Cổng thông tin điện tử

Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII đã khẳng định chủ trương: “Khuyến khích hình thành các tập đoàn kinh tế tư nhân đa sở hữu và tư nhân góp vốn vào các tập đoàn kinh tế nhà nước”. Kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế, là một xu thế tất yếu giúp Nhà nước thực thi nhiệm vụ kinh tế đã đề ra.

Đặc biệt, tại Hội nghị Trung ương 5 vừa bế mạc ngày 10/5 vừa qua đã ban hành ba Nghị quyết, trong đó có Nghị quyết về "Phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa".

Hơn 30 năm qua, thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, vai trò, vị trí của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa ngày càng được nhận thức rõ hơn, đánh giá đầy đủ hơn. Tuy nhiên, hiện kinh tế tư nhân chủ yếu vẫn là kinh tế hộ cá thể, phần lớn doanh nghiệp tư nhân quy mô nhỏ và siêu nhỏ, trình độ công nghệ thấp, lạc hậu, đổi mới chậm.

Theo thống kê của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), các doanh nghiệp tư nhân nước ta đã có những bước phát triển mạnh mẽ, từ con số gần 63 nghìn doanh nghiệp hoạt động năm 2002 lên khoảng 550 ngàn doanh nghiệp hoạt động, tính đến 12/2016. Số lượng doanh nghiệp đăng ký thành lập tính đến 31/12/2016 là trên 110.000 doanh nghiệp. Trong giai đoạn 2006-2015, số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, khu vực kinh tế tư nhân đóng góp 40% GDP cả nước, 30% giá trị tổng sản lượng công nghiệp, gần 80% tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán lẻ và dịch vụ, 64% tổng lượng hàng hóa. Đặc biệt khu vực kinh tế tư nhân thu hút khoảng 85% lực lượng lao động cả nước, tạo việc làm cho khoảng 1,2 triệu người lao động mỗi năm. Tuy nhiên, kinh tế tư nhân chủ yếu vẫn là hộ kinh doanh cá thể, 97% doanh nghiệp tư nhân có quy mô nhỏ và siêu nhỏ.

Đánh giá của nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, các doanh nghiệp tư nhân trong nước thường nhỏ, hoạt động không chuyên nghiệp (chưa kể tới khá nhiều các hộ gia đình không đăng ký kinh doanh). Do vậy, khó có thể tăng năng suất bằng hiệu quả kinh tế nhờ quy mô, bằng chuyên môn hóa và đổi mới sáng tạo để đảm bảo tăng trưởng bền vững trong dài hạn. Bên cạnh đó, đa số doanh nghiệp tư nhân có tầm nhìn ngắn hạn về đầu tư và lợi nhuận, chỉ tập trung đầu tư vào đất đai và vào các lĩnh vực như tài chính, ngân hàng, bất động sản, xây dựng, khai thác mỏ… Đây là các lĩnh vực có thể tận dụng được cơ chế “xin-cho”. Có rất ít các doanh nghiệp đầu tư dài hạn trong lĩnh vực sản xuất, dịch vụ công nghệ cao, sáng tạo… Do vậy, việc kết nối với các doanh nghiệp FDI còn kém, không phát huy được tăng năng suất thông qua chuyển giao công nghệ và nâng cao trình độ quản lý, không tạo ra nền tảng vững chắc cho sự phát triển của Việt Nam ở đẳng cấp cao và hiệu quả kinh tế vượt trội.

Chính những hạn chế ấy đã khiến doanh nghiệp tư nhân đang măc kẹt giữa cái bóng của "hai người khổng lồ" là doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nhà nước. Doanh nghiệp tư nhân dường như không có được một sân chơi bình đẳng với cả khối doanh nghiệp nhà nước và khối FDI, nhất là việc bình đẳng khi tiếp cận với các nguồn lực, làm giảm khả năng sinh lời và ảnh hưởng tới khả năng tồn tại của các doanh nghiệp tư nhân.

Cần sự cạnh tranh lành mạnh cho khu vực kinh tế tư nhân

Có thể thấy, hơn lúc nào hết kinh tế tư nhân cần được nhìn nhận một cách đúng đắn, để từ đó có những chính sách hợp lý, kịp thời, nhằm đưa khu vực này trở thành một động lực của nền kinh tế Việt Nam.

Trong phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 5 vừa qua, Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định, nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới là cần chăm lo phát triển kinh tế tư nhân nhanh, lành mạnh và đúng đắn hơn, thực sự trở thành một động lực quan trọng để giải phóng sức sản xuất, phát triển kinh tế-xã hội; cùng với kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể làm nòng cốt để bảo đảm xây dựng thành công nền kinh tế độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế.

