Xác định được tầm quan trọng của việc quản lý đảng viên, những năm qua, các cấp ủy, tổ chức đảng trong tỉnh đã tích cực, chủ động, tập trung nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý đảng viên, nhất là đảng viên đi làm ăn xa. Nhiều cấp ủy, tổ chức đảng đã chủ động cụ thể hóa tiêu chuẩn đảng viên, đề ra các chủ trương, biện pháp phù hợp trong công tác quản lý. Hầu hết các chi bộ duy trì nền nếp sinh hoạt định kỳ; nội dung gắn việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và thực hiện Nghị quyết TW 4 khóa XI, XII về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Các chi bộ tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, phân công nhiệm vụ cụ thể cho đảng viên. Tăng cường nâng cao nhận thức cho đảng viên về ý thức, trách nhiệm trong việc chuyển sinh hoạt Đảng khi thay đổi nơi cư trú, chuyển công tác, làm việc lưu động. Việc miễn, tạm miễn sinh hoạt đảng được thực hiện đúng đối tượng, nguyên tắc, nguyện vọng; quan tâm tới việc đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng, đảng viên đảm bảo đi vào thực chất…
Thực tiễn ở nông thôn Quảng Trị hiện nay cho thấy, thu nhập của người dân, trong đó có nhiều đảng viên chủ yếu là từ nông nghiệp trồng lúa, năng suất lao động thấp, cơ bản là lấy công làm lãi. Đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp do tốc độ công nghiệp hóa diễn ra nhanh. Ở nhiều địa phương trong tỉnh, bình quân đầu người có nơi chưa tới một sào ruộng, tình trạng thiếu việc làm đối với người lao động diễn ra thường xuyên. Thu nhập từ làm ruộng không đáp ứng được cuộc sống của người nông dân nên từ nhiều năm nay không ít người đã chọn cách rời quê hương đi làm ăn xa để tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống cho gia đình. Việc làm này vừa phù hợp với chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng về phát triển kinh tế, góp phần làm giàu cho quê hương, vừa giúp kinh tế gia đình bớt khó khăn. Lựa chọn này của đảng viên là chính đáng nên hầu hết Đảng ủy xã và các chi bộ đảng ở nông thôn Quảng Trị đều quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi cho đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú.
Đa số đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú cơ bản chấp hành các quy định của Đảng như viết đơn báo cáo chi bộ, được chi ủy xem xét và báo cáo với Đảng ủy địa phương cho tạm miễn sinh hoạt theo quy định của Đảng. Đến cuối năm, đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú đều gửi bản tự kiểm điểm về chi bộ để báo cáo và làm cơ sở bình xét, phân loại đảng viên.
Tuy nhiên, hiện nay, một số đảng viên đi làm ăn xa là lao động tự do, làm việc lưu động, không ổn định, ở địa bàn chưa có tổ chức đảng, thậm chí có người không thực hiện được việc đăng ký tạm trú. Không có điều kiện trở về tham gia sinh hoạt chi bộ, thậm chí nhiều đồng chí không báo cáo, “mất liên lạc" với chi bộ, không đóng đảng phí và thực hiện nghĩa vụ của người đảng viên. Một số chi bộ, đảng viên có báo cáo nhưng chỉ báo cáo miệng, chưa có sự thống nhất của tập thể đảng viên, chi ủy, không có đơn, xác nhận được miễn sinh hoạt của chi bộ, cấp ủy cấp trên... dẫn đến không đảm bảo được hồ sơ, thủ tục, quyền lợi cho đảng viên, cũng như bảo toàn con số đảng viên chi bộ. Chình từ những vấn đề này mà các chi bộ gặp không ít khó khăn trong công tác quản lý, giáo dục và rèn luyện đảng viên đi làm ăn xa. Không chỉ khó trong việc phổ biến, quán triệt học tập các chỉ thị, nghị quyết tới đảng viên mà còn khó do đảng viên đó được miễn sinh hoạt, công tác nên mọi đóng góp công sức, trí tuệ cho chi bộ cũng như địa phương không thường xuyên. Số đi làm ăn xa phần đông là đảng viên trẻ, trung niên, nên nhiều chi bộ bị “già hóa”, thiếu lực lượng đảm nhận các công việc đòi hỏi sức trẻ. Với những chi bộ ít đảng viên, việc đảng viên đi làm ăn xa càng làm ảnh hưởng đến hoạt động của chi bộ. Đặc biệt, khó khăn nhất là trong việc đánh giá, phân loại đảng viên hàng năm và phân công nhiệm vụ cho đảng viên đã làm ảnh hưởng đến năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng.
