Theo số liệu thống kê của Liên đoàn Đái tháo đường thế giới, năm 2014, thế giới có khoảng 4,9 triệu ca tử vong do đái tháo đường (ĐTĐ). Căn bệnh này cũng nằm trong nhóm 7 nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên thế giới.
Thói quen lười vận động
Theo TS.BS Nguyễn Quang Toàn - Trưởng khoa Đái tháo đường, Bệnh viện Nội tiết Trung ương, ĐTĐ được coi là kẻ giết người thầm lặng bởi vì đây là căn bệnh có thể không gây ra những cái chết nhanh chóng như các bệnh cấp tính khác nhưng nó lại âm thầm tiến triển và cuối cùng dẫn tới tử vong.
Cũng theo số liệu của Liên đoàn ĐTĐ thế giới thì cứ 7 giây lại có 1 người tử vong do ĐTĐ. Đặc biệt, ĐTĐ làm tăng biến chứng bệnh tim mạch như: Nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não cao gấp 2-4 lần so với người không mắc bệnh ĐTĐ và nhìn chung những người này sẽ có tuổi thọ giảm đi 6-10 năm so với người không mắc.
Nếu ngày xưa người dân thường vận động thể lực nhiều, ra đồng làm ruộng, hoạt động trong các nhà máy, đi lại bằng xe đạp, đi bộ… thì giờ đây trong môi trường hiện đại, con người dần dần hình thành thói quen lười vận động, chủ yếu di chuyển bằng ô tô, xe máy, đi bộ 1-2 tầng nhưng cũng đi thang máy. Chính lối sống lười vận động, ăn uống mất kiểm soát là nguyên chính gây nên tình trạng gia tăng người mắc ĐTĐ tuýp 2 - BS Toàn cho biết.
Tình trạng trẻ hóa ngày càng nhiều
Ở Việt Nam cũng như trên toàn thế giới thì ĐTĐ tuýp 2 phổ biến hơn và chiếm đến 90% tổng người bệnh ĐTĐ trong khi tuýp 1 chỉ chiếm có 5%.
Theo TS.BS Nguyễn Quang Toàn, trước đây (20 – 30 năm), những ca bệnh ĐTĐ ở Việt Nam tương đối hiếm. Ngoài ra, những người mắc bệnh thuộc tuýp 2 thường chỉ nằm ở độ tuổi từ 40 tuổi trở lên. Tuy nhiên hiện nay, sự trẻ hóa đã được ghi nhận trên thế giới và ở Việt Nam. Tình trạng người trẻ bị bệnh ĐTĐ không còn lạ, thậm chí người bệnh dưới 13 tuổi là chuyện bình thường và khá phổ biến. Bên cạnh đó, một số trẻ nhỏ mắc bệnh do có lối sống sinh hoạt và ăn uống thiếu khoa học khi hằng ngày dành quá nhiều thời gian ngồi xem tivi, điện thoại, máy tính…
Bệnh nhân đái tháo đường điều trị tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương. (Ảnh: ĐT)
Là một trong nhiều trường hợp mắc ĐTĐ nặng đang điều trị tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương, bà N.T.X (76 tuổi) ở Giáp Bát, TP Hà Nội bị ĐTĐ suốt 18 năm qua vẫn chưa ổn định. Nguyên nhân ban đầu bà đưa ra là do thói quen ăn uống chưa khoa học và chưa tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sỹ tại bệnh viện dẫn đến tình trạng “ở bệnh viện thì bệnh đỡ nhưng khi về nhà bệnh càng nặng thêm”.
“Khi vào viện được ăn uống, điều trị, tiêm đúng theo quy định tôi thấy bệnh có thuyên giảm hơn rất nhiều. Trước đó, lượng đường đo được của tôi là 15. Nhưng sau khi điều trị tại bệnh viện thì tôi đã xuống 5. Đáng lẽ đường huyết của tôi đã ổn định, tuy nhiên do thói quen ăn uống mất kiểm soát đã khiến chỉ số đường huyết của tôi tăng cao bất thường và buộc phải vào viện để điều trị. Đó cũng là lý do khiến bệnh của tôi bị ảnh hưởng cả sang các bộ phận khác như: mắt, tim, thận… Gần đây nhất tôi còn bị ảnh hưởng tới phổi nữa” - bà X chia sẻ.
Tương tự như trường hợp của bà N.T.X là bà N.T.M – trú tại Phường Kim Liên, quận Đống Đa, TP Hà Nội, cũng là người gắn với bệnh ĐTĐ trong 15 năm qua. Bà cho biết, dù bị bệnh đã 15 năm và phải điều trị ở rất nhiều nơi nhưng bệnh vẫn không khỏi. “Lúc ở bệnh viện tôi ăn theo chế độ nên bệnh có giảm đi nhiều. Nhưng khi ở nhà chỉ được vài tháng đầu là tôi thực hiện, sau đó cứ đến bữa là tôi lại ăn thả ga không theo lời khuyên của bác sỹ nên bệnh mãi không khỏi. Hơn nữa còn bị nặng hơn.Tôi rất lo lắng”, bà M trăn trở.
Làm thế nào để phát hiện đái tháo đường?
ĐTĐ vốn được coi là “kẻ giết người thầm lặng”. Tuy nhiên, để giảm bớt nguy cơ biến chứng và ngăn chặn lượng đường tăng cao vốn không khó. Để tránh việc “tự mình hại mình” dẫn đến thiệt mạng, người bệnh ngoài việc phải điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sỹ cũng cần tự trang bị cho mình lượng kiến thức tốt về ĐTĐ. Qua đó tránh ăn nhiều những thức ăn có tinh bột hay đồ ăn có lượng đường cao để cải thiện sức khỏe của chính bản thân.
Để giúp người dân nâng cao nhận thức về căn bệnh này, TS.BS Nguyễn Quang Toàn khuyến cáo: Người bệnh mắc ĐTĐ cần tuân thủ lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống và tập luyện phù hợp để giữ lượng đường huyết ổn định, đặc biệt khi thấy đường huyết tăng cao cần tới ngay cơ sở y tế để được thăm khám và kiểm tra./.
Đỗ Thoa