 |
| Các chiến sĩ Đội 584 nhẹ nhàng tìm trong võng tăng từng mảnh vụn hài cốt của đồng đội mình |
Trước đó như Báo NNVN đã đưa tin, ngày 11/9, trong quá trình đào hố trồng cây cao su ở thôn Xuân Mai, người dân phát hiện hài cốt nghi là của các liệt sĩ nên trình báo Đội quy tập hài cốt liệt sĩ 584 đến kiểm tra. Khi mở rộng phạm vi tìm kiếm, gần 2 tuần qua đội quy tập liên tiếp phát hiện 29 hài cốt liệt sĩ kèm nhiều di vật như đồ dùng cá nhân, thuốc chữa bệnh, tăng võng, dầu cù là, giày bộ đội, cúc áo ở độ sâu từ 50 đến 70cm, mỗi hài cốt cách nhau khoảng 2 mét.
Được biết, tại vị trí trên trong chiến tranh thuộc địa bàn xã Gio An. Từ những năm 1961 đến 1964, vùng đất đã xảy ra nhiều trận đánh ác liệt giữ quân giải phóng gồm bộ đội chủ lực và bộ đội địa phương với quân đội Mỹ và Chính quyền miền Nam cũ. Trong những trận đánh gay go ác liệt ấy, nhiều chiến sĩ quân chủ lực và địa phương của ta đã anh dũng hy sinh. Đến sáng ngày 30.12.1964, Gio An được hoàn toàn giải phóng, trở thành xã đầu tiên của miền Nam được giải phóng.
Mất xã Gio An là mất địa bàn quan trọng nằm trên khu vực tuyến phòng thủ phía Nam sông Bến Hải từ đồi 31 lên Dốc Miếu, Cồn Tiên đến đỉnh Phu Lơ nên quân đội Mỹ và Chính quyền miền Nam cũ vô cùng cay cú, ngày đêm tổ chức tấn công, càn quét vào xã Gio An, biến nơi đây trở thành vành đại trắng của hàng rào điện tử MacNamara.
Trước tình thế ấy, cấp trên chọn xã Gio An làm điểm quyết chiến của chiến dịch. Ta chủ động dụ địch vào địa bàn Gio An để tấn công tạo lợi thế trên chiến trường. Lịch sử Đảng bộ xã Gio An có ghi: Đầu 6/1967, sau một tuần quần nhau với giặc, quân dân Gio An được sự yểm trợ của Trung đoàn 38 và các đơn vị phối hợp đã loại khỏi vòng chiến đấu 1.300 tên địch, đánh thiệt hại nặng 2 tiểu đoàn lính thủy đánh bộ Mỹ, bắn cháy 11 xe tăng, bắn rơi 14 máy bay, thu nhiều phương tiện chiến tranh.
 |
| Hài cốt của một liệt sĩ mới được tìm thấy vào chiều 22.9 |
Tuy nhiên, về phía lực lượng của ta cũng bị hao tổn nhiều.
Chiến thắng Gio An đã đi vào lịch sử, trở thành nguồn cảm hứng sáng tác cho nhạc sĩ Huy Thục với bài “Tiếng đàn Ta Lư” nổi tiếng, với những ca từ sôi nổi. "Tiếng trống trận từ Gio An vọng tới/ Rừng núi ta ơi/ Hãy thắm xanh vui cùng bản làng/ Mừng thắng trận Gio An".
Sau năm 1975, khi thành lập lại các đơn vị hành chính mới cấp xã, một phần đất của xã Gio An đã bị cắt để lập mới xã Gio Bình như ngày nay.
Chiều hôm nay 23.9, công việc tìm kiếm hài cốt các liệt sĩ tạm thời nghỉ để người dân các xã trong khu vực đến dâng hương hoa cho các liệt sĩ nhân ngày rằm tháng tám.
Sáng mai, 24.9, Đội quy tập hài cốt liệt sĩ 584 tiếp tục mở rộng vị trí khai quật ở trên để cố gắng tìm kiếm đến những liệt sĩ cuối cùng.
LÂM QUANG HUY