Nhận lời mời của Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Tổng thống Ấn Độ Ram Nát Cô-vin (Ram Nath Kovind) và Phu nhân tiến hành chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam từ ngày 18-20/11/2018. Đây là chuyến thăm đầu tiên của Tổng thống Ram Nát Cô-vin tới Việt Nam và cũng là chuyến thăm đầu tiên đến khu vực Châu Á, kể từ khi nhậm chức Tổng thống Ấn Độ tháng 7/2018.
Chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Ấn Độ Ram Nát Cô-vin diễn ra trong bối cảnh Quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Ấn Độ được thiết lập tháng 9/2016 tiếp tục phát triển tốt đẹp. Tin cậy chính trị ngày càng được thắt chặt thông qua việc duy trì đều đặn các chuyến thăm, tiếp xúc cấp cao và các cấp, trên kênh Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, địa phương và giao lưu nhân dân.
Việt Nam và Ấn Độ có mối quan hệ hữu nghị truyền thống, gắn bó lâu đời, được các thế hệ lãnh đạo hai nước gìn giữ, vun đắp và liên tục phát triển. Từ những năm 50 của thế kỷ trước, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Jawaharlal Nehru đã khẳng định tình hữu nghị thủy chung giữa hai dân tộc. Ấn Độ tích cực ủng hộ Việt Nam trong các cuộc kháng chiến giành độc lập, thống nhất trước đây, cũng như trong sự nghiệp đổi mới và phát triển sau này. Năm 1954, Ấn Độ mở Tổng Lãnh sự quán tại Hà Nội; năm 1956, Việt Nam mở Tổng Lãnh sự quán tại New Deli. Ngày 7/1/1972, hai nước nâng quan hệ lên cấp Đại sứ.
Năm 2007, hai bên tuyên bố chính thức thiết lập quan hệ “Đối tác Chiến lược”. Quan hệ song phương được nâng cấp lên “Đối tác Chiến lược Toàn diện” (tháng 9/2016), phản ánh sự phát triển sâu rộng, tin cậy và hiệu quả của quan hệ Việt Nam - Ấn Độ, đặc biệt trong bối cảnh hai nước kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 10 năm quan hệ Đối tác Chiến lược vào năm 2017. Quan hệ chính trị giữa hai nước phát triển tốt đẹp. Hai bên đã trao đổi nhiều đoàn cấp cao và thực hiện các cơ chế hợp tác chặt chẽ.
Kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược năm 2007, hai bên đã mở rộng, triển khai tất cả các lĩnh vực hợp tác từ kinh tế, thương mại, đầu tư đến hợp tác trong lĩnh vực an ninh, quốc phòng, khoa học, giáo dục, văn hóa, du lịch, nông nghiệp. Trong đó, quan hệ kinh tế, thương mại được Chính phủ hai nước xác định là một trong những trụ cột của mối quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam - Ấn Độ. Những năm gần đây, mối quan hệ Đối tác Chiến lược giữa Việt Nam và Ấn Độ ngày càng phát triển, hoạt động xúc tiến đầu tư, thương mại được triển khai, góp phần kết nối cộng đồng doanh nghiệp.
Ngày 18/12/1982, hai bên đã ký Hiệp định về “Hợp tác kinh tế, khoa học và kỹ thuật giữa Việt Nam và Ấn Độ và thành lập Ủy ban hỗn hợp (UBHH). Bộ trưởng Ngoại giao hai nước là đồng Chủ tịch UBHH và Chủ tịch Phân ban của mỗi nước trong UBHH. UBHH (họp luân phiên 2 năm một lần ở cấp Bộ trưởng Ngoại giao) đã tiến hành họp được 15 kỳ họp, kỳ họp lần thứ 16 đã được tổ chức tại Hà Nội từ 27-28/8/2018. Hai bên đã tiến hành Tham khảo chính trị lần 10 và Đối thoại chiến lược lần 7 tại New Delhi từ 08-10/4/2018.
Hợp tác quốc phòng giữa hai nước tiếp tục phát triển tốt và hiệu quả, trở thành trụ cột quan trọng và chiến lược. Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ đã thăm Việt Nam (tháng 6/2018); tàu Hải quân Ấn Độ thăm ta (tháng 5, tháng 9/2017 và tháng 1, tháng 5/2018), Chủ tịch Ủy ban Tham mưu trưởng kiêm Tư lệnh Hải quân Ấn Độ thăm Việt Nam (tháng 10/2017). Cơ chế Đối thoại Chính sách Quốc phòng hàng năm đã tổ chức được 11 phiên họp. Hợp tác quốc phòng hai nước đã được mở rộng trong cả 3 quân binh chủng hải, lục, không quân và tập trung vào 3 lĩnh vực đào tạo, công nghiệp quốc phòng và tàu thăm viếng.
Hai bên đã tổ chức cơ chế Đối thoại An ninh lần thứ nhất cấp Thứ trưởng (7/2018). Hai nước tăng cường chia sẻ thông tin và kinh nghiệm phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, khoa học hình sự, phòng chống ma túy, tội phạm mạng, tội phạm công nghệ cao, chống khủng bố.
