Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, Quốc hội họp phiên toàn thể tại Hội trường tiếp tục nội dung thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước. Phiên thảo luận được Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Truyền hình Quốc hội Việt Nam phát thanh, truyền hình trực tiếp để cử tri và Nhân dân cả nước theo dõi.
Tiếp nối không khí thảo luận sôi nổi và trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội tại phiên họp hai ngày trước, trong phiên thảo luận ngày hôm nay, các đại biểu đã tập trung thảo luận, cho ý kiến về một số vấn đề sau: Về xây dựng quy hoạch vùng gắn với quy hoạch các tỉnh, quy hoạch hợp lý các ngành kinh tế, lĩnh vực và địa bàn trọng điểm; về vai trò của Nhà nước trong kinh tế thị trường; về vấn đề an ninh mạng và quản lý các chương trình truyền thông; về an ninh lương thực quốc gia; về kiểm soát phát triển năng lượng sạch; phát triển thủy sản; bảo đảm an toàn giao thông; về đổi mới giáo dục; về chi ngân sách nhà nước; về chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thực hiện Dự án hồ chứa nước sông Than, tỉnh Ninh Thuận, Dự án hồ chứa nước Bản Mồng, tỉnh Nghệ An…
Bên cạnh đó, các đại biểu cũng tập trung đề xuất các giải pháp thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025 và giai đoạn 2021-2030 nhằm phục hồi và vực dậy nền kinh tế nước ta sau đại dịch COVID-19 như: cải cách bộ máy Nhà nước và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; cơ cấu lại kinh tế khu vực miền núi; việc xây dựng các thủy điện nhỏ và vừa; về phát triển khoa học công nghệ và ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, điều hành; thực hiện đồng bộ các chính sách phòng, chống thiên tai; sử dụng hiệu quả quỹ phòng, chống thiên tai; về bảo vệ và phát triển rừng; về chương trình hỗ trợ xây dựng, cải tạo nhà ở cho người dân ở các địa phương thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, bão lũ; xây dựng tiêu chí về chỉ tiêu chi ngân sách nhà nước hàng năm; phân bổ ngân sách Trung ương; rà soát, cắt giảm mạnh chi ngân sách thường xuyên để tập trung chi đầu tư phát triển; nghiên cứu giảm dần cơ chế lồng ghép ngân sách để đảm bảo tính chủ động của ngân sách địa phương; sớm sửa đổi các chính sách về thuế để đảm bảo tính trung lập của thuế; chỉ đạo quyết liệt trong thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm thuế, chống chuyển giá, gửi giá, trốn thuế, nợ đọng thuế… Ngoài ra, các đại biểu cũng đề cập tới các giải pháp đảm bảo an sinh xã hội; quản lý về bảo hiểm y tế; đẩy mạnh giải quyết và rà soát các vấn đề văn hóa, đạo đức, lối sống…
Trong quá trình thảo luận, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã phát biểu giải trình, làm rõ thêm ý kiến của các đại biểu Quốc hội.
