Khai thác tràn lan
Trong số các khoáng sản bị xâm hại, tình trạng khai thác cát đang diễn ra nhiều nhất. Các con sông lớn như Thạch Hãn, Bến Hải, sông Hiếu ngày đêm đều có tàu, thuyền hút cát ra vào nhộn nhịp. Tình trạng khai thác tràn lan, trái phép không chỉ làm thất thoát tài nguyên khoáng sản mà còn tác động rất lớn đến dòng chảy, gây xói lở bờ sông, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất và sinh hoạt của người dân.
Ngoài khai thác cát, tình trạng khai thác vàng trái phép cũng đang diễn ra với quy mô và mức độ khác nhau ở Quảng Trị làm thất thoát tài nguyên, ảnh hưởng đến môi trường sinh thái, sản xuất, sinh hoạt của người dân địa phương.
Trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có 25 giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực. Trong quá trình khai thác khoáng sản, nhìn chung các doanh nghiệp chấp hành tương đối đầy đủ các quy định. Tuy vậy, hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản của các doanh nghiệp còn những hạn chế. Một số đơn vị khai thác vượt công suất cho phép; chưa chú trọng công tác bảo đảm an toàn lao động, bảo vệ môi trường sinh thái; tổ chức giám sát môi trường chưa đúng quy định và chưa tiến hành đăng ký nguồn thải chất nguy hại; có đơn vị không có bản đồ hiện trạng mỏ...
Còn nhiều bất cập trong quản lý
Trong năm 2016, Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Quảng Trị triển khai thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật tài nguyên môi trường, đã phát hiện các sai phạm và có biện pháp chấn chỉnh khắc phục những thiếu sót, xử phạt vi phạm hành chính với số tiền 112 triệu đồng. UBND cấp huyện đã tiến hành kiểm tra các trường hợp khai thác khoáng sản trái phép và xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền 700 triệu đồng.
Từ đầu năm 2017 đến nay, tiến hành kiểm tra 3 đơn vị khai thác cát, sỏi; qua kiểm tra phát hiện một số thiếu sót và đã yêu cầu các đơn vị khắc phục theo quy định... Cũng trong năm 2017, Công an huyện Triệu Phong phát hiện 17 trường hợp khai thác, mua bán cát, sỏi trái phép và xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền hơn 53 triệu đồng.
Tuy vậy, công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên khoáng sản; hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn tỉnh còn hạn chế. Việc khai thác cát, sỏi, vàng trái phép chủ yếu diễn ra ở các địa bàn giáp ranh, vùng sâu, vùng xa, địa bàn đi lại khó khăn và vào ban đêm nên công tác ngăn chặn, xử lý còn nhiều vướng mắc. Trong khi đó, quy định của pháp luật về lĩnh vực này còn nhiều bất cập, thường xuyên điều chỉnh, bổ sung, chồng chéo gây khó khăn trong việc tổ chức thực hiện. Đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản các cấp còn hạn chế. Các đơn vị vi phạm chưa được xử lý mạnh tay nên sau khi bị xử phạt vẫn tái diễn vi phạm. Nhận thức của doanh nghiệp, người dân, cấp quản lý về việc bảo vệ tài nguyên khoáng sản chưa cao, do công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật chưa đạt hiệu quả.
Bài & ảnh: Yến Nhi