Lễ mít tinh hưởng ứng "Ngày An toàn người bệnh thế giới năm 2022" do Bộ Y tế tổ chức ngày 16/9 - Ảnh: VGP/HM
Thông tin này được ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) đưa ra tại Lễ mít tinh hưởng ứng "Ngày An toàn người bệnh thế giới năm 2022" do Bộ Y tế tổ chức ngày 16/9.
Theo ông Lương Ngọc Khuê, sự cố y khoa do chăm sóc không an toàn là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong và tổn thương hàng đầu trên thế giới. Cứ 5 phút có ít nhất một người tử vong do chăm sóc y tế không an toàn. Trong đó, có 50% nguyên nhân là phòng tránh được. Có tới 13,4% chi phí tại bệnh viện là để điều trị hậu quả các sự cố y khoa gây ra.
Mỗi người trên thế giới vào một thời điểm nào đó trong đời sẽ phải dùng thuốc để ngăn ngừa hoặc điều trị bệnh tật. Tuy nhiên, thuốc đôi khi gây ra tổn hại nghiêm trọng nếu việc bảo quản, kê đơn, cấp phát, sử dụng không đúng cách hoặc không được theo dõi đầy đủ.
Cảnh báo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng cho thấy, sự cố y khoa và hành nghề y khoa không an toàn gây tổn hại cho hàng triệu người bệnh và tốn kém hàng tỷ USD mỗi năm. Cứ 10 người bệnh có tới 4 người bị tổn hại trong chăm sóc sức khoẻ ban đầu và điều trị ngoại trú.
Theo WHO, 12% tổng số người bệnh gặp sự cố từ kê đơn, tỉ lệ này là 38% ở những người bệnh từ 75 tuổi trở lên; 6-7% người bệnh nội trú gặp sự cố có liên quan đến thuốc; 30% người bệnh gặp sự cố khi dùng từ 5 loại thuốc trở lên. Tỉ lệ đơn thuốc có sai sót khi kê đơn ở Anh là 5%; ở Saudi Arabia là 20%; ở Mexico là 58%, trong đó kê đơn sai liều lượng chiếm 27,6%.
Ở Việt Nam, ông Lương Ngọc Khuê cho biết, tính từ 2019 đến tháng 8/2022, có 35% bệnh viện trên toàn quốc triển khai báo cáo sự cố y khoa (trong đó 60% bệnh viện tuyến Trung ương). Trong số các báo cáo này có tới 1/3 số lượng sự cố được cho là phòng tránh được. Đặc biệt là các hành vi sử dụng thuốc không an toàn và sự cố về sử dụng thuốc cho người bệnh.
Bà Socorro Escalante, Quyền Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho biết, sử dụng thuốc an toàn vô cùng quan trọng, nếu không sẽ gây hậu quả nghiêm trọng cho hệ thống y tế.
"Các biến cố liên quan dùng thuốc có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào vì vậy phải luôn bảo đảm nhân viên y tế được đào tạo tốt và có trách nhiệm ở mọi khâu khi làm việc", đại diện WHO cảnh báo.
Sử dụng thuốc an toàn đòi hỏi nhiều biện pháp như thuốc an toàn tại tất cả các tuyến, nhân viên y tế được đào tạo bài bản, làm việc theo nhóm, đồng thời tăng cường các hoạt động báo cáo về sử dụng thuốc cho bệnh nhân, sự tham gia của người bệnh trong các báo cáo về những biến cố khi sử dụng thuốc...
Đại dịch COVID-19 kéo dài đã và đang làm trầm trọng thêm nguy cơ xảy ra sự cố về sử dụng thuốc và các tổn hại có liên quan đến thuốc. Chính vì vậy, chiến dịch toàn cầu Ngày An toàn người bệnh thế giới năm nay ưu tiên hành động can thiệp sớm để ngăn ngừa các tổn hại cho người bệnh do các hành vi không an toàn liên quan đến thuốc. Những hành vi này bao gồm các tình huống nguy cơ trong chăm sóc, điều trị như dùng quá nhiều loại thuốc, dùng các loại thuốc nhìn giống nhau, đọc giống nhau (LASA).
Chiến dịch sẽ tập trung đặc biệt vào tác động của đại dịch COVID-19 đối với an toàn sử dụng thuốc, liên quan đến sự gián đoạn nghiêm trọng việc cung cấp các dịch vụ y tế trong đại dịch.
Thời gian qua, Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản với quan điểm "Lấy người bệnh làm trung tâm, nhân viên y tế là then chốt, an toàn cho người bệnh là ưu tiên số 1", tuy nhiên, sự cố và các rủi ro luôn tiềm ẩn đối với mọi ngành nghề. Đặc biệt, đối với dịch vụ y tế mang tính đặc thù, nguy cơ về sự cố y khoa luôn thường trực, trong đó có các sự cố liên quan đến bảo quản, kê đơn, cấp phát, sử dụng thuốc.
Lễ mít tinh hưởng ứng Ngày An toàn người bệnh thế giới do Bộ Y tế tổ chức hôm nay nhằm nâng cao nhận thức về an toàn người bệnh trên toàn quốc, cam kết xây dựng văn hóa an toàn người bệnh, chung tay hành động và lan tỏa thông điệp của năm 2022 là sử dụng thuốc an toàn, không gây hại.
Hiền Minh