Đây là những thông tin được nhấn mạnh tại Hội nghị thường niên năm 2018 của Mạng lưới dừng sử dụng amiang Đông Nam Á diễn ra ngày 13/9. Hội nghị do Ủy ban Dân tộc phối hợp với Nhóm Hành động vì Công lý, Sức khỏe và Môi trường cùng một số tổ chức quốc tế tổ chức tại Hà Nội. Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Phan Văn Hùng đồng chủ trì Hội nghị. Hội nghị có sự tham dự của hơn 100 đại biểu là lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương; các chuyên gia, nhà khoa học Việt Nam và quốc tế.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) đã tuyên bố amiang là chất gây ung thư, nhất là ung thư phổi, thanh quản, buồng trứng, ung thư trung biểu mô và bệnh bụi phổi amiang trong suốt thập kỷ qua. Năm 2004, WHO ước lượng trên 100.000 người chết mỗi năm do tiếp xúc với amiang. Gần đây, Nghiên cứu Gánh nặng bệnh tật toàn cầu (GBDS) ước tính số lượng người chết do amiang là khoảng 220.000 người mỗi năm. Nghiên cứu này cũng chỉ ra tại Việt Nam mỗi năm có khoảng 2.000 người chết do liên quan đến amiang trắng. Trên thế giới 64 nước đã cấm việc sử dụng amiang trắng. Tại Việt Nam, amiang vẫn được sử dụng nhiều trong các sản phẩm công nghiệp, nhất là sản phẩm tấm lợp Fibro xi măng. Hơn 95% tấm lợp có chứa amiang được sử dụng ở vùng dân tộc thiểu số (DTTS), miền núi, tạo môi trường độc hại cho đồng bào DTTS.
Những người chủ trì Hội nghị. (Ảnh: HNV)Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Phan Văn Hùng đánh giá cao ý nghĩa của Hội nghị và cho rằng đây là sự kiện quan trọng, thể hiện sự quan tâm rất lớn đối với đồng bào DTTS. Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm cho biết: Hiện nay vùng DTTS đang sử dụng rất phổ biến tấm lợp có chứa amiang và đồng bào DTTS đang hàng ngày phải tiếp xúc với amiang. Đồng bào DTTS chưa có nhiều thông tin, kiến thức về hậu quả của việc sử dụng amiang. Thời gian gần đây khi biết được amiang trắng là chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe con người, nhiều nước đã tuyên bố ngừng sử dụng amiang trong công nghiệp.
Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Phan Văn Hùng khẳng định: Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban Dân tộc với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về công tác dân tộc rất quan tâm đến sức khỏe của đồng bào DTTS trước tác hại của việc sử dụng amiang trắng. Nhận thức rõ điều này, vừa qua Ủy ban Dân tộc đã có kế hoạch tuyên truyền, vận động để đồng bào DTTS hiểu rõ những tác hại của việc sử dụng amiang và xây dựng kế hoạch thực hiện đề án dừng sử dụng amiang chậm nhất là năm 2023.
Cũng tại Hội nghị, TS Hoàng Xuân Lương, Chủ tịch Nhóm hành động vì Công lý, Môi trường và Sức khỏe đặc biệt nhấn mạnh tới tính cấp thiết phải nhanh chóng tìm kiếm các giải pháp để quyết tâm thực hiện Nghị quyết của Chính phủ về việc dừng sử dụng amiang trắng từ năm 2023; thiết lập mạng lưới toàn cầu về các hoạt động tiến tới dừng sử dụng amiang trắng góp phần hướng tới bổ sung các nội dung của công ước Rotterdam, làm cho việc dừng sử dụng amiang trắng trở thành hành động của toàn nhân loại.
Dịp này, các vấn đề liên quan đến lộ trình dừng sử dụng amiang được trình bày và thảo luận như: Cơ hội và thách thức của việc dừng sử dụng amiang tại Việt Nam; bằng chứng khoa học về tác hại của amiang; vật liệu thay thế amiang; kinh nghiệm xử lý thay thế vật liệu amiang tại Úc, Nhật; nỗ lực đưa amiang vào Công ước Rotterdam trên thế giới…
Hội nghị có sự tham dự của hơn 100 đại biểu. (Ảnh: HNV)Trước đó, Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) cũng đã có kiến nghị Thủ tướng Chính phủ dừng sử dụng amiăng trắng vào năm 2020 và chỉ đạo các bộ, ngành thực hiện lộ trình này. Đồng thời, tuyên truyền trong xã hội về tác hại của amiăng trắng và các biện pháp phòng chống, bảo vệ sức khỏe người lao động, người tiêu dùng và cộng đồng. Thực tế, việc tranh cãi có nên tiếp tục hay dừng sản xuất tấm lợp từ amiang trắng đã kéo dài khoảng 10 năm nay và vẫn chưa có hồi kết. Tuy nhiên, tại Hội nghị này, nhiều ý kiến đã thống nhất cao với việc cần phải nhanh chóng dừng sử dụng amiang trắng trong sản xuất nhằm bảo vệ môi trường và sức khỏe./.
Lê Anh