Phát biểu kết thúc 03 ngày thảo luận về kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, đã có 112 đại biểu phát biểu; có 04 đại biểu phát biểu lần 2; có 18 đại biểu tham gia tranh luận; Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam và 7 Bộ trưởng phát biểu giải trình làm rõ các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. Nhìn chung, nội dung thảo luận bao quát, toàn diện và đi sâu vào những vấn đề được đông đảo cử tri quan tâm; không khí thảo luận sôi nổi, thẳng thắn, trách nhiệm. Đa số ý kiến đại biểu Quốc hội thống nhất với nhiều nội dung trong các báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội, cụ thể như sau:
- Về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2020 và dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước, phân bổ ngân sách Trung ương năm 2021: Các ý kiến cơ bản thống nhất với đánh giá của Chính phủ và cho rằng, năm 2020 là năm đặc biệt khó khăn, thậm chí còn nặng nề hơn cả cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, do đại dịch COVID-19 xảy ra trên toàn cầu làm cho kinh tế toàn cầu suy thoái, các chuỗi cung ứng bị đứt gãy, sản xuất kinh doanh bị đình trệ. Nhiều ý kiến đồng tình với dự báo tăng trưởng năm 2020 như Chính phủ dự kiến khoảng từ 2- 3%. Bên cạnh đó, các đại biểu Quốc hội đánh giá cao sự lãnh đạo của Đảng, sự linh hoạt và cụ thể hóa kịp thời của Quốc hội, sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, khẩn trương của Chính phủ, sự quyết tâm, đoàn kết, đồng lòng của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân cả nước; đã thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp ứng phó, sớm trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành những chính sách hỗ trợ sản xuất kinh doanh, an sinh xã hội, miễn, giảm, giãn, hoãn thuế, phí, hỗ trợ kịp thời cho doanh nghiệp, người lao động và Nhân dân. Bên cạnh đó, nhiều ý kiến đề nghị, trong những tháng còn lại của năm 2020, Chính phủ và chính quyền các cấp cần tiếp tục thực hiện tốt các giải pháp đề ra; tập trung giải quyết, tháo gỡ các hạn chế, vướng mắc nhằm đạt kết quả tốt nhất các nhiệm vụ của năm 2020.
- Về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2021: Các đại biểu Quốc hội cho rằng, cần đánh giá thận trọng diễn biến, tác động của đại dịch COVID-19 và có các kịch bản để ứng phó với dịch bệnh; cần nỗ lực, phấn đấu rất cao để đạt được chỉ tiêu tăng trưởng GDP khoảng 6%. Ngoài ra, các đại biểu cũng đề nghị Chính phủ cần tiếp tục cơ cấu lại ngân sách nhà nước và nợ công theo hướng an toàn, bền vững; tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính; quan tâm đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công, nhất là các công trình trọng điểm quốc gia; giải quyết nợ xấu, nạn tín dụng đen, các dự án chậm tiến độ, các dự án thua lỗ, giải quyết tốt những vấn đề đặt ra trong lĩnh vực giáo dục, y tế, lao động và việc làm; chú ý bố trí đủ nguồn lực cho phòng, chống dịch COVID-19; có các giải pháp bảo vệ môi trường, đảm bảo an ninh năng lượng, an ninh nguồn nước, an toàn hồ đập, chống biến đổi khí hậu; bố trí lại dân cư vùng thường bị thiên tai, bão lũ và tạo sinh kế cho người dân bị thiệt hại trong bão lũ, xâm ngập mặn, sạt lở bờ sông, bờ biển.
- Về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, cơ cấu lại nền kinh tế, kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia và kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020: Nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, trong giai đoạn 2016-2020, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn về kinh tế được đảm bảo, tạo môi trường, động lực thúc đẩy kinh tế phát triển. Các mục tiêu thu, chi, cơ cấu lại ngân sách nhà nước, nợ công chuyển dịch tích cực. Các chỉ tiêu về lao động và việc làm được đảm bảo; chất lượng tăng trưởng được cải thiện. An sinh xã hội được bảo đảm, đời sống nhân dân có bước cải thiện; giáo dục, y tế, văn hóa, thể dục thể thao, thông tin truyền thông đều có những tiến bộ. Đối ngoại và hội nhập quốc tế được đẩy mạnh và đạt được nhiều thành tựu nổi bật, khẳng định và nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. Quốc phòng an ninh được giữ vững; hoạt động tư pháp, phòng chống vi phạm pháp luật, tội phạm được đẩy mạnh, nhất là phòng, chống tham nhũng, lãng phí có chuyển biến mạnh; xây dựng chính quyền, cải cách thủ tục hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số, nền kinh tế số có nhiều đổi mới và đạt được kết quả tích cực. Vấn đề môi trường được chú trọng hơn, hướng tới sự phát triển bền vững cả về kinh tế - xã hội và môi trường sống.
