Việc này đòi hỏi các cấp, các ngành, các địa phương, đặc biệt là cấp cơ sở phải trách nhiệm hơn nữa, sâu sát hơn nữa, tập trung triển khai quyết liệt hơn nữa các giải pháp để chống khai thác IUU, phấn đấu đến cuối năm 2021 chấm dứt được trình trạng tàu cá các địa phương vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài, để gỡ cảnh báp “Thẻ vàng” của EC – đó là chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại phiên họp trực tuyến về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU), gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của EC vào ngày 07/9/2021 vừa qua.
Theo khuyến nghị của EC, tình hình tàu cá của Việt Nam vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài vẫn tiếp tục tiếp diễn, đây là vấn đề lớn, mang tính chất quyết định; phía EC khẳng định sẽ không gỡ “Thẻ vàng” nếu Việt Nam chưa chấm dứt được trình trạng này. Ngư dân Việt Nam chưa thực hiện nghiêm việc lắp đặt, vận hành thiết bị giám sát hành trình (VMS) theo quy định. Công tác thực thi pháp luật, xử lý, xử phạt còn chưa nghiêm, chưa thống nhất giữa các địa phương; chế tài xử phạt còn chưa đủ mạnh so với các nước trong khu vực, chưa đảm bảo tín răn đe. Công tác kiểm soát tàu cá ra vào cảng, lao động trên tàu cá, kiểm soát sản lượng qua cảng để thực hiện đúng quy định về chứng nhận, xác nhận, truy xuất nguồn gốc hải sản khai thác còn chưa chặt chẽ, chưa đảm bảo độ tin cậy… Đó là những hạn chế, bất cập mà các cấp, các, ngành, các địa phương cần phải tiếp tục nỗ lực lớn, có giải pháp quyết liệt hơn nữa để quyết tâm hành động gỡ khó cho ngành thủy sản.
Đối với Quảng Trị, trong thời gian qua, tỉnh đã tăng cường đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước về nghề cá. Đã ban hành nhiều văn bản để tăng cường quản lý tàu cá, giám sát hành trình tàu cá, đảm bảo an toàn cho người và tàu cá hoạt động; tăng cường bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản, cấp hạn ngạch giấy phép khai thác tại vùng khơi; đồng thời xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân để tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về biển, hướng dẫn vùng khai thác trên biển, cảnh báo hàng hải cho các thuyền trưởng, chủ tàu cá... Công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác được chú trọng. Đến tháng 9/2021, toàn tỉnh đã có 175/295 tàu cá được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, đạt 63,63%; 217 tàu cá được cấp giấy phép khai thác thủy sản, trong đó có 190 tàu khai thác vùng khơi, chiếm 69%. Công tác thanh tra, kiểm tra xử lý tàu trên biển được thực hiện thường xuyên, trong 9 tháng đầu năm đã thực hiện được 24 chuyến tuần tra, kiểm tra hơn 300 lượt tàu thuyền, xử phạt 19 vụ vi phạm, với số tiền trên 56 triệu đồng. Đến nay, tỉnh Quảng Trị không có tàu cá và ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ.
Tuy nhiên, công tác chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh vẫn còn những hạn chế nhất định. Nhất là ý thức chấp hành pháp luật về khai thác thủy sản của một bộ phận ngư dân vẫn còn hạn chế, có tình trạng cố tình vi phạm, chưa thực hiện hoặc thực hiện không nghiêm túc việc khai báo trước 01 giờ khi cập và rời cảng theo quy định, gây khó khăn cho việ bố trí lực lượng kiểm tra, giám sát sản lượng qua cảng. Hệ thống neo đậu cảng cá Cửa Việt đã xuống cấp, không đáp ứng đủ nhu cầu cập cảng. Một số chủ tàu không cập cảng chỉ định để bốc dỡ thủy sản theo quy định. Còn có nhiều tàu chưa lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, nhiều tàu chưa thực hiện cải hoán để hoạt động đúng vùng biển quy định và cấp giấy phép khai thác thủy sản...
