồn tại. Vì vậy, hợp tác là con đường tất yếu để cùng phát triển. Ban Chỉ đạo Đổi mới, phát triển KTTT, HTX đề xuất Bộ Chính trị xem xét, ban hành Nghị quyết chuyên đề nhằm tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT, HTX trong thời gian tới.

Tiếp tục nâng cao vai trò thực chất của KTTT trong nền kinh tế nhiều thành phần

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, đây là Hội nghị quan trọng để củng cố niềm tin và đổi mới cách làm; qua đó, phát huy tốt hơn và tiếp tục nâng cao vai trò thực chất của KTTT trong nền kinh tế nhiều thành phần của nước ta. Nhắc lại những kết quả đạt được, Thủ tướng Chính phủ cho hay, KTTT, HTX có sự phát triển khá mạnh về cả lượng và chất, hỗ trợ cho gần 6 triệu hộ xã viên, chủ yếu là các hộ nông dân sản xuất, kinh doanh, tạo ra số lượng lớn việc làm, xây dựng các liên kết phát triển mới trong nông nghiệp, cùng với doanh nghiệp tạo ra một diện mạo nông thôn mới, phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, giảm nghèo bền vững, ổn định xã hội.

Số lượng HTX tăng theo từng năm, đặc biệt xuất hiện nhiều mô hình HTX kiểu mới, mạnh dạn áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất kinh doanh. “Tính đến hết năm 2018, toàn quốc có 22.861 HTX, trong đó khoảng 57% tổng số HTX hoạt động hiệu quả. Đây là điều rất đáng khích lệ”, Thủ tướng nói.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, cần thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế, yếu kém để cùng nhau khắc phục. Cụ thể, mô hình HTX kiểu mới thành công số lượng chưa lớn, quy mô HTX còn nhỏ, tính liên kết còn hạn chế, năng lực cạnh tranh thấp. Cơ chế liên kết HTX với doanh nghiệp chưa định hình theo các nguyên tắc thị trường và hội nhập quốc tế nên hiệu quả liên kết còn thấp, chưa tạo ra sự thay đổi căn bản về chất trong quan hệ sản xuất ở nông thôn – nông nghiệp…

Đề cập tới một số quan điểm, định hướng về phát triển KTTT, HTX trong thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, phát triển KTTT có ý nghĩa sâu sắc về kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường và cả về an ninh trật tự. Kinh tế hợp tác không chỉ giúp ổn định và phát triển sản xuất kinh doanh mà còn tạo việc làm, tăng thu nhập, hỗ trợ xóa đói giảm nghèo, ổn định đời sống của xã viên. Cần nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế để phát huy tối đa sức mạnh của HTX kiểu mới và các mô hình KTTT.

Đồng tình với định hướng và nhiệm vụ, giải pháp phát triển KTTT, HTX, Thủ tướng nhấn mạnh, yêu cầu các cấp ủy đảng, chính quyền các cấp trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo và coi đây là nhiệm vụ chính trị tập trung chỉ đạo. Phát triển kinh tế tập thể theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX), phù hợp với cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phải xuất phát từ nhu cầu của người dân, tổ chức tham gia…. chú trọng đề cao nguyên tắc “tự nguyện, dân chủ và cùng có lợi” trong hoạt động HTX mà Bác Hồ đã chỉ dạy… KTTT phải được quan tâm phát triển, đánh giá toàn diện cả về mặt kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội và môi trường. Tiếp tục hoàn thiện thể chế phát triển HTX, tổ hợp tác. Sửa đổi, bổ sung Luật HTX 2012.

Đặc biệt, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đề nghị các bộ ngành, địa phương thực hiện “3 đồng hành, 5 hỗ trợ” đối với khu vực kinh tế tập thể, nòng cốt là HTX như đối với doanh nghiệp. Theo đó, 3 đồng hành gồm: Đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh; hoàn thiện thể chế pháp luật về xuất nhập khẩu, thuế, đất đai, xây dựng, tính dụng, đầu tư,…công khai minh bạch, giảm chi phí, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp; xây dưng cơ chế đối thoại, tham vấn ý kiến khu vực kinh tế tập thể.

5 hỗ trợ gồm: hỗ trợ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; hỗ trợ nâng cao hiệu quả hoạt động; hỗ trợ tạo môi trường thuận lợi, bảo đảm quyền kinh doanh, tiếp cận nguồn lực và cơ hội kinh doanh; xây dựng thương hiệu; đào tạo nhân lực. “Các giá trị trung tâm cần phải có là “tầm nhìn dài hạn, lợi ích chia sẻ bền vững giữa thành viên HTX – người lao động – khách hàng – người tiêu dùng – đối tác và đổi mới sáng tạo” trên nền tảng tổ chức quán trị hiện đại theo cơ chế thị trường” – Thủ tướng nhấn mạnh.

Trong khuôn khổ Hội nghị, Ban tổ chức đã trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho nhiều tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc, đóng góp tích cực vào công cuộc phát triển KTTT, HTX của nước ta trong suốt 15 năm qua./.