Theo đó, trong thời gian tới, toàn hệ thống chính trị phải tiếp tục nỗ lực phấn đấu phát huy những kết quả, thành tựu đạt được, khắc phục những hạn chế, yếu kém còn tồn tại, triển khai thực hiện thật tốt các chủ trương, chính sách mới được khẳng định, kế thừa hoặc bổ sung, phát triển. Trước hết, cần tiếp tục đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức về phát triển kinh tế tư nhân, coi đây là yêu cầu tất yếu, khách quan trong quá trình phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Chăm lo phát triển kinh tế tư nhân nhanh, lành mạnh và đúng đắn hơn, thực sự trở thành một động lực quan trọng để giải phóng sức sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội; cùng với kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể làm nòng cốt để bảo đảm xây dựng thành công nền kinh tế độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế.

Tạo điều kiện thuận lợi để kinh tế tư nhân phát triển ở tất cả các ngành và lĩnh vực mà pháp luật không cấm. Thúc đẩy phát triển mọi hình thức liên kết sản xuất, kinh doanh, cung cấp hàng hoá, dịch vụ theo mạng sản xuất, chuỗi giá trị thị trường giữa kinh tế tư nhân với kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể và các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài nhằm tiếp nhận, chuyển giao, tạo sự lan toả rộng rãi về công nghệ tiên tiến và quản trị hiện đại.

Phát huy và nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và phong trào khởi nghiệp. Tạo thuận lợi để các hộ và cá nhân tự nguyện liên kết hình thành doanh nghiệp hoặc các hình thức tổ chức hợp tác khác. Khuyến khích hình thành các tập đoàn kinh tế tư nhân đa sở hữu và tư nhân góp vốn vào các tập đoàn kinh tế nhà nước, có đủ khả năng tham gia mạng sản xuất, chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.

Cùng với đó, chăm lo bồi dưỡng, giáo dục, nâng cao nhận thức chính trị, tinh thần tự lực, tự cường, lòng yêu nước, niềm tự hào, tự tôn dân tộc, gắn bó với lợi ích của đất nước và sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội của các chủ doanh nghiệp; phát triển đội ngũ doanh nhân Việt Nam ngày càng lớn mạnh, có ý thức chấp hành luật pháp, trách nhiệm với xã hội và kỹ năng quản lý, quản trị cao; chú trọng xây dựng, nâng cao văn hoá doanh nghiệp và đạo đức doanh nhân.

Về phía Nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức, cần có sự đột phá trong tư duy và hành động, kiên trì đổi mới, hoàn thiện và tổ chức thực hiện thật tốt luật pháp, cơ chế, chính sách phù hợp với quy luật thị trường và thông lệ, chuẩn mực quốc tế; xoá bỏ mọi định kiến, rào cản; cải cách mạnh các thủ tục hành chính rườm rà, tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế tư nhân phát triển. Phát huy mặt tích cực có lợi cho đất nước, doanh nghiệp, doanh nhân và người lao động; đồng thời, tăng cường kiểm tra, thanh tra, giám sát, kiểm soát, thực hiện công khai, minh bạch; ngăn chặn, hạn chế mặt tiêu cực, đặc biệt là phòng chống mọi biểu hiện của “chủ nghĩa tư bản thân hữu”, quan hệ “lợi ích nhóm”, “thao túng chính sách”, cạnh tranh không lành mạnh để trục lợi bất chính. Thường xuyên chăm lo tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi cho phát triển kinh tế tư nhân; hỗ trợ kinh tế tư nhân đổi mới, sáng tạo, hiện đại hoá công nghệ và phát triển nguồn nhân lực…

Về phía các doanh nhân, doanh nghiệp, cần chủ động, tích cực hơn nữa trong đổi mới quản lý, quản trị doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả hoạt động, sức cạnh tranh của doanh nghiệp cũng như từng sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ cụ thể. Tăng cường liên kết sản xuất, tham gia chuỗi giá trị trong nước, khu vực và thế giới, xây dựng thương hiệu và “chữ tín” trong kinh doanh. Chăm lo đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, nghiên cứu và ứng dụng khoa học - công nghệ. Thực hiện nghiêm mọi quy định của pháp luật, nhất là quy định của pháp luật về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp và chính đáng của người lao động, bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm, bảo vệ tài nguyên, môi trường…/.