Các đại biểu Quốc hội đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ đã thực hiện có kết quả nhiệm vụ cơ cấu lại nền kinh tế, đặc biệt làm tốt 05 mục tiêu quan trọng liên quan đến quy mô nợ công, nợ Chính phủ, dư nợ thị trường trái phiếu, tỷ trọng lao động trong nông nghiệp, năng suất các nhân tố tổng hợp... Các đại biểu đề nghị Chính phủ lưu ý một số vấn đề như: chất lượng cơ cấu lại nền kinh tế chưa thật vững chắc, công tác quy hoạch, thực hiện quy hoạch chưa tốt; việc huy động, phân bổ và sử dụng nguồn lực cũng còn một số hạn chế nhất định. Những hạn chế trong chính sách thu, tỷ lệ huy động và cơ cấu thu ngân sách nhà nước, tốc độ giải ngân vốn đầu tư công chậm, nhất là đối với các dự án trọng điểm quốc gia. Kỷ luật, kỷ cương về tài chính, quản lý tài sản công, tài chính công tuy có một số tiến bộ nhưng vẫn chưa nghiêm, còn thất thoát, lãng phí; lĩnh vực giáo dục - đào tạo, y tế; lĩnh vực văn hóa; công tác xóa đói, giảm nghèo trong phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; ứng phó với tình hình biến đổi khí hậu, thiên tai nhất là đối với Đồng bằng sông Cửu Long, các tỉnh duyên hải miền Trung và miền núi phía Bắc; tình trạng hồ, đập chưa được sửa chữa, không bảo đảm an toàn; nguồn nước trong sản xuất nông nghiệp có nguy cơ gây ô nhiễm, cạn kiệt; vấn đề bảo vệ và phát triển rừng, đề xuất sớm nâng mức hỗ trợ khoán quản lý bảo vệ rừng; hỗ trợ ngư dân bám biển; quản lý đô thị, giao thông đô thị, ô nhiễm không khí ở đô thị, thu gom và xử lý rác thải đô thị; nâng cao chất lượng cán bộ, cải cách hành chính, cải cách bộ máy, cải cách tư pháp, công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, quốc phòng - an ninh, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, những biểu hiện tiêu cực, suy thoái đạo đức đang gây nhiều bức xúc xã hội; việc thực hiện các Hiệp định thương mại tự do; công tác đối ngoại của nhà nước ta. Ngoài ra, các đại biểu mong muốn Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương cần tích cực khắc phục những tồn tại, bất cập, yếu kém trong thời gian tới. Đồng thời, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát của cơ quan dân cử, Mặt trận và các đoàn thể, các tầng lớp nhân dân.
- Về kết quả thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2016-2020, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã bám sát Nghị quyết của Quốc hội khẩn trương, nghiêm túc triển khai các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp được quy định theo Nghị quyết; công tác quản lý, điều hành khá tốt; đã ban hành được hệ thống cơ chế, chính sách và văn bản hướng dẫn thực hiện; công tác tuyên truyền được chú trọng; công tác huy động, phân bổ và sử dụng nguồn lực được đảm bảo khá tốt, kết quả đạt được các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững là khá tích cực, một số mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ đã cơ bản hoàn thành, góp phần thực hiện tốt chủ trương của Đảng về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn; đẩy mạnh giảm nghèo, nâng cao chất lượng đời sống vật chất, tinh thần, chăm sóc sức khỏe của Nhân dân. Đồng thời, các đại biểu cũng nêu ra một số tồn tại, hạn chế cần sớm được khắc phục, như: củng cố quan hệ sản xuất ở nông thôn còn hạn chế; việc phân bổ, giao kế hoạch vốn còn chậm; việc chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp và kinh tế nông thôn, nhất là ở vùng miền núi còn nhiều hạn chế; kết quả xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo chưa đồng đều giữa các vùng, miền; vấn đề giải quyết việc làm, tổ chức lại sản xuất, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân là vấn đề được người dân quan tâm trong xây dựng nông thôn mới hiện nay; một số tiêu chí đạt được chưa thật sự bền vững, chất lượng không cao, nhất là ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa.
