Ở đâu cũng mua được, thuốc gì cũng có
Trong vai một nông dân mua thuốc BVTV, PV Dân Việt tìm đến cửa hàng tạp hóa ở một ngôi chợ nhỏ vùng đồng bằng huyện Gio Linh. Trên sạp hàng, thuốc BVTV được chủ quán để ở một góc, không xa lắm là các mặt hàng thực phẩm khác như bánh kẹo, nước ngọt…
Ở một cửa hàng khác, chủ quán cẩn thận hơn nên đã lấy vài thanh gỗ khoanh thành ô nhỏ dành riêng “trưng bày” thuốc BVTV. Ấy vậy, nhiều lúc con trẻ quanh vùng đến mua hàng có khi bốc nhầm, may mắn được phát hiện kịp thời.
Tình trạng bán thuốc bảo vệ thực vật tràn lan ở nhiều vùng nông thôn. Ảnh: CTV
Một người bán thuốc BVTV cười trừ phân bua: “Tôi biết bán thuốc BVTV phải có giấy phép. Tự ý bán chui là sai nhưng vì phục vụ bà con nên…”.
Bán nơi vùng quê nên đa số là khách quen. Một số người công khai bán chui thuốc BVTV từng bị cơ quan chức năng sờ gáy nên rút kinh nghiệm, cất dấu kĩ. Khi nào khách đến hỏi mua mới đem ra bán. Còn để an toàn hơn nữa, một số người đem thuốc về nhà riêng để bán.
Những cửa hàng đủ điều kiện bán thuốc BVTV đa số ở nơi đô thị. Khách hàng mua thuốc BVTV lại là nông dân, ngại đường xa, muốn mua thuốc ở nơi gần, thuận tiện rồi dần trở thành thói quen. Nông dân và người bán thuốc đều không có nghiệp vụ nên cứ đoán bệnh, đoán thuốc để mua bán. Bởi vậy, có không ít nông dân Quảng Trị tiền mất, tật mang khi mua phải thuốc BVTV giả hoặc mua thuốc không đúng bệnh, dùng không đúng liều…
Điều đáng buồn là tình trạng thuốc BVTV giả và những hệ lụy đã được cảnh báo rất nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng nhưng người mua chẳng mấy quan tâm.
Cần quản lý chặt hơn
Thống kê sơ bộ của các ngành chức năng, bình quân mỗi năm Quảng Trị sử dụng hơn 80 tấn thuốc BTVT. Qua kiểm tra, ngoài 80 cơ sở được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán thuốc BVTV thì vẫn còn hơn 100 điểm buôn bán thuốc chui, không đảm bảo các điều kiện về kho quầy, bảo hộ lao động, trình độ chuyên môn về thuốc BTVT của người đứng bán.
Cơ quan chức năng kiểm tra thuốc bảo vệ thực vật tại một địa điểm bán buôn. Ảnh: CTV
Thuốc BVTV bán sai quy định, kèm cặp với các loại hàng hóa vật tư nông nghiệp, lương thực thực phẩm và hàng tạp hóa khác tại các chợ và hộ gia đình, hoạt động lén lút theo thời vụ. Hơn nữa, tình trạng nhập lậu thuốc BVTV ngoài danh mục được phép sử dụng tại Việt Nam càng làm tình hình thêm căng thẳng.
Người sử dụng thuốc BVTV quá lạm dụng, pha chế không đúng cách, vứt bao bì không đúng nơi quy định… gây hậu quả xấu đến sản xuất, môi trường và sức khỏe cộng đồng. Còn nhớ năm 2015, cơ quan chức năng Quảng Trị đã triệt phá vụ vận chuyện lậu thuốc diệt ốc bươu vàng gây chấn động.
Bà Nguyễn Hồng Phương - Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV Quảng Trị cho biết, khi bán thuốc BVTV mà không có nghiệp vụ chuyên môn sẽ bán không đúng loại thuốc, không đúng bệnh, không đúng liều lượng dẫn đến tốn kém, hiệu quả thấp, ô nhiễm môi trường và còn gây hiện tượng kháng thuốc của cây trồng…
Người dân nhiều nơi đang quá lạm dụng thuốc BVTV cho cây trồng. Ảnh: Ngọc Vũ
Theo bà Phương, hiện nay người tiêu dùng rất chú trọng đến nông sản sạch nên việc sử dụng thuốc BVTV tràn lan, lạm dụng sẽ không mang lại hiệu quả, uy tín người sản xuất mất đi khiến giá trị nông sản sụt giảm.
Ông Trần Thanh Hiền, Phó Giám đốc Sở NNPTNT Quảng Trị cho biết, trước diễn biến phức tạp của việc buôn bán thuốc BVTV chui, Sở đã phải đề xuất UBND tỉnh ra chỉ thị toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc, tăng cường công tác quản lý thuốc BTVT nhằm hướng đến nền nông nghiệp sạch.
“Một mình Sở NNPTNT và Công an môi trường tỉnh không thể kiểm soát được tình trạng bán chui thuốc BVTV, bởi vậy cần toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc may ra kiểm soát được tình hình” – ông Hiền nói.