Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày Báo cáo đánh giá giữa nhiệm kỳ thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025 - Ảnh: quochoi.vn
Tiếp tục chương trình nghị sự, chiều 23/10, Quốc hội nghe Báo cáo đánh giá giữa nhiệm kỳ thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025.
Dự báo kinh tế sẽ phục hồi nhanh trong thời gian tới
Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo tại Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, sau nửa nhiệm kỳ, nước ta cơ bản đã vững vàng vượt qua khó khăn, thách thức và đạt được nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện, tạo nền tảng phát triển kinh tế-xã hội, thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh trong trung và dài hạn; vẫn tiếp tục là điểm sáng trong nền kinh tế toàn cầu. Nhiều tổ chức quốc tế uy tín đánh giá cao kết quả và triển vọng của nền kinh tế Việt Nam, dự báo kinh tế nước ta sẽ phục hồi nhanh trong thời gian tới.
Trong đó, nổi bật là, triển khai quyết liệt, đồng bộ, toàn diện các giải pháp phòng, chống dịch COVID-19; trong đó đã thực hiện những giải pháp "chưa từng có" để khống chế, đẩy lùi dịch bệnh, chuyển hướng kịp thời chiến lược phòng, chống dịch. Đại dịch COVID-19 được kiểm soát hiệu quả, là nền tảng để phục hồi nền kinh tế, sản xuất, kinh doanh, đưa đời sống người dân trở lại trạng thái bình thường mới.
Nền tảng kinh tế vĩ mô được duy trì ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn cơ bản được bảo đảm. Xuất siêu 8 năm liên tiếp. Cân đối ngân sách Nhà nước được đảm bảo, nhất là trong bối cảnh thực hiện nhiều nhiệm vụ mới, cấp thiết như phòng, chống dịch COVID-19, triển khai các chính sách miễn, giảm, giãn, hoãn, gia hạn các loại thuế, phí, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, đáp ứng nhu cầu đầu tư phát triển, tích lũy đủ nguồn lực thực hiện cải cách tiền lương. Xử lý kịp thời, hiệu quả các vấn đề phát sinh, cơ bản bảo đảm nguồn cung, an ninh năng lượng, an ninh lương thực.
Quy mô, tiềm lực của nền kinh tế không ngừng được mở rộng. Tăng trưởng kinh tế từng bước phục hồi. Tốc độ tăng GDP năm 2021 đạt 2,56%, được thế giới đánh giá là tích cực trong khi nhiều nền kinh tế tăng trưởng âm; năm 2022 tăng 8,02%; năm 2023 ước đạt khoảng trên 5%, thấp hơn chỉ tiêu đề ra, nhưng vẫn là mức khá cao so với nhiều nước trên thế giới và trong khu vực.
Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướngtích cực. Nông nghiệp phát triển ổn định, là bệ đỡ trong khó khăn; dịch vụ, du lịch phát triển khá sôi động, phục hồi nhanh sau dịch COVID-19. Năm 2023, sản xuất công nghiệp tăng trưởng chậm lại trong những tháng đầu năm nhưng đã chuyển biến tích cực hơn.
Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Chính phủ đã tập trung chỉ đạo, xây dựng, báo cáo cấp có thẩm quyền cho chủ trương và triển khai phương án xử lý từng bước dứt điểm đối với các dự án, doanh nghiệp thua lỗ, kém hiệu quả, các ngân hàng thương mại yếu kém, bước đầu đạt được kết quả tích cực; đồng thời tập trung xử lý các vấn đề bộc lộ, mới phát sinh của thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp.
Đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng được tập trung chỉ đạo quyết liệt và đạt kết quả rõ nét; khởi công đồng loạt nhiều dự án cao tốc, các công trình hạ tầng trọng điểm, đưa vào sử dụng một số dự án, phát huy hiệu quả.
Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, đã đưa vào khai thác 659 km đường cao tốc, nâng tổng số km đường cao tốc đưa vào sử dụng là 1.822 km. Thực hiện các kết luận, nghị quyết của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ tập trung chỉ đạo thực hiện nhiều giải pháp đẩy nhanh tiến độ ban hành và nâng cao chất lượng các quy hoạch; 90/110 quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh đã thẩm định xong, trong đó đã ban hành 33 quy hoạch, bao gồm Quy hoạch tổng thể quốc gia, Quy hoạch tổng thể năng lượng quốc gia, Quy hoạch điện VIII, quy hoạch các phương thức giao thông vận tải...
Trong bối cảnh nền kinh tế, doanh nghiệp và người lao động gặp nhiều khó khăn, các lĩnh vực văn hóa, xã hội vẫn tiếp tục được quan tâm đầu tư phát triển, có kết quả rõ nét hơn; đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao. Nhận thức về văn hóa ngày càng toàn diện và sâu sắc hơn; truyền thống tốt đẹp của dân tộc được phát huy mạnh mẽ, đặc biệt là trong giai đoạn khó khăn của dịch bệnh, thiên tai, bão lũ. Kịp thời hỗ trợ người dân, người lao động vượt qua khó khăn của dịch COVID-19; khắc phục hậu quả thiên tai;...