Kim ngạch thương mại hai chiều tăng dần qua các năm kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược và nâng cấp lên Đối tác Chiến lược Toàn diện. Ấn Độ hiện là một trong 10 đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam. Kim ngạch thương mại song phương tăng trưởng bình quân 16%/năm trong giai đoạn 2008-2013. Tính đến hết tháng 9/2018, kim ngạch đạt khoảng 8,3 tỷ USD (tăng 4,1% so với cùng kỳ); trước đó, kim ngạch đạt 7,63 tỷ USD năm 2017, so với 5,4 tỷ USD (2016), 5,1 tỷ USD (2015) và 5,6 tỷ USD (2014); hai bên đặt mục tiêu đưa kim ngạch thương mại hai chiều đạt mốc 15 tỷ USD vào năm 2020.
Tính đến hết tháng 5/2018, tổng vốn đăng ký đầu tư Ấn Độ vào Việt Nam đạt 816 triệu USD, với 182 dự án đầu tư, đứng thứ 28/126 quốc gia/vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam (riêng 5 tháng đầu năm 2018, đạt 67 triệu USD). Việt Nam hiện có 07 dự án đầu tư sang Ấn Độ với tổng vốn đăng ký gần 6,15 triệu USD. Hiện nay, Việt Nam và Ấn Độ đều là thành viên của Hiệp định đầu tư ASEAN - Ấn Độ trong khuôn khổ Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN - Ấn Độ.
Về giáo dục, Ấn Độ đang giúp Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trên nhiều lĩnh vực như công nghệ thông tin, kinh tế, luật, tiếng Anh... thông qua nhiều học bổng ngắn hạn và dài hạn (khoảng 150 suất). Ấn Độ thành lập Trung tâm đào tạo nguồn lực chất lượng cao về công nghệ thông tin và truyền thông tại Hà Nội, Trung tâm tiếng Anh tại Đại học Đà Nẵng (trong khuôn khổ hợp tác ASEAN - Ấn Độ); đang thúc đẩy thành lập Trung tâm đào tạo tiếng Anh và Tin học tại Đại học Thông tin Liên lạc, Nha Trang.
Về văn hóa, tháng 10/2014, hai bên ký Chương trình giao lưu văn hóa giai đoạn 2015 - 2017, tiến hành nhiều hoạt động giao lưu, hội chợ triển lãm quảng bá văn hóa du lịch; ký Biên bản ghi nhớ (MOU) về việc thành lập trường Đại học Nalanda, mở đường cho việc hợp tác và giao lưu sâu rộng hơn trong lĩnh vực Phật giáo; MOU về xây dựng dự án bảo tồn, tôn tạo các nhóm Tháp Chàm tại Mỹ Sơn trị giá 3 triệu USD. Ấn Độ đã mở Trung tâm Văn hóa Ấn Độ tại Hà Nội. Ấn Độ đẩy mạnh truyền bá “sức mạnh mềm” thông qua phim ảnh Bollywood, yoga, Phật giáo...
Những năm gần đây, lượng khách Ấn Độ đến Việt Nam đã có mức tăng ấn tượng, trung bình 17%/năm trong giai đoạn 2010 - 2016, năm 2016 tăng đến 30% (85.000 lượt). Tháng 11/2014, hãng JetAirways đã mở đường bay thẳng theo tuyến Mumbai - Bangkok - TP.Hồ Chí Minh. Hiện hãng hàng không VietjetAir cũng đang xúc tiến việc mở đường bay thẳng TP Hồ Chí Minh – New Delhi trong thời gian sớm nhất.
Hai bên đã ký Bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực thú y và thỏa thuận về hợp tác xây dựng trang trại cá tra; tiếp tục trao đổi thông tin liên quan tới kiểm dịch thực vật và tiêu chuẩn an toàn vệ sinh giữa hai nước; tăng cường hợp tác trong lĩnh vực công nghệ sinh học, công nghệ sau thu hoạch và cơ giới hóa nông nghiệp. Bên cạnh đó, Ấn Độ chuyển giao công nghệ cho Việt Nam và hợp tác kỹ thuật trong nhiều lĩnh vực như công nghệ sinh học, viễn thám, điện tử viễn thông; nghiên cứu và ứng dụng công nghệ nano, công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, hải dương học, biến đổi khí hậu; hỗ trợ Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao...
Hai bên phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương, nhất là trong khuôn khổ Liên hợp quốc. Trong vai trò là điều phối viên quan hệ Ấn Độ - ASEAN (giai đoạn 2015 - 2018), Việt Nam ủng hộ Ấn Độ thực hiện Chính sách “Hành động hướng Đông”, các sáng kiến kết nối khu vực, hỗ trợ phát triển Tiểu vùng Campuchia - Lào - Myanmar - Việt Nam (CLMV), sông Hằng - sông Mê Kông (MGC).
Trong bối cảnh quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Ấn Độ tiếp tục phát triển tốt đẹp, tin cậy chính trị ngày càng được thắt chặt thông qua việc duy trì đều đặn các chuyến thăm, tiếp xúc cấp cao, chúng ta tin tưởng chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Ấn Độ Ram Nát Cô-vin sẽ thành công tốt đẹp./.
Mạnh Hùng