Nhiều giải pháp linh hoạt
Ông Ngô Minh Tuấn, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Lao Bảo cho biết, từ cuối tháng 4/2021, do tình hình dịch bệnh COVID-19 cả ở nước ta và ở nước bạn Lào diễn biến phức tạp, đơn vị đã tạm dừng triển khai mô hình kiểm tra “Một cửa, một lần dừng” tại cặp cửa khẩu Lao Bảo (Việt Nam) - Densavanh (Lào). Đồng thời bố trí lực lượng, máy móc, thiết bị thực hiện quy trình thủ tục ở cả luồng xuất, luồng nhập nhằm không gây gián đoạn cho hoạt động kinh doanh thương mại của người dân và doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, Hải quan cửa khẩu Lao Bảo phối hợp với các lực lượng chức năng tại cửa khẩu hai bên thực hiện phương án giải phóng hàng hóa và phương tiện vận tải bằng hình thức thay lái xe hoặc đổi đầu kéo cho các phương tiện chuyên chở hàng hóa xuất nhập khẩu.
 |
| Phương tiện chờ làm thủ tục xuất khẩu hàng hóa qua cửa khẩu Lao Bảo - Ảnh: Lý Thu. |
Lái xe Trần Văn Sự, Công ty Sâm Bình, Nghệ An đánh giá cao sáng kiến này của Hải quan cửa khẩu Lao Bảo đã giúp doanh nghiệp duy trì việc xuất khẩu hàng hóa nhanh chóng, không bị gián đoạn.
Đáng nói là nhờ sáng kiến này nên mặc dù dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp nhưng mọi hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, quá cảnh vẫn diễn ra bình thường và còn tăng mạnh. Đến ngày 15/11/2021, Hải quan cửa khẩu Lao Bảo thu vượt 58,52% kế hoạch giao.
Năm 2021 cũng là năm đặc biệt thành công của Chi cục Hải quan cảng Cửa Việt. Đến ngày 30/11/2021, số thu ngân sách nhà nước của đơn vị đã đạt gần 990 tỷ đồng, chiếm 73% tổng số thu của toàn Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị, bằng 412% chỉ tiêu giao và bằng 602,6% so với cùng kỳ năm trước.
Ông Trần Linh Cảnh, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cảng Cửa Việt cho biết, đơn vị đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong toàn bộ quy trình thủ tục hải quan, đảm bảo hệ thống công nghệ thông tin hoạt động thông suốt 24/7, giảm chi phí thời gian của người dân và doanh nghiệp trong việc thực hiện thủ tục hải quan.
Trên phạm vi toàn tỉnh, theo thông tin từ ông Hồ Sĩ Trị, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Trị, hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh qua các cửa khẩu luôn thông suốt, với kim ngạch, trị giá, số lượng tăng cao so với cùng kỳ năm 2020.
Cụ thể, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 981,86 triệu USD, tăng 132,58%; thu ngân sách nhà nước đạt 1.350 tỷ đồng, tăng 328,65%, vượt 181,33% so với chỉ tiêu Bộ Tài chính và Hội đồng nhân dân tỉnh giao; hoạt động quá cảnh hàng hóa qua cửa khẩu Lao Bảo, La Lay tiếp tục đạt trị giá lớn, với hơn 11 tỷ USD, tăng 46,89% so với cùng kỳ năm trước.
Trong tình hình dịch bệnh COVID-19 hoành hành trên toàn cầu, nhiều lô hàng đến từ những nước có dịch nghiêm trọng như Ấn Độ, Trung Quốc, Châu Âu… hoặc được vận chuyển đến từ các vùng dịch trong nước như Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hà Nội, thành phố Đà Nẵng… nguy cơ lây nhiễm rất cao, đòi hỏi công tác cải cách thủ tục hành chính phải được thực hiện đồng bộ, quyết liệt, trọng tâm là hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vừa đảm bảo phòng dịch vừa duy trì hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa - ông Hồ Sĩ Trị cho biết thêm.
Quán triệt tinh thần đó, Hải quan Quảng Trị đã triển khai nhiều giải pháp nghiệp vụ để thích ứng với tình hình dịch bệnh như: Tiếp tục thực hiện cơ chế một cửa quốc gia; duy trì thực hiện tốt Đề án nộp thuế điện tử 24/7; triển khai hiệu quả Hệ thống quản lý hải quan tự động tại cảng Cửa Việt; bố trí cán bộ trực giải quyết thủ tục thông quan và giám sát hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh ngoài giờ hành chính, kể cả ngày nghỉ, ngày lễ, đảm bảo thông quan hàng hóa ngay trong ngày... Đặc biệt, tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Lao Bảo, công chức trực thông quan hàng hóa đến 22 giờ hàng ngày.
Cục cũng đã thành lập Ban Chỉ đạo, Tổ nghiệp vụ xử lý các khó khăn, vướng mắc của tổ chức, cá nhân trong thời gian ảnh hưởng của dịch bệnh; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và phương pháp quản lý hải quan hiện đại, hạn chế tối đa khả năng lây lan của dịch bệnh.
Cục Hải quan Quảng Trị đã chủ động phối hợp tốt với các cơ quan chức năng của tỉnh như Thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tư, các ngân hàng thương mại trong công tác quản lý, thu hồi nợ thuế.