Vì vậy, trong thời gian tới, để thực hiện tốt chủ trương của Đảng về phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhân dân, giữ nghiêm được nguyên tắc kỷ luật đảng và nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, giữ vững uy tín, vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng, khắc phục những khó khăn trong công tác quản lý đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú các cấp ủy đảng cần tập trung thực hiện tốt các giải pháp sau:
Một là, các cấp ủy đảng, chi bộ nông thôn đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục với nhiều hình thức, phương pháp để nâng cao nhận thức, sự hiểu biết, ý thức trách nhiệm của đảng viên trong thực hiện Điều lệ Đảng, các quy định của Đảng khi đi làm ăn xa nơi cư trú. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của các đồng chí cấp ủy ở các tổ chức đảng, các chi bộ có đảng viên đi làm ăn xa trong việc nắm bắt tư tưởng; thường xuyên gặp gỡ, động viên, hướng dẫn, giúp đỡ để các đồng chí đảng viên có nhu cầu đi làm ăn xa hiểu đầy đủ hơn về đường lối, chủ trương của Đảng, hiểu hơn về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng; giúp họ nêu cao ý thức, trách nhiệm và tự giác thực hiện tốt các quy định của Đảng đối với đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú.
Hai là, để khắc phục tính hình thức trong đánh giá, nhận xét, phân loại đảng viên, ngoài bản tự kiểm điểm của đảng viên, chi bộ nên phân công đảng viên nắm bắt thêm những thông tin từ người thân, những người của địa phương cùng đi làm ăn xa nơi cư trú với đảng viên đó nhằm có thêm những dữ liệu chính xác để đánh giá, phân loại đảng viên
Ba là, các cấp ủy, các chi bộ tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực nông nghiệp, nông thôn, tạo ra nhiều việc làm và thu nhập ổn định ngay tại địa phương. Đó là cơ sở thay đổi căn bản đời sống kinh tế - xã hội khu vực nông thôn, tạo điều kiện để người dân và đảng viên có việc làm, cuộc sống gia đình ổn định, an cư lạc nghiệp tại quê nhà.
Bốn là, cùng với tập trung phát triển kinh tế, các cấp ủy, đặc biệt là cấp ủy cơ sở cần có các biện pháp quản lý đảng viên đi làm ăn xa chặt chẽ hơn; cần tăng cường sự phối hợp giữa tổ chức đảng nơi đảng viên sinh hoạt với tổ chức đảng nơi đảng viên đến làm việc, cư trú, coi đây là yêu cầu bắt buộc trong công tác quản lý đảng viên đi làm ăn xa; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục với nhiều hình thức, phương pháp để nâng cao nhận thức, sự hiểu biết, ý thức trách nhiệm của đảng viên trong thực hiện các quy định của Điều lệ Đảng khi đi làm ăn xa nơi cư trú.
Năm là, đề nghị Trung ương nghiên cứu quy định về chuyển sinh hoạt đảng tạm thời đối với đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú từ 3 tháng trở lên. Mặc dù đảng viên đi làm ăn xa thường không cố định ở một nơi nhưng vẫn có thể chuyển sinh hoạt đảng tạm thời được vì đảng viên tạm trú ở đâu thì ở đó đều có tổ chức đảng. Nếu đảng viên không tham gia sinh hoạt thì tổ chức đảng nơi cư trú mới cũng không có cơ sở để xác nhận cho đảng viên. Điều đó dẫn đến sự lỏng lẻo của tổ chức đảng trong quản lý đối với đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú. Vì thế, việc chuyển sinh hoạt đảng tạm thời đối với đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú là rất cần thiết.
Chỉ trên cơ sở xác định rõ những vấn đề đặt ra thì mới đề xuất được các giải pháp phù hợp góp phần khắc phục những hạn chế, khó khăn lúng túng của các chi bộ nông thôn hiện nay trong công tác quản lý đảng viên đi làm việc xa nơi cư trú. Trần Văn Toàn, Trường Chính Trị Lê Duẩn