Tư vấn xác định giá đất là hoạt động dịch vụ trong lĩnh vực đất đai, việc thực hiện tư vấn xác định giá đất bao gồm các trường hợp như: xây dựng, điều chỉnh bảng giá đất và định giá đất cụ thể mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu; khi giải quyết khiếu nại về giá đất theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc của các bên có liên quan và khi thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến giá đất cụ thể mà các bên có yêu cầu…
 |
| Giá đất ở các nơi khác nhau đang có sự chênh lệch khá nhiều (Ảnh: PV) |
Để cung cấp dịch vụ tư vấn xác định giá đất cần phải có đội ngũ tư vấn - các cá nhân và tổ chức - đáp ứng được yêu cầu của pháp luật và nhu cầu thị trường.
Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã đề xuất, kiến nghị tập trung vào 04 nhóm vấn đề liên quan đến các quy định điều chỉnh có liên quan đến đội ngũ tư vấn xác định giá đất nhằm đáp ứng các yêu cầu trong triển khai Luật đất đai 2024 thời gian tới:
Thứ nhất, điều chỉnh, cập nhật hoàn thiện nội dung khung chương trình đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ định giá đất.
Theo nhóm nghiên cứu, hiện nay, nội dung các chuyên đề của khóa đào tạo cấp chứng chỉ hành nghề Định giá đất của Trường đào tạo, Bồi dưỡng cán bộ tài nguyên môi trường chưa đáp ứng được yêu cầu của Luật Đất đai sửa đổi 2024 khi quy định việc xây dựng bảng giá đất theo vùng giá trị, thửa đất chuẩn đối với khu vực có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu về giá đất (điều 159, 160 của Luật Đất đai sửa đổi). Chính vì vậy, cần phải có những nội dung điều chỉnh khung chương trình đào tạo bồi dưỡng kiến thức định giá đất phù hợp với yêu cầu, quy định về giá đất theo Luật Đất đai 2024 (các quy định về khung chương trình cần phải cụ thể hóa trong Thông tư hướng dẫn Nghị định Quy định về giá đất).
Vì thế, cần bổ sung chuyên đề “Vùng giá trị đất và kỹ thuật định giá đất hàng loạt (CAMA)” và chuyên đề ”Hệ thống thông tin và Xây dựng cơ sở dữ liệu về giá đất” trong nội dung và chương trình đào tạo về nghiệp vụ định giá đất; Tăng cường thời lượng đào tạo của một lớp bồi dưỡng theo hướng: Thời lượng tối thiểu cho một lớp đào tạo bồi dưỡng kiến thức về định giá là 130 giờ, chưa bao gồm thời gian ôn tập và kiểm tra đánh giá kết quả học tập; Cần tăng cường thời lượng thực hành và giải quyết các tình huống thực tế.
Cũng theo nhóm nghiên cứu, nội dung đào tạo phần kiến thức chung và chuyên môn cần đảm bảo phân bổ hợp lý giữa lý thuyết và thực hành; Nội dung đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức phải đảm bảo thường xuyên cập nhật, nâng cao chất lượng, đáp ứng yêu cầu của người tham dự các lớp đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức; Bổ sung quy định khi kết thúc khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ định giá đất, đơn vị đào tạo phải tổ chức kiểm tra đánh giá kết quả học tập. Nội dung các bài kiểm tra, đánh giá phải thể hiện được những kiến thức cơ bản của các chuyên đề trong chương trình học và xử lý các tình huống trên thực tế.
Thứ hai, tăng số lượng các cơ sở đào tạo, gắn liền với việc nâng cao tiêu chuẩn của các cơ sở tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ định giá đất.
Nhóm nghiên cứu cho rằng, các khóa đào tạo bồi dưỡng kiến thức định giá đất trên phạm vi cả nước hiện đang tập trung chủ yếu cho đội ngũ cán bộ thuộc các Sở Tài nguyên và Môi trường ở các địa phương. Vì vậy, kết quả đào tạo bồi dưỡng kiến thức về định giá đất chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn cả về số lượng và chất lượng đào tạo. Có một số bộ phận các cá nhân đang công tác ở các doanh nghiệp thẩm định giá và các cá nhân khác có nhu cầu tham gia đào tạo khóa bồi dưỡng định giá đất nhưng thường khó tiếp vận với các khóa đào tạo. Vì vậy, để đáp ứng nhu cầu về đào tạo định giá đất theo tinh thần của Luật Đất đai 2024, thời gian tới cần phải xem xét điều chỉnh quy định liên quan đến cơ sở đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ định giá đất.
Mở rộng các đơn vị đào tạo theo hướng quy định rõ đơn vị đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về định giá đất cần đáp ứng đủ các yêu cầu: i) Các cơ sở giáo dục đại học có ngành/chuyên ngành đào tạo chính quy về quản lý đất đai, định giá đất đáp ứng theo quy định của pháp luật giáo dục – đào tạo; ii) Các đơn vị có chức năng đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ định giá đất thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường; iii) Hội nghề nghiệp về tư vấn giá đất.