Thực hiện đầy đủ, kịp thời chính sách an sinh xã hội, bảo trợ xã hội; mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế; điều chỉnh lương hưu, trợ cấp xã hội. Tỉ lệ hộ nghèo đa chiều theo chuẩn mới giảm từ 4,03% năm 2022 xuống 2,93% năm 2023; Việt Nam tiếp tục là điểm sáng trong thực hiện các mục tiêu phát triển của Liên Hợp Quốc. Chất lượng giáo dục, đào tạo tiếp tục được nâng cao. Tập trung xử lý các vướng mắc để thực hiện tốt hơn công tác phòng, chống dịch bệnh, chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ nhân dân.
Bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh, giữ vững độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh; bảo đảm an ninh chính trị, an ninh kinh tế, an ninh mạng, trật tự an toàn xã hội; tích cực tham gia vào các vấn đề an ninh quốc tế, nâng cao trách nhiệm, hình ảnh Việt Nam.
Công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế được triển khai đồng bộ, linh hoạt, sáng tạo, đi vào chiều sâu và thực chất hơn; nhiều hoạt động đối ngoại diễn ra sôi động, đạt nhiều thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử, tạo thuận lợi mới, cơ hội, thời cơ mới để phát triển kinh tế-xã hội và tiếp tục củng cố, nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam.
Ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô
Về quan điểm chỉ đạo triển khai thực hiện nhiệm vụ trong thời gian tới, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, Chính phủ xác định bám sát Nghị quyết Đại hội Đảng XIII; các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ. Tập trung thực hiện đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả Chiến lược 10 năm, Kế hoạch 5 năm, trong đó chú trọng 3 đột phá chiến lược, 6 nhiệm vụ trọng tâm và 12 nhóm giải pháp chủ yếu. Phát triển kinh tế gắn kết hài hòa với phát triển văn hóa, xã hội, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội.
Đoàn kết, nỗ lực, quyết tâm hành động cao nhất để vừa chống chịu, thích ứng với bối cảnh, tình hình mới, vừa tranh thủ thời cơ, cơ hội, động lực mới để thúc đẩy tăng trưởng, tăng tốc phát triển kinh tế-xã hội nhanh và bền vững.
Tập trung ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Chỉ đạo điều hành kinh tế vĩ mô chủ động, linh hoạt, sáng tạo, quyết liệt, kịp thời, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả, bảo đảm phù hợp với tình hình và yêu cầu thực tiễn; giải quyết hiệu quả các vấn đề ngắn hạn và dài hạn, vừa đẩy mạnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh; vừa tập trung xử lý các nhiệm vụ thường xuyên, quyết liệt chỉ đạo, xử lý từng bước dứt điểm các vấn đề tồn đọng, kéo dài, vừa thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp mang tính căn cơ trong trung và dài hạn.
Huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển nhanh và bền vững; đẩy mạnh hợp tác công tư; chủ động xây dựng báo cáo cấp có thẩm quyền về việc ban hành cơ chế đặc thù để thực hiện các công trình trọng điểm trong trường hợp cần thiết. Phát huy tối đa nội lực, khai thác hiệu quảngoại lực để thích ứng và phát triển, trong đó nguồn lực nội sinh, nguồn lực con người là quan trọng nhất.
Tiếp tục tập trung tháo gỡ khó khăn về thể chế theo hướng cấp nào ban hành cấp đó tháo gỡ; báo cáo cấp trên trực tiếp vấn đề vượt thẩm quyền. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm đi đôi với tăng cường kiểm tra, giám sát và kiểm soát quyền lực; tổng kết, đánh giá, khen thưởng, kỷ luật kịp thời, nghiêm minh. Đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý dứt điểm các vụ án, vụ việc do Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực chỉ đạo, theo dõi.
Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa. Củng cố, giữ vững quốc phòng, an ninh; đẩy mạnh đối ngoại, nhất là ngoại giao kinh tế, nâng cao chất lượng, hiệu quả hội nhập quốc tế; giữ vững môi trường ổn định, hòa bình, hợp tác để thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững. Bảo đảm an ninh chính trị, an ninh con người, an ninh kinh tế, an ninh mạng, trật tự, an toàn xã hội, xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương.
Ảnh: quochoi.vn
Đất nước ta cơ bản đã vững vàng vượt qua khó khăn, thách thức
Thẩm tra Báo cáo nêu trên của Chính phủ, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội khẳng định, trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức, với chủ trương nhất quán không đánh đổi môi trường, sức khỏe và tính mạng của người dân lấy tốc độ tăng trưởng kinh tế, nhiều chính sách, giải pháp được ban hành cả trong ngắn hạn và dài hạn; công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế pháp luật phục vụ cho công tác phòng, chống dịch COVID-19 cũng như phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ triển khai quyết liệt và linh hoạt.
Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội và nhiều nghị quyết khác đã được ban hành kịp thời với quy mô lớn và nhiều cơ chế, chính sách chưa có tiền lệ để hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội; việc miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí, giảm thuế giá trị gia tăng, giảm tiền thuê đất… đã giúp doanh nghiệp, người dân tiết giảm chi phí, giảm bớt khó khăn, phục hồi các hoạt động sản xuất, kinh doanh.
"Có thể khẳng định, các chính sách, giải pháp chưa có tiền lệ cùng với sự quyết liệt của Quốc hội, Chính phủ, sau hơn 2,5 năm từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, đất nước ta cơ bản đã vững vàng vượt qua khó khăn, thách thức và đạt được nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện, được quốc tế và trong nước ghi nhận. Niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước ngày càng được nâng cao và cũng cố", Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu.
Chủ động phân tích, dự báo, có kịch bản ứng phó phù hợp
Về đề xuất một số giải pháp cho 2 năm còn lại (năm 2024 và 2025), Ủy ban Kinh tế cơ bản tán thành với các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu theo Báo cáo của Chính phủ, đồng thời nhấn mạnh cần tiếp tục thực hiện nhiệm vụ, giải pháp theo Nghị quyết số 16/2021/QH15 về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025 và các nghị quyết khác có liên quan của Quốc hội; đề nghị bám sát tình hình kinh tế, tài chính quốc tế; chủ động phân tích, dự báo diễn biến các thị trường quốc tế để có kịch bản chủ động ứng phó phù hợp.
Chú trọng củng cố, tăng cường nền tảng kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, nâng cao năng lực nội tại và tính tự chủ của nền kinh tế trên cơ sở lành mạnh hoá, giữ vững sự phát triển ổn định, an toàn của hệ thống các tổ chức tín dụng, thị trường tiền tệ, thị trường bất động sản, thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp.
Điều hành chính sách tài khóa có trọng tâm, trọng điểm, chia sẻ vai trò hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế với chính sách tiền tệ.
Triển khai quyết liệt các giải pháp phù hợp nhằm khắc phục nguyên nhân dẫn đến chậm giải ngân để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, 3 chương trình mục tiêu quốc gia, các dự án quan trọng quốc gia, các công trình trọng điểm; khắc phục, nâng cao chất lượng xây dựng dự toán ngân sách Nhà nước, bảo đảm sát với tình hình thực tế; tăng cường quản lý các nguồn thu từ đất đai, nguồn thu từ cổ phần hóa doanh nghiệp, các khoản thu từ thuế, phí, chống thất thu, ẩn, lậu, trốn thuế để bảo đảm cân đối ngân sách.
Nghiên cứu, đánh giá kết quả và đề xuất ban hành mới hoặc kéo dài các chính sách tiền tệ, chính sách thuế, phí, lệ phí... để hỗ trợ, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh. Hỗ trợ doanh nghiệp chịu tác động tiêu cực từ suy giảm xuất khẩu, đầu tư; triển khai hiệu quả các giải pháp kích cầu thương mại và du lịch trong nước.
Quyết liệt tháo gỡ các vướng mắc, rào cản lớn đối với doanh nghiệp hiện nay, nhất là về vấn đề pháp lý, thị trường đầu ra, tiếp cận vốn, năng lực hấp thụ vốn và lao động.
Chú trọng phát triển toàn diện và đồng bộ các lĩnh vực văn hóa, bảo đảm gắn kết hài hòa giữa phát triển kinh tế với văn hóa, xã hội. Tập trung hoàn thiện thể chế trong lĩnh vực văn hóa.
Có các giải pháp phù hợp và thực hiện hiệu quả để ổn định việc làm cho người lao động; có giải pháp hỗ trợ kịp thời lao động thất nghiệp, mất việc làm để bảo đảm an sinh, trật tự, an toàn xã hội; xây dựng nhà ở xã hội, xây dựng và nâng cao hiệu quả các thiết chế văn hóa cho công nhân khu công nghiệp, khu chế xuất; bảo tồn và phát huy các giá trị di sản, văn hoá tốt đẹp. Xây dựng nếp sống văn hoá lành mạnh; ngăn chặn sự suy thoái về đạo đức, lối sống và quan tâm hơn nữa đến việc phòng, chống bạo lực gia đình, xâm hại trẻ em và tệ nạn xã hội.
Tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành, phát huy sự chủ động, sáng tạo và nâng cao trách nhiệm người đứng đầu. Siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính; đẩy mạnh hơn nữa phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
Hải Liên