Báo cáo về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Thanh tra (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, đây là dự án Luật có nội dung phức tạp, liên quan đến tổ chức bộ máy và hoạt động thanh tra trong nhiều ngành, lĩnh vực, địa phương, đồng thời có mối quan hệ mật thiết với nhiều luật khác. Vì vậy, để có thêm cơ sở thực tiễn, cơ sở lý luận phục vụ việc nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban Pháp luật đã phối hợp với cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan hữu quan tổ chức khảo sát, làm việc với một số cơ quan có liên quan là đối tượng chịu sự điều chỉnh trực tiếp của dự thảo Luật; tổ chức các cuộc họp với Lãnh đạo Cơ quan soạn thảo, đại diện Bộ Nội vụ, Bộ Tư pháp, Viện Nghiên cứu lập pháp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam để trao đổi, thống nhất nội dung tiếp thu ý kiến các vị đại biểu Quốc hội, chỉnh lý dự thảo Luật.
So với dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 3, dự thảo Luật đã được chỉnh lý 87/117 điều (80 điều được chỉnh lý về nội dung, 07 điều chỉnh lý về kỹ thuật văn bản); về bố cục, tăng thêm 01 điều và sắp xếp, bố cục lại các điều, Mục trong các Chương của dự thảo Luật cho hợp lý.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng |
Về hệ thống cơ quan thanh tra theo cấp hành chính, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, việc tiếp tục duy trì, củng cố Thanh tra huyện để tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cùng cấp quản lý nhà nước về công tác thanh tra là cần thiết, bảo đảm cho chính quyền địa phương cấp huyện thực hiện hiệu quả nhiệm vụ theo phân cấp, kịp thời phát hiện sai phạm ngay từ ở cơ sở; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất về tổ chức với cơ quan thanh tra ở cấp tỉnh và trung ương. Do đó, Thường trực Ủy ban Pháp luật và cơ quan soạn thảo đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho giữ Thanh tra huyện trong hệ thống tổ chức cơ quan thanh tra theo cấp hành chính như Chính phủ đã trình và ý kiến của đa số các vị đại biểu Quốc hội. Đồng thời, đề nghị Chính phủ sớm có giải pháp căn cơ, đồng bộ để khắc phục những hạn chế, yếu kém trong hoạt động của Thanh tra huyện thời gian qua, trước hết cần khẩn trương kiện toàn tổ chức, biên chế, bảo đảm các điều kiện cần thiết nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động để Thanh tra huyện có đủ năng lực thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.
Về việc thành lập Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, để đáp ứng yêu cầu quản lý hoặc theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, trong một số luật đã quy định việc thành lập cơ quan thanh tra chuyên ngành tại Tổng cục, Cục thuộc Bộ. Do đó, việc dự thảo Luật quy định thành lập Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ là nhằm thể hiện đầy đủ, chính xác yêu cầu thực tế về tổ chức cơ quan thanh tra chuyên ngành tại một số Tổng cục, Cục thuộc Bộ; tạo cơ sở pháp lý minh bạch cho hoạt động thanh tra chuyên ngành tại các cơ quan này. Việc thành lập Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ về thực chất không làm phát sinh tổ chức, biên chế mới do hiện tại ở các cơ quan này đã có bộ máy và biên chế đang thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, bảo đảm phù hợp với yêu cầu của Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII). Do đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho giữ quy định về việc thành lập Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ trong dự thảo Luật như Chính phủ đã trình và ý kiến của nhiều đại biểu Quốc hội.
Liên quan đến việc phân định nhiệm vụ, quyền hạn giữa Thanh tra Bộ với Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật và cơ quan soạn thảo cho rằng, để vừa thực hiện được yêu cầu đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, vừa bảo đảm để Bộ thực hiện được đầy đủ nhiệm vụ quản lý nhà nước đối với ngành, lĩnh vực phụ trách, đồng thời phân định rành mạch, tránh chồng chéo về nhiệm vụ, quyền hạn thanh tra chuyên ngành của Thanh tra Bộ và Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ, đề nghị quy định theo hướng ở những lĩnh vực có Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ thì hoạt động thanh tra chuyên ngành cơ bản sẽ do Thanh tra Tổng cục, Cục thực hiện; Thanh tra Bộ chỉ thực hiện thanh tra chuyên ngành đối với lĩnh vực đó trong 3 trường hợp: (vụ việc cần thanh tra có liên quan đến nhiều lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ; thanh tra lại theo yêu cầu của Bộ trưởng đối với vụ việc đã có kết luận của Thanh tra Tổng cục, Cục khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật; khi Bộ trưởng thấy cần thiết giao Thanh tra Bộ trực tiếp thanh tra để bảo đảm tính khách quan.
Nêu quan điểm tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương và Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường đề xuất tiếp tục duy trì cơ quan cấp huyện vì đây là cơ quan quan trọng, cần thiết phải tăng cường nhân sự cho thanh tra cấp này.
“Vì chưa được quan tâm đúng mức trong thời gian qua nên Thanh tra cấp huyện chưa phát huy được vai trò, trách nhiệm”, ông Nguyễn Phú Cường nhấn mạnh và đề nghị quy định các cơ quan thanh tra được trích một phần số tiền từ các khoản thu hồi phát hiện qua thanh tra thực nộp vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật để hỗ trợ nâng cao năng lực hoạt động thanh tra, tăng cường cơ sở vật chất...
Cho ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị rà soát, làm rõ mối quan hệ, tính độc lập về chuyên môn nghiệp vụ giữa thanh tra các cấp với UBND, chủ tịch UBND các cấp và Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong dự án luật này. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, đây là vấn đề quan trọng nhằm nâng cao tính chịu trách nhiệm, nhanh có kết luận, công bố kết luận thanh tra.
Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng đặt ra vấn đề sắp tới sẽ sắp xếp, tổ chức các cơ quan hành chính nhà nước, từ đó sẽ có những thay đổi, chỉ còn cấp Cục. Do đó, cần xem xét đến vấn đề này trong quy định thành lập Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc bộ trong dự thảo luật.
Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất với nội dung tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật Thanh tra (sửa đổi). Trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan soạn thảo, thẩm tra tiếp tục hoàn chỉnh dự thảo luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ tư sắp tới./.