Khủng hoảng thừa đến năm 2038
Các đơn vị này, 1 đơn vị (có 2 cơ sở) thuộc Sở Giao thông Vận tải (GTVT) tỉnh Quảng Trị quản lý. Hai đơn vị còn lại thuộc sở hữu tư nhân được thành lập trên cơ sở chủ trương xã hội hóa công tác đăng kiểm của Bộ GTVT.
Trung tâm Đăng kiểm phương tiện cơ giới thủy bộ Quảng Trị thành lập và hoạt động từ tháng 8/1995 đến nay. Trung tâm có 2 dây chuyền trên 2 cơ sở kiểm định.
Cơ sở 1 mã số 7401S, địa chỉ tại 61 Lý Thường Kiệt, TP Đông Hà. Cơ sở 2 mã số 7402S đóng tại km4+700 đường Điện Biên Phủ (đường 9D), TP Đông Hà.
Hai trung tâm đăng kiểm này có thể đáp ứng được nhu cầu kiểm định phương tiện bình quân hàng năm trên địa bàn tỉnh Quảng Trị là 21.600 phương tiện/năm.
Năm 2015, Bộ GTVT có chủ trương xã hội hóa công tác đăng kiểm. Khi đó, có thêm Trung tâm đăng kiểm tư nhân Trường Danh mã số 7402D, đóng tại thôn Hà Thanh, xã Gio Châu, huyện Gio Linh. Cả hai cùng thực hiện công tác kiểm định xe cơ giới từ tháng 8/2015. Quy mô 2 dây chuyền nhưng mới chỉ hoạt động 1 dây chuyền.
Tháng 9/2019, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có thêm Trung tâm đăng kiểm tư nhân Minh Hưng thành lập và đi vào hoạt động. Mã số 7403D đóng tại km 3 đường Điện Biên Phủ (Đường 9D). Cách cơ sở đăng kiểm mang mã số 7402S gần 200m. Trung tâm này có quy mô 2 dây chuyền nhưng mới hoạt động 1.
Như vậy tính đến tháng 9/2019, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có 3 trung tâm đăng kiểm, với năng suất bình quân 80 xe/ 1 dây chuyền mỗi ngày.
Như vậy, nếu 2 cơ sở của trung tâm đăng kiểm thuộc Sở GTVT Quảng Trị hoạt động một cách bình thường thì có thể kiểm định được 86.400 xe trong 1 năm (nếu đưa 2 dây chuyền của 7402D và 7403D vào hoạt động nữa thì mỗi năm khả năng kiểm định sẽ đạt 129.600 xe.
Trong lúc đó, số phương tiện kiểm định trên địa bàn tỉnh Quảng Trị theo thống kê tổng hợp của Cục Đăng kiểm Việt Nam đến hết tháng 8/2019, Quảng Trị chỉ có 21.579 xe. So với năng lực hiện có thì cung vượt cầu: 6 lần (129.600/21.579).
Thống kê lượng tăng hàng năm và hết niên hạn sử dụng phải loại bỏ, thì phương tiện tăng trưởng hàng năm khoảng 10%. Như vậy, khả năng kiểm định đã đầu tư ở tỉnh Quảng Trị sẽ đáp ứng nhu cầu đến năm 2038!
 |
| Những chiếc xe bị từ chối đăng kiểm ở 7402S thì được đăng kiểm đạt ở cơ sở 7403D |
Cạnh tranh không lành mạnh...
Mặc dù tồn tại cùng lúc 3 trung tâm đăng kiểm nhưng lại khác biệt về phương thức quản lý. Số lượng nhỏ so với quy mô đầu tư dẫn đến tình trạng thưa thớt phương tiện đến đăng kiểm. Từ đó phát sinh nên tình trạng thiếu hụt doanh thu. Việc thu không đủ bù chi đã sinh ra cạnh tranh không lành mạnh, cố tình thực hiện sai quy định để hút khách.
Cụ thể như Trung tâm 7402D Trường Danh thành lập và hoạt động tháng 8/2015. Đến tháng 10/2015 đã bị Cục Đăng kiểm Việt Nam đình chỉ hoạt động do vi phạm nghiêm trọng công tác kiểm định xe cơ giới. Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam đã ra quyết định đình chỉ chức danh đăng kiểm viên không thời hạn (thu hồi giấy chứng nhận đăng kiểm viên) kể từ ngày 12/10/2015 đối với ông Triệu Văn Lượng, Phó Giám đốc trung tâm trên.
Nguyên nhân là vi phạm các tiêu chuẩn, quy chuẩn, quy trình, quy định về kiểm định xe cơ giới. Đình chỉ chức danh đăng kiểm viên trong thời hạn 3 tháng đối với ông Lê Minh Phúc và ông Đặng Anh Tuấn do vi phạm quy định, không thực hiện đầy đủ nhiệm vụ được giao. Đình chỉ chức danh đăng kiểm viên trong thời hạn 1 tháng đối với ông Thái Tăng Nhân do vi phạm quy định, không thực hiện đầy đủ nhiệm vụ được giao.
Trung tâm 7403D thành lập và đi vào hoạt động tháng 9/2019. Hoạt động chưa đầy tháng đã kiểm định sai 1 loạt sơ mi rơ móc. Phòng An ninh kinh tế, Công an tỉnh Quảng Trị đã kiểm tra và lập biên bản về sai phạm này.
Tiếp cận với các chủ xe, đa số đều cho rằng đưa phương tiện đến kiểm định ở Trung tâm Minh Hưng và Trung tâm Trường danh “dễ chịu” hơn. Cụ thể như trường hợp rơ móc 43R01569, khi đến đăng kiểm tại cơ sở 7402S thì không đạt tiêu chuẩn vì sai số khung. Thế nhưng, khi đưa phương tiện đến đăng kiểm ở cơ sở 7403D của Công ty Minh Hưng thì lại đạt tiêu chuẩn lưu hành.
Thời gian qua, nhiều xe đầu kéo, sơ mi rơ móc đến đăng kiểm tại cơ sở 7402S của Sở GTVT đã bị từ chối. Nguyên nhân là vì vi phạm các quy định như cơi nới thành thùng, không khớp số khung, chở contenner khi đăng kiểm… Nhưng khi đến đăng kiểm ở cơ sở 7403D của Công ty Minh Hưng thì lại được chấp nhận đủ tiêu chuẩn lưu hành?
Với thực trạng như hiện nay, Quảng Trị không nên cho phát triển thêm trung tâm đăng kiểm hoặc dây chuyền kiểm định, chí ít là đến thời điểm năm 2038. Qua đó, cân đối hợp lý giữa cung và cầu trong kiểm định, giảm áp lực bằng mọi giá để tồn tại. Bảo đảm các phương tiện an toàn sau kiểm định, tránh đầu tư lãng phí cho xã hội. Tăng cường kiểm tra, giám sát, xử nghiêm vi phạm.
Văn Triệu Sơn