- Về dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia và kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025: Các đại biểu Quốc hội cơ bản đồng tình với báo cáo Chính phủ về mục tiêu tổng quát, 15 mục tiêu cụ thể và 04 cân đối lớn và các giải pháp, nhiệm vụ đã đề ra để thực hiện các mục tiêu này trong giai đoạn 2021-2025. Đề nghị Chính phủ cần tổ chức thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 05 năm khoảng 6,5 đến 7%; chú trọng công tác quản lý, điều hành ngân sách nhà nước, kiểm soát chặt chẽ bội chi, nợ công cho giai đoạn tới, bảo đảm an ninh tài chính quốc gia, khắc phục được những hạn chế mà Kế hoạch tài chính 5 năm trước đã nêu trong Báo cáo. Có ý kiến cho rằng, một số chỉ tiêu đặt ra là khá cao, cần được rà soát kỹ thêm.
- Về dự kiến kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, Quốc hội cơ bản thống nhất với Chính phủ về dự kiến tổng mức đầu tư công trong giai đoạn tới. Đề nghị Chính phủ lưu ý việc bố trí vốn đầu tư công đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc, thứ tự ưu tiên của Luật Đầu tư công và các quy định liên quan như Nghị quyết số 973 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ưu tiên bố trí đủ vốn cho các công trình chuyển tiếp, các công trình ứng vốn giai đoạn trước, các Chương trình mục tiêu quốc gia, các dự án trọng điểm quốc gia, các dự án giao thông có tính liên kết vùng Đồng bằng Sông Cửu Long, Tây Nguyên, miền núi phía Bắc, các tuyến đường cao tốc, đường ven biển tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế. Cần lưu ý bố trí vốn cho một số dự án liên quan đến vấn đề phòng ngừa, khắc phục hậu quả thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, an ninh nguồn nước, an toàn hồ đập, phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển, gia cố hệ thống đê xung yếu, quy hoạch bố trí lại dân cư vùng bị tác động trực tiếp của thiên tai, xây dựng trụ sở các cơ quan tư pháp… trong kế hoạch và chiến lược phát triển. Đồng thời, cần tiếp tục thực hiện tốt Luật Đối tác công tư, tạo điều kiện để có thể kêu gọi các thành phần kinh tế khác cùng tham gia, giảm áp lực cho ngân sách nhà nước và thực hiện tốt việc phân cấp, giao quyền cho các địa phương quyết định các dự án đầu tư công.
Ngoài ra, nhiều ý kiến đồng tình có 03 chương trình mục tiêu quốc gia trong giai đoạn 2021-2025 gồm Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững. Song cần rà soát, lồng ghép, tránh chồng chéo, phân tán, thiếu tập trung, hiệu quả không cao và trình Quốc hội để xem xét, quyết định cùng với Kế hoạch tài chính quốc gia và kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025; tán thành chủ trương chuyển mục đích sử dụng đất rừng để thực hiện các Dự án hồ chứa nước sông Than của tỉnh Ninh Thuận và hồ chứa nước Bản Mồng của tỉnh Nghệ An, tuy nhiên có ý kiến đề nghị cần thận trọng trong quản lý rừng tự nhiên, rừng phòng hộ và cho rằng thẩm quyền điều chỉnh 02 dự án này là của Chính phủ.
Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghiêm túc tiếp thu và giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội, đồng thời chỉ đạo các cơ quan của Quốc hội và các cơ quan liên quan của Chính phủ hoàn thiện các dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội xem xét, thông qua.
Thứ Sáu, ngày 06/11/2020, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường nghe Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội về việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn trong nhiệm kỳ khóa XIV và một số nghị quyết trong nhiệm kỳ khóa XIII./.