Cổng thông tin điện tử

 Kinh tế tư nhân vẫn khó tiếp cận nguồn vốn

Tại phiên hiến kế Vốn – Tài chính cho nền kinh tế với chủ đề “Khơi thông dòng vốn trung - dài hạn cho phát triển kinh tế - xã hội" trong Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2019 vừa diễn ra, ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương cho biết, Nhà nước tạo điều kiện bình đẳng, thuận lợi cho kinh tế tư nhân tiếp cận vay vốn ngân hàng, huy động vốn trên thị trường chứng khoán, nhất là phát hành trái phiếu doanh nghiệp và sử dụng các dịch vụ tài chính với chi phí hợp lý.

Năm 2018, tỷ lệ dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng so với GDP hơn 130%; quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu tương đương 71,6% GDP; tổng giá trị trái phiếu niêm yết trên thị trường đạt 1,1 triệu tỷ đồng, tương đương với 20,3% GDP.

Nhưng theo ông Nguyễn Hữu Nghĩa, hệ thống tài chính, ngân hàng vẫn chưa đáp ứng đầy đủ vốn cho phát triển kinh tế - xã hội. Kinh tế tư nhân gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, rào cản phát triển; trong đó, có vấn đề tiếp cận các nguồn vốn, nhất là nguồn vốn trung và dài hạn.

Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đào Minh Tú, nhiều năm qua Ngân hàng Nhà nước triển khai nhiều giải pháp như hoàn thiện khuôn khổ pháp lý tạo điều kiện cho mọi thành phần kinh tế được mở rộng vay vốn theo năng lực tài chính, kinh doanh đồng thời mở rộng kênh cấp vốn tín dụng khác (bảo lãnh, thuê tài chính...) của tổ chức tín dụng cho nền kinh tế.

Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước chủ động, linh hoạt điều hành đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ để đảm bảo thanh khoản cho tổ chức tín dụng; duy trì mặt bằng lãi suất thị trường ổn định nhằm cân đối vốn kịp thời hỗ trợ sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, người dân.

Ngoài ra, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cũng đã chỉ đạo tổ chức tín dụng cân đối năng lực tài chính, tiết giảm chi phí hoạt động, nâng cao hiệu quả kinh doanh, đảm bảo an toàn hoạt động để có điều kiện giảm lãi suất cho vay ở mức hợp lý, phù hợp với mức độ rủi ro khoản vay; chia sẻ khó khăn với khách hàng; cải cách thủ tục hành chính  trong hoạt động cấp tín dụng để tạo điều kiện cho doanh nghiệp, người dân tiếp cận tín dụng ngân hàng.

Việc triển khai đồng bộ các giải pháp nêu trên, ngành ngân hàng đã góp phần đưa tăng trưởng tín dụng phù hợp với khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế, cơ cấu tín dụng có sự điều chỉnh tích cực. Theo đó, tín dụng tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ (tỷ trọng tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp nông thôn tăng từ mức 21,6% năm 2016 lên mức 24,8% trong năm 2018 và mức 25,2% tháng 3/2019...); tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro được kiểm soát ở mức hợp lý. Qua đó, khơi thông nguồn vốn tín dụng, hỗ trợ tích cực cho doanh nghiệp, người dân trong sản xuất, kinh doanh.

Các doanh nghiệp, khách hàng có nhu cầu vay vốn phục vụ sản xuất, kinh doanh, có năng lực tài chính tốt, dự án, phương án sản xuất, kinh doanh hiệu quả, khả thi đã tiếp cận được vốn tín dụng dễ dàng với lãi suất hợp lý. Nhờ đó, hệ thống tổ chức tín dụng đã thu hút nguồn vốn nhàn rỗi từ dân cư, chuyển hóa các nguồn vốn huy động nhỏ, lẻ, ngắn hạn thành các nguồn vốn cho vay trung, dài hạn đối với nền kinh tế.

Tuy nhiên, theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú, sự mất cân đối giữa kênh cung ứng vốn ngân hàng và thị trường vốn còn rất bất cập. Trong khi nhu cầu vốn trung, dài hạn của doanh nghiệp để mở rộng và phát triển sản xuất, kinh doanh rất lớn, nhưng thị trường vốn chưa phát triển đủ cả về quy mô và chất lượng để có thể đáp ứng được nhu cầu này. Do đó, vốn trung, dài hạn cho nền kinh tế chủ yếu vẫn phải dựa vào hệ thống ngân hàng, tín dụng trung dài hạn chiếm tỷ trọng khá lớn (khoảng 50,6% tổng dư nợ). Thực trạng này đã và đang tạo sức ép và rủi ro rất lớn cho hệ thống tổ chức tín dụng