Phối hợp với Kho bạc Nhà nước tiếp nhận, xử lý chứng từ, hồ sơ và đối chiếu số liệu liên quan đến công tác thu, chi ngân sách nhà nước; cung cấp thông tin về sanh sách tờ khai hủy, hoàn thuế cho Cục Thuế các tỉnh nhằm phòng chống các doanh nghiệp lợi dụng cơ chế, thủ tục hành chính thông thoáng để thực hiện hành vi gian lận trong hoàn thuế, khấu trừ thuế…
Việc phối hợp thu ngân sách nhà nước với các ngân hàng ngày càng tốt và thuận lợi, đặc biệt là triển khai chương trình nộp thuế điện tử 24/7 đã góp phần tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc nộp thuế xuất nhập khẩu hàng hóa. Công tác phối hợp, trao đổi thông tin tốt giữa Hải quan và các ngân hàng thương mại đã giúp giảm thiểu thời gian thông quan hàng hóa của doanh nghiệp.
Hướng tới “Hải quan số”, “Hải quan thông minh”
Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Quảng Trị đứng trước nhiều cơ hội phát triển mới. Khu kinh tế thương mại đặc biệt Lao Bảo được Thủ tướng Chính phủ lựa chọn tập trung đầu tư; Dự án Trung tâm điện khí LNG Hải Lăng được bổ sung vào Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia sơ đồ VII (2015 - 2020) - một tiền đề quan trọng để Quảng Trị phấn đấu trở thành trung tâm năng lượng của miền Trung…
 |
| Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị tích cực chuyển đổi, ứng dựng số hóa trong cải cách thủ tục hành chính để hướng tới xây dựng "Hải quan số", "Hải quan thông minh" - Ảnh: Lý Thu |
Triển khai các dự án trên là cơ hội “vàng” để Hải quan Quảng Trị thực hiện chỉ tiêu thu ngân sách nhà nước được giao trong năm 2022 và các năm tiếp theo. Thực tế năm 2021 cho thấy, phần lớn số thu của ngành đạt được là nhờ mặt hàng máy móc, thiết bị nhập khẩu tạo tài sản cố định tăng mạnh (chủ yếu từ các dự án điện gió được cấp chủ trương đầu tư trên địa bàn tỉnh).
Vướng mắc hiện nay là thông tin về các dự án được cấp phép trên địa bàn tỉnh mà ngành Hải quan nắm được còn hạn chế, dẫn đến nhiều dự án được cấp phép trên địa bàn tỉnh nhưng lại làm thủ tục hải quan và nộp thuế ở địa phương khác, dẫn đến giảm nguồn thu của địa phương.
Thực trạng này đặt ra yêu cầu tỉnh cần có cơ chế phối hợp chia sẻ thông tin, cơ chế ràng buộc đối với những dự án được cấp phép đầu tư vào địa bàn phải làm thủ tục hải quan, nộp thuế xuất nhập khẩu tại địa phương.
Với vai trò, vị trí của ngành là “gác cửa nền kinh tế” trong bối cảnh địa phương phấn đấu tạo ra những đột phá tăng nguồn thu ngân sách để hiện thực hóa giấc mơ trở thành tỉnh có trình độ phát triển thuộc nhóm trung bình cao của cả nước, năm 2022, Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị xác định tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa là nhiệm vụ trọng tâm.
Trong Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2021 - 2030 đặt ra mục tiêu tổng quát là xây dựng Hải quan Việt Nam chính quy, hiện đại, ngang tầm Hải quan các nước phát triển trên thế giới, dẫn đầu trong thực hiện Chính phủ số, với mô hình Hải quan thông minh.
“Hải quan thông minh” là mô hình có mức độ tự động hóa cao, ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ mới và hiện đại trên nền tảng số, phi giấy tờ, đảm bảo tính minh bạch, công bằng, hiệu lực, hiệu quả.
Ông Hồ Sĩ Trị cho biết, Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị đã được Tổng cục Hải quan phê duyệt tham gia một số quy trình trong mô hình “Hải quan thông minh”, liên quan đến các khâu: giám sát quản lý hàng hóa, phương tiện, quản lý rủi ro, kiểm tra sau thông quan…
Hiện nay, Cục đã thành lập các tổ công tác để rà soát quy trình hiện có, đề xuất các ý tưởng góp phần hoàn thiện quy trình mới, nhằm tạo thuận lợi cho đơn vị ngay khi bắt tay vào triển khai mô hình “Hải quan thông minh”.
“Chúng tôi rất hy vọng từ năm 2022, công nghệ mới với trí tuệ nhân tạo sẽ giúp Hải quan Quảng Trị phân tích, tìm ra các điểm bất thường trong hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp, đưa ra các cảnh báo hỗ trợ cán bộ thực thi công vụ, từ đó thay đổi cách thức xử lý nghiệp vụ. Các phân tích dự báo về kim ngạch, số thu, xu hướng xuất, nhập khẩu… cũng được ứng dụng, làm căn cứ để Hải quan đề xuất các giải pháp phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành, điều tiết kinh tế của tỉnh” - ông Hồ Sĩ Trị bày tỏ.
Bằng nhiều giải pháp đã được chứng minh hiệu quả trong năm 2021 và trước cơ hội phát triển mới, Hải quan Quảng Trị quyết tâm từng bước xây dựng đơn vị chính quy, hiện đại và góp phần cùng các cấp, các ngành tạo động lực để vùng đất thép vươn lên mạnh mẽ trong sự nghiệp đổi mới./.