Quy định rõ các tiêu chuẩn đối với đơn vị đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức định giá đất, ví dụ như: (i) xây dựng các tiêu chí về đội ngũ giảng viên tham gia đào tạo, bồi dưỡng; (ii) Có kế hoạch, nội dung, chương trình đào tạo bồi dưỡng, cập nhật kiến thức phù hợp; (iii) đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức được tổ chức dưới hình thức lớp học trực tiếp hoặc online, trong đó thời gian học trực tiếp tập trung đảm bảo tối thiểu là 80% tổng thời lượng khóa đào tạo; (iv) Khóa đào tạo về nghiệp vụ định giá đất được tổ chức một kỳ liên tục hoặc nhiều kỳ nhưng không kéo dài quá 3 (ba) tháng cho một khóa học và phải đảm bảo dạy và học đủ thời lượng, nội dung và chương trình đào tạo; (v) Đơn vị tổ chức đào tạo thực hiện việc biên soạn tài liệu đào tạo nghiệp vụ định giá đất theo nội dung của khung chương trình đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ định giá đất do Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành; (vi) Đơn vị đào tạo tổ chức lớp cập nhật kiến thức về định giá đất được tổ chức tập trung một kỳ liên tục và phải đảm bảo đủ thời gian, nội dung và tài liệu theo các quy định.
 |
| Cần có những quy định cụ thể liên quan đến quá trình đào tạo, bồi dưỡng, cấp chứng chỉ hành nghề và quản lý đội ngũ cung cấp dịch vụ tư vấn (Ảnh: PV) |
Thứ ba, tăng cường công tác quản lý nhà nước về đối với các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ định giá đất.
Hiện nay, công tác quản lý nhà nước của Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ yếu tập trung khâu cuối cùng của quá trình xét duyệt, cấp chứng chỉ định giá đất; do đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần: Ban hành điều khoản quy định rõ về quyền hạn và trách nhiệm của đơn vị đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức về định giá đất trong Nghị định quy định về giá đất; Quy định về chế độ báo cáo việc tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức định giá đất của các đơn vị đào tạo (quy định thực hiện báo cáo định kỳ hàng Quý hoặc báo cáo đột xuất khi có yêu cầu); Hướng dẫn mẫu biểu, yêu cầu của việc lưu trữ hồ sơ đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức định giá đất của các đơn vị đào tạo; Định kỳ hoặc đột xuất, Bộ Tài nguyên và Môi trường (Cục Quy hoạch và Phát triển tài nguyên đất ) tiến hành kiểm tra việc tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức về định giá đất của các đơn vị đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức; xử lý các hành vi vi phạm.
Thứ tư, tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ định giá đất.
Thực tiễn cho tới nay, dường như chưa ghi nhận thông báo công khai các trường hợp xử lí thu hồi chứng chỉ định giá đất trên trang thông tin điện tử của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Trong khi đó, thời gian qua, có rất nhiều vụ án liên quan đến sai phạm của các định giá viên trong định giá đất và tư vấn xác định giá đất. Điều 162 Luật Đất đai 2024 có quy định tổ chức tư vấn xác định giá đất có trách nhiệm đăng kí danh sách định giá viên và thay đổi, bổ sung danh sách định giá viên với cơ quan có chức năng quản lí đất đai cấp tỉnh nơi đăng kí trụ sở chính. Do đó, cần tăng cường công tác quản lý đối với các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ định giá đất: Ban hành các quy định rõ quyền lợi, trách nhiệm của các bên liên quan đến quá trình tư vấn giá đất. Trong đó, quy định rõ quyền hạn, trích nhiệm và điều kiện của cá nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn giá đất; Đối với các cá nhân hành nghề tư vấn xác định giá đất, cần ban hành quy định xác định rõ: (i) Cá nhân hành nghề tư vấn xác định giá đất không được thực hiện đăng ký hành nghề tư vấn xác định giá đất trong cùng một thời gian cho từ hai tổ chức tư vấn xác định giá đất trở lên; (ii) Cá nhân hành nghề tư vấn xác định giá đất phải chịu trách nhiệm về các thông tin đã kê khai trong hồ sơ đăng ký hành nghề tư vấn xác định giá đất; (iii) Cá nhân hành nghề tư vấn xác định giá đất cần phải tuân thủ đạo đức nghề nghiệp và quy trình định giá trong quá trình hành nghề tư vấn xác định giá đất.
Đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn xác định giá đất, cần ban hành quy định xác định rõ: (i) Tổ chức tư vấn giá đất có văn bản thông báo về việc cung cấp dịch vụ tư vấn xác định giá đất đến cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh nơi đăng ký trụ sở chính theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường thông qua: đường bưu điện, nộp trực tiếp hoặc qua dịch vụ công trực tuyến (nếu có); (ii) Tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn xác định giá đất có trách nhiệm quản lý, giám sát hoạt động của cá nhân hành nghề tư vấn xác định giá đất/ định giá viên về giá tại đơn vị của mình theo quy định của Luật Đất đai và pháp luật có liên quan; (iii) Hằng năm tổ chức tư vấn định giá đất có trách nhiệm đăng ký danh sách cá nhân hành nghề tư vấn xác định giá đất tại tổ chức mình tại cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh nơi đăng ký trụ sở chính theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Ban hành một điều khoản quy định về hoạt động thanh tra, kiểm tra đối với các tổ chức tư vấn xác định giá đất; Các hoạt động thanh tra, kiểm tra nhằm phát hiện những sai phạm, có phương án xử kịp thời cũng như thúc đẩy tính chính xác, minh bạch trong công tác cung cấp dịch vụ tư vấn giá đất./.