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) cho rằng, có một số nguyên nhân chính dẫn đến sự mất cân bằng như trên như: phía doanh nghiệp chưa có báo cáo kế hoạch kinh doanh dài hạn, việc quen thói quen sử dụng vốn dài hạn và xây dựng các kế hoạch phát triển dài hạn. Doanh nghiệp chưa có kế hoạch dẫn đến ảnh hưởng lâu dài; ngại công bố thông tin, báo cáo thông tin tài chính chưa được rõ ràng, gây khó khăn cho các tổ chức tín dụng…

Cùng quan điểm, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Tp. Hồ Chí Minh (HoREA) bày tỏ, bên cạnh sự điều chỉnh từ phía nhà nước, các doanh nghiệp bất động sản cũng cần nâng uy tín doanh nghiệp để đủ điều kiện vay vốn.

Để đáp ứng nhu cầu vốn trung, dài hạn của các doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho rằng, phát triển thị trường chứng khoán là điều kiện tất yếu, giảm dần lệ thuộc vào tín dụng ngân hàng, đặc biệt là các nhu cầu vốn trung, dài hạn.

Thị trường chứng khoán là kênh dẫn vốn tốt

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà cũng trong phiên  hiến kế Vốn – Tài chính cho nền kinh tế  tại Diễn đàn kinh tế tư nhân 2019 cho biết, cuối năm 2018, giá trị vốn hóa thị trường chứng khoán đã đạt 111% GDP; trong đó, thị trường cổ phiếu đạt 71,9% GDP, thị trường trái phiếu đạt hơn 39% GDP (trái phiếu Chính phủ đạt hơn 27% GDP, trái phiếu doanh nghiệp đạt 8,6% GDP).

"Thị trường chứng khoán với vai trò là kênh huy động vốn trung - dài hạn cho đầu tư phát triển đã có sự phát triển đáng ghi nhận", Thứ trưởng Trần Xuân Hà nhấn mạnh.

Ông Phạm Hồng Sơn, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng cho rằng, thị trường chứng khoán được Chính phủ quan tâm, chú trọng phát triển. Nhà nước cũng đề ra khung pháp lý phù hợp để các doanh nghiệp phát triển. Bên cạnh đó, việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp là thị trường mới, non trẻ. Các doanh nghiệp lấy tiền vay ngân hàng để phát triển nguồn vốn thì gặp nhiều rủi ro nên việc huy động vống qua chứng khoán có thể hạn chế điều này.

Đồng tình với ý kiến trên, theo ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng thư ký Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam thì sự thay đổi của thị trường chứng khoán là tích cực, từ năng lực doanh nghiệp đến nhà đầu tư...

Song ông Đỗ Ngọc Quỳnh cho rằng, việc hình thành kênh trái phiếu cho doanh nghiệp là mục tiêu xa vời. Bởi các doanh nghiệp muốn phát hành trái phiếu phải đạt mực độ tín nhiệm nhất định cũng như trình độ phát triển tốt. Doanh nghiệp vừa và nhỏ khó đáp ứng yêu cầu này.

Theo ông Đỗ Mạnh Quỳnh, điều quan trọng nhất là phải minh bạch thông tin và cơ chế thoáng hơn để thị trường tự định hướng. Hiện nay, Bộ Tài chính đang mong muốn tạo ra ít nhất hai công ty để có sự cạnh tranh. Nhiều doanh nghiệp cũng mong muốn xếp hạng tín dụng nhưng quy mô thị trường còn có nhỏ.

Để tiếp tục phát triển thị trường vốn, khơi thông dòng vốn trung - dài hạn cho phát triển kinh tế, Thứ trưởng Trần Xuân Hà cho biết trong thời gian tới, Bộ Tài chính cũng thực hiện các giải pháp như sẽ trình Quốc hội ban hành Luật Chứng khoán (sửa đổi); thực hiện tái cơ cấu thị trường chứng khoán, thị trường bảo hiểm theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, bao gồm: tái cơ cấu sản phẩm hàng hóa, tái cơ cấu các định chế trung gian, tái cơ cấu cơ sở nhà đầu tư, cũng như tái cơ cấu thị trường giao dịch.

Đồng thời, Bộ Tài chính cũng xây dựng và ban hành chuẩn mực kế toán Việt Nam theo chuẩn mực kế toán quốc tế; áp dụng các chuẩn mực về an toàn tài chính và công bố thông tin, công khai, minh bạch; phát triển thị trường chứng khoán phái sinh; tiếp tục rà soát các thủ tục hành chính, quản lý giám sát hoạt động thị trường vốn, thị trường chứng khoán, kết hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ nhằm phát triển thị trường lành mạnh.