Không phải phòng LAS-XD cũng được đầu tư thiết bị đúng tiêu chuẩn.
Những bất cập
Qua công tác thanh tra hàng năm của Thanh tra Sở Xây dựng Quảng Trị cho thấy những bất cập trong hoạt động của các phòng thí nghiệm LAS-XD trên địa bàn. Cụ thể: Về tổ chức bộ máy, do các đơn vị hoạt động thí nghiệm đều là các doanh nghiệp nhỏ nên ở một số phòng thí nghiệm không tuyển dụng đội ngũ cán bộ nhân viên chính thức cho hoạt động của đơn vị mà đa phần là hợp đồng theo thời vụ, chưa có các đãi ngộ hợp lý cho nhân viên phần nào làm ảnh hưởng đến chất lượng của hoạt động thí nghiệm. Bên cạnh đó trình độ quản lý phòng thí nghiệm và trình độ nhân viên phòng thí nghiệm còn hạn chế, hầu hết là cán bộ trẻ mới tốt nghiệp từ các trường đại học chưa có nhiều kinh nghiệm để xử lý và nhận biết kết quả thí nghiệm bất thường; sơ đồ tổ chức chưa làm rõ được cơ cấu tổ chức và quản lý của phòng thí nghiệm, vị trí của phòng thí nghiệm trong tổ chức chủ quản. Chưa bổ nhiệm cấp phó thay thế chức danh phụ trách chất lượng, phụ trách kỹ thuật để đảm bảo duy trì hoạt động trong trường hợp các chức danh trên vắng mặt.
Về trang thiết bị, môi trường làm việc, một số phòng thí nghiệm do số lượng mẫu thử nghiệm hàng năm ít nên việc đầu tư thiết bị hiện đại hoặc đầu tư thiết bị không đồng bộ, hoặc không đảm bảo đầy đủ thiết bị để thực hiện các phép thử đã được công nhận do vậy khả năng cạnh tranh thấp.
Về hệ thống quản lý chất lượng (HTQLCL), mặc dù phần lớn các phòng thí nghiệm đã có HTQLCL được công nhận theo tiêu chí ISO 9001:2008; ISO/IEC 17025:2007, tuy nhiên việc áp dụng vẫn còn nhiều hạn chế. Bất cập lớn nhất khi áp dụng tiêu chí công nhận ISO/IEC 17025:2007, đó là nhân viên nhiều phòng thí nghiệm chưa nắm vững các yêu cầu của tiêu chí công nhận. Trong khi đó, một trong những yêu cầu xuyên suốt nội dung của tiêu chuẩn là HTQLCL phải được xây dựng trên cơ sở thực tế của phòng thí nghiệm và phải được lập thành văn bản, duy trì, cập nhật được phổ biến, áp dụng và có thực hiện đánh giá nội bộ, xem xét của lãnh đạo để đảm bảo việc triển khai áp dụng HTQLCL thực sự có hiệu quả. Một số phòng thí nghiệm chỉ mới quan tâm đến xây dựng mà chưa chú trọng đến tổ chức áp dụng hệ thống tài liệu (sổ tay chất lượng, thủ tục, hướng dẫn và biểu mẫu), vì vậy hiệu quả áp dụng HTQLCL chưa cao. Hệ thống tài liệu ban hành chưa có hiệu lực thực sự, chưa có tính khả thi vì không dựa trên điều kiện cụ thể của phòng thí nghiệm. Cán bộ thí nghiệm vẫn còn thói quen thích tự do, tùy tiện, không chấp nhận sự ràng buộc mang tính nguyên tắc của HTQLCL theo tiêu chuẩn ISO/IEC 17025.
Đối với công tác kiểm soát tài liệu, nhiều phòng thí nghiệm không cập nhật danh mục tài liệu gốc thể hiện sự thay đổi trong hệ thống văn bản, sự phân phối tài liệu trong HTQLCL. Thủ tục kiểm soát tài liệu không đề cập cụ thể việc thay đổi hoặc ban hành lại tài liệu do vậy khi có thay đổi tài liệu không thực hiện đúng như trình tự đã quy định trong thủ tục kiểm soát tài liệu và phòng thí nghiệm cũng không cập nhật nội dung thay đổi trong tình trạng sửa đổi tài liệu cũng như chưa thể hiện nội dung đã thay đổi trên tài liệu.
Phương pháp thử và hiệu chuẩn đôi khi chưa được cập nhật kịp thời phương pháp mới đã thay đổi. Chưa thực hiện đánh giá, phê duyệt phương pháp thử, quy trình xét nghiệm, quy trình hiệu chuẩn đối với phương pháp có thay đổi nội dung so với phương pháp gốc theo yêu cầu HTQLCL.
Cần chấn chỉnh kịp thời
Để sớm đưa hệ thống phòng thí nghiệm LAS-XD trên địa bàn Quảng Trị đi vào hoạt động nề nếp, nâng cao chất lượng hiệu quả công tác thí nghiệm xây dựng, thiết nghĩ cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động xây dựng cần tăng cường thực hiện một số giải pháp. Đó là:
Tiếp tục tổ chức tuyên truyền hướng dẫn các quy định về hoạt động thí nghiệm LAS-XD trên địa bàn, trọng tâm là các văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Trị số 4994/UBND-CN ngày 09/10/2017 về thực hiện Chỉ thị số 03/CT-BXD ngày 13/9/2017 của Bộ Xây dựng về tăng cường công tác quản lý hoạt động thí nghiệm chuyên ngành xây dựng; Văn bản số 1388/SXD-QLXD ngày 20/10/2017 của Sở Xây dựng về việc thực hiện tăng cường công tác quản lý hoạt động thí nghiệm chuyên ngành xây dựng.
Yêu cầu các phòng LAS-XD nghiên cứu, cập nhật Nghị định số 62/2016/NĐ-CP quy định về điều kiện hoạt động giám định tư pháp xây dựng và thí nghiệm chuyên ngành xây dựng và Thông tư số 06/2017/TT-BXD hướng dẫn hoạt động thí nghiệm chuyên ngành xây dựng; khẩn trương triển khai xây dựng và áp dụng hệ thống tổ chức, quản lý chất lượng và kỹ thuật đáp ứng tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO/IEC 17025:2007 hoặc tiêu chuẩn quốc tế ISO/IEC 17025:2005; tiến hành đăng ký cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động thí nghiệm chuyên ngành xây dựng theo quy định tại Nghị định số 62/2016/NĐ-CP và một số vấn đề liên quan đến hoạt động thí nghiệm khác.
Đồng thời tăng cường kiểm tra hoạt động các phòng LAS-XD để đánh giá chính xác thực trạng hoạt động của các phòng thí nghiệm; chấn chỉnh công tác quản lý các phòng thí nghiệm, đào tạo nhân viên thí nghiệm, đầu tư trang thiết bị thí nghiệm; xây dựng quy chế kiểm tra các phòng thí nghiệm để từng bước đưa hoạt động của các phòng thí nghiệm LAS-XD đi vào nề nếp, đảm bảo đúng quy định pháp luật. Kịp thời phát hiện, ngăn chặn và có biện pháp xử lý các sai phạm một cách thích hợp. Công khai danh sách các phòng thí nghiệm LAS-XD đạt chuẩn về chất lượng thí nghiệm xây dựng chuyên ngành giúp chủ đầu tư, dự án, công trình lựa chọn…
Hữu Tiến - Hà Trang