Là một tỉnh có tiềm năng, lợi thế về biển, với 75 km chiều dài bờ biển, ngư trường rộng khoảng gần 8.400 km2, có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế thủy sản, ngành thủy sản được Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020 – 2025 xác định là ngành kinh tế mạnh phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa và ổn định vùng nguyên liệu cho công nghiệp chế biến. Chính vì vậy, triển khai các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp để đẩy mạnh phát triển ngành thủy sản luôn được chú trọng, trong đó, phải tập trung quyết liệt thực hiện các giải pháp chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không khai báo theo quy định IUU, để góp phần cùng cả nước gỡ bỏ “Thẻ vàng” của EC luôn được đặt lên hàng đầu. Bên cạnh tiếp tục khắc phục những hạn chế, khó khăn được chỉ ra, trong thời gian tới, tỉnh quyết tâm hành động quyết liệt, tập trung triển khai các nhiệm vụ mà Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo, cụ thể là:
Tăng cường tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về phát triển kinh tế thủy sản bền vững và về IUU.
Các cấp, các ngành và địa phương trong tỉnh đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về phát triển kinh tế thủy sản bền vững và về IUU đến cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là ngư dân bằng nhiều hình thức thích hợp với từng địa phương, từng đối tượng. Qua đó, vận động nhân dân, đặc biệt là ngư dân tích cực hưởng ứng chống khai thác IUU, nhằm ngăn chặn, giảm thiểu và chấm dứt tàu cá, ngư dân khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài. Tập trung tuyên truyền trong nhân dân, nhất là ngư dân, về Luật Biển Việt Nam; Luật Thủy sản năm 2017; Công điện số 732/CĐ-TTg, ngày 28/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc ngăn chặn, giảm thiểu và chấm dứt tàu cá, ngư dân Việt Nam khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài; Chỉ thị số 45/CT-TTg, ngày 13/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách để khắc phục cảnh báo của Uỷ ban Châu Âu về chống khai thác IUU tại tỉnh ; Nghị định số 42/2019/NĐ-CP, ngày 16/5/2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản…
Tiếp tục thực hiện cơ chế, chính sách hỗ trợ ngư dân tại địa phương thực hiện hoạt động khai thác thủy sản theo đúng quy định, đảm bảo ổn định đời sống, sinh kế của ngư dân bền vững. Ưu tiên bố trí nguồn lực, nhân lực, trang thiết bị phục vụ cho các cơ quan quản lý thủy sản địa phương để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả trong thực thi; đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão; khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia vào đầu tư, quản lý hạ tầng nghề cá tại địa phương. Khẩn trưởng hoàn thành việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình VMS, đánh dấu tàu cá, kiểm soát chặt chữ tàu cá ra vào cảng, lao động trên tàu cá, giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng, đáp ứng nhiệm vụ chống khai thác IUU; thực hiện công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản theo đúng quy định của pháp luật, kiên quyết xử lý nghiêm những trường hợp cố tình vi phạm khai thác hải sản trên biển.
Xây dựng cơ chế phối hợp giữa các địa phương có liên quan để siết chặt quản lý đối với tàu cá địa phương hoạt động thường xuyên trên địa bàn ngoài tỉnh, xử lý kịp thời tàu cá có hành vi khai thác IUU. Tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra, giám sát của các cấp ủy đảng, chính quyền đối với các tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ được giao. Gắn trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương, xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân thiếu tinh thần trách nhiệm để xảy ra sai phạm hoặc không hoàn thành nhiệm vụ, công việc được giao về chống khai thác IUU. Cấp ủy, chính quyền cơ sở chịu trách nhiệm chính, sâu sát, trực tiếp, nắm vững địa bàn quản lý, tuyên truyền, vận động người dân tuân thủ pháp luật, để “dân biết, dân hiểu, dân tin, dân theo và dân làm”; có kế hoạch theo dõi, quản lý chặt chẽ các đối tượng, nắm chắc địa bàn để phát hiện, ngăn chặn kịp thời các tàu cá đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài. Thanh Lan