Đêm 10 - 4 vừa qua, ông Trần Quang Mua (59 tuổi) đưa lưới ra thả cách bờ thôn 6 chừng hơn 2 hải lý để đánh mực, như mọi người và mọi lúc, ông đều bắt đèn tín hiệu. Khi ông chưa kịp quay vào bờ thì lù lù giữa biển một cặp tàu công suất lớn (trên 90CV) xuất hiện hoạt động giã cào. Không đèn, không đóm, đôi tàu sục quét từ phía bắc vào, móc luôn cả lưới và kéo ghe của ông Mua. Trước tình huống này, ông Mua đành phải cắt lưới để tránh bị cuốn theo chiếc tàu...ma. Ngược lại cuối tháng 3 - 2017, ngư dân Nguyễn Văn Hiền ra điểm buông lưới để thu hoạch sau 1 đêm ngâm thả thì 32 tấm lưới dài hơn 1.000m của anh đã "bay" theo sóng nước. Cao điểm vào đêm 3 - 4 - 2017, 24 hộ của thôn 6 thả lưới cách bờ từ 2,5 đến 3 hải lý đã bị mất lưới. Họ bức xúc kéo đến nhà trưởng thôn báo cáo. Nhiều trường hợp thiệt hại nặng như ông Trần Cu mất 1.500m, anh Trần Tưởng 40 tấm lưới, anh Trần Viết Đức mất 50 tấm lưới... ". Nhà tui mất 28 tấm lưới, là hộ cận nghèo, đông con, chừ xoay xở mô mà đầu tư lưới cụ lại cho kịp mùa vụ bây chừ", anh Trần Khương Vinh não nề.
Qua tìm hiểu của chúng tôi, đây không phải lần đầu ngư dân thôn 6 bị thiệt hại do tàu giã cào. "Đã xảy ra từ vài năm lại đây, cao điểm là vào vụ Nam, người dân bức xúc, từng kiến nghị đề xuất lên các cấp nhiều lần nhằm phối hợp ngăn chặn, không chỉ để tránh thiệt hại lưới cụ mà còn bảo vệ nguồn lợi hải sản", Trưởng thôn 6 Trần Luân cho biết. Theo người dân, tàu giã cào đôi hoạt động tác quái như trên đến từ ngoại tỉnh, thường lén lút vào gần bờ thời điểm ban đêm là chính nhưng gần đây ban ngày cũng đã xuất hiện, thể hiện sự ngang ngược, bất chấp. Tuy nhiên, việc phát hiện và ngăn chặn là chuyện hoàn toàn khác nhau. Đến thời điểm này, chưa từng bắt được tàu nào vào khai thác tại ven bờ thôn 6. Nếu giã cào hoạt động ban đêm, lúc đó bà con ngư dân gần như thả lưới xong và đã vào bờ, từ khi phát hiện đến ra tận nơi "cứu lưới" thì chúng đã bỏ xa về phía trước. Mặt khác, với phương tiện nhỏ, bà con không thể "đua" được với tàu công suất lớn, nếu "chạm" trên biển thì càng nguy hiểm, dễ bị "cuốn chà" theo, mất thuyền lẫn mạng.
 |
|
Đôi tàu giã cào xuất hiện giữa ban ngày ở gần bờ thôn 6, xã Triệu Lăng.
|
Một số hộ sau khi mất lưới, chưa thể mua lưới lại đành chuyển sang câu mực. Một số khác thì lên Hướng Hóa làm rẫy, cà phê, hồ tiêu. "Họ đi làm vài tháng, kiếm đủ tiền lại về mua lưới. Xót xa hung. Chỉ có lực lượng chức năng mới có đủ phương tiện để ngăn chặn, xua đuổi tàu giã cào chứ bà con ngư dân nghèo bãi ngang thì chịu rồi, bất lực rồi", Trưởng thôn 6 ngậm ngùi chia sẻ. Theo ông Nguyễn Hoài Nam, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản (Sở NN - PTNT Quảng Trị) thì công tác quản lý khai thác và phát triển nguồn lợi thủy sản hiện gặp nhiều thách thức như sự suy giảm nguồn lợi thủy sản, trong đó có vùng ven bờ. Một trong nhiều nguyên nhân là khai thác kiểu hủy diệt. Ngày 10-4-2017 vừa qua, Chi cục Thủy sản đã có công văn gửi UBND các xã, thị trấn, Đồn biên phòng ven biển hải đảo và BQL Hồ chứa thủy lợi, thủy điện về phối hợp công tác quản lý khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Ngoài đề nghị tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát, ngăn chặn và kiên quyết xử lý các hoạt động khai thác thủy sản bị cấm thì đồng thời hướng dẫn thông báo để ngư dân biết về các vùng để khai thác đúng tuyến, đúng vùng. Cụ thể, tàu có công suất 90CV trở lên khai thác vùng khơi và vùng biển cả, không được đánh bắt tại vùng biển ven bờ và vùng lộng. Tàu lắp máy có tổng công suất từ 20CV đến dưới 90CV được khai thác hải sản tại vùng lộng và vùng khơi, không được khai thác vùng biển ven bờ và vùng biển cả. Tàu lắp máy công suất dưới 20CV hoặc tàu không lắp máy chỉ được khai thác tại vùng biển ven bờ. Các tàu nghề lưới vây cá nổi, nghề khai thác nhuyễn thể không bị giới hạn công suất khi hoạt động khai thác trong vùng biển ven bờ và vùng lộng. Tàu khai thác thủy sản dưới 20CV hoặc tàu không lắp máy đăng ký tại tỉnh nào thì chỉ được hoạt động tại tỉnh đó...
"Bà con ngư dân nơi đây rất hiểu bảo vệ biển, nguồn lợi thủy sản là bảo vệ tương lai bền vững. Vấn đề là tàu giã cào chủ yếu đến từ ngoại tỉnh, khó phát hiện và xử lý, xin đừng lấy cớ vì miếng cơm manh áo mà khai thác hủy diệt như rứa", ngư dân Nguyễn Xuân Mậu, thôn 6, Triệu Lăng nhìn ra biển nói như than thở. Chúng tôi cũng đặt nhiều hy vọng vào các ngành chức năng Quảng Trị tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát thời gian tới nhằm kịp thời phát hiện và ngăn chặn các trường hợp khai thác tận diệt, trật tuyến, trái vùng để bà con ngư dân vùng bãi ngang yên tâm lao động sản xuất, ổn định cuộc sống.
Bài, ảnh: Bảo Hà