Toàn cảnh Hội nghị - Ảnh: VGP/ĐH
Tại kỳ họp thứ 3 (tháng 5/2022), Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. Các vị đại biểu Quốc hội đều tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và những nội dung cơ bản của dự thảo Luật.
Ngay sau kỳ họp, Thường trực Ủy ban Pháp luật đã có văn bản đề nghị các Đoàn đại biểu Quốc hội, trong quá trình tổ chức các hoạt động của Đoàn có thể kết hợp khảo sát, lấy ý kiến các cơ quan, tổ chức, đơn vị và cử tri tại địa phương; tham gia khảo sát, làm việc với một số cơ quan là đối tượng chịu sự điều chỉnh trực tiếp của dự thảo Luật; tổ chức các cuộc họp để trao đổi, thống nhất nội dung tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, chỉnh lý dự thảo Luật và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 8/2022.
Dự thảo Luật trình các vị đại biểu Quốc hội tại Hội nghị này có 6 chương và 92 điều; so với dự thảo Luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 3 thì đã giảm 1 chương, tăng 18 điều và sắp xếp, bố cục lại các điều, mục, tiểu mục trong các chương của dự thảo Luật cho hợp lý; đã đáp ứng quan điểm, mục đích ban hành Luật và phù hợp với định hướng xây dựng Luật là nhằm tiếp tục cụ thể hóa, hoàn thiện thể chế thực hành dân chủ theo Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) và Hiến pháp năm 2013, thực hành đúng đắn, hiệu quả dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện, đặc biệt là dân chủ ở cơ sở.
Các nội dung được tiếp thu, chỉnh lý trong dự thảo luật đã đạt được sự đồng thuận cao của cơ quan chủ trì soạn thảo, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.
Về tên gọi, bố cục và phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, ông Hoàng Thanh Tùng cho biết, thường trực Ủy ban Pháp luật và cơ quan chủ trì soạn thảo thống nhất giữ tên gọi của dự thảo Luật là "Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở", đồng thời điều chỉnh bố cục của dự thảo Luật để làm rõ hơn cách thức tổ chức thực hiện, vai trò, trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong việc tổ chức để Nhân dân thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Theo đó, dự thảo Luật đã bổ sung 1 điều quy định về quyền thụ hưởng của người dân; bổ sung nội dung và hình thức cán bộ, công chức, viên chức, người lao động bàn và quyết định; quy định cụ thể hơn trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân trong việc thực hiện dân chủ ở mỗi loại hình cơ sở tại từng chương tương ứng để rõ việc, rõ trách nhiệm và trình tự, thủ tục thực hiện, qua đó gắn việc thực hiện dân chủ ở cơ sở với việc bảo đảm kỷ luật, kỷ cương; chuyển quy định về Ban Thanh tra nhân dân tại Chương V của dự thảo Luật trình Quốc hội thành các tiểu mục trong các chương tương ứng để bảo đảm tính logic, gắn nội dung với phương thức kiểm tra, giám sát trong việc thực hiện dân chủ ở từng loại hình cơ sở.
Về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, trong thảo luận tại kỳ họp thứ 3, các vị đại biểu Quốc hội đều tán thành Luật này điều chỉnh việc thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn và trong các cơ quan, đơn vị sự nghiệp công lập nhưng về việc thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp, tổ chức khác có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động thì còn có ý kiến khác nhau.
Thường trực Ủy ban Pháp luật thấy rằng, việc thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp nói riêng và các tổ chức có thuê mướn, sử dụng lao động nói chung không phải là vấn đề mới được đặt ra mà đã được khẳng định từ lâu trong các văn kiện của Đảng và được thể chế hóa trong nhiều văn bản quy định về thực hiện dân chủ tại các loại hình doanh nghiệp và tại nơi làm việc. Việc tổ chức thực hiện các quy định này bước đầu đạt được các kết quả tích cực, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, cải thiện điều kiện làm việc, nâng cao thu nhập cho người lao động, góp phần phòng, chống tham nhũng, tiêu cực…
Vì vậy, việc tiếp tục ghi nhận và quy định cụ thể về thực hiện dân chủ ở doanh nghiệp, tổ chức có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động là cần thiết.
Trên cơ sở tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội và ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 8/2022, Thường trực Ủy ban Pháp luật và cơ quan chủ trì soạn thảo đã rà soát, cập nhật đầy đủ hơn trong dự thảo Luật các quy định của pháp luật hiện hành về thực hiện dân chủ ở tổ chức có sử dụng lao động, bổ sung nhiều quy định để bảo đảm cho việc thực hiện dân chủ của người lao động đi vào thực chất, có tính khả thi hơn, không chỉ giới hạn trong việc bảo đảm thực hiện quan hệ lao động mà còn mở rộng hơn với tư cách là công dân tham gia quản lý xã hội.
Thường trực Ủy ban Pháp luật và cơ quan chủ trì soạn thảo đã rà soát, đối chiếu với các quy định của pháp luật chuyên ngành và thống nhất tiếp thu, chỉnh lý các quy định để cụ thể hóa phương châm "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng" trong dự thảo Luật.
Ông Hoàng Thanh Tùng khẳng định, Thường trực Ủy ban Pháp luật sẽ tiếp tục phối hợp với cơ quan chủ trì soạn thảo, các Đoàn đại biểu Quốc hội và các cơ quan hữu quan tổ chức một số cuộc hội nghị, tọa đàm, khảo sát lấy ý kiến các cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương, các chuyên gia, nhà khoa học để có thêm thông tin, cơ sở chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật.
Nguyễn Hoàng