Lúa tươi, tiền tươi
Là tỉnh lẻ, diện tích đồng bằng hẹp, bị chia cắt, Quảng Trị xác định cây lúa của tỉnh không thể cạnh tranh về mặt số lượng mà phải đặt chất lượng lên hàng đầu. Vì vậy, tỉnh này đã liên kết với doanh nghiệp xây dựng mô hình trồng lúa hữu cơ nhằm hỗ trợ nông dân phát triển sản xuất nông nghiệp, nâng cao chất lượng, hiệu quả và giá trị gia tăng trên đơn vị canh tác.
Gạo hữu cơ Quảng Trị được bày bán tại siêu thị và nhiều cửa hàng trên cả nước. Ảnh: Ngọc Vũ
Năm 2017, công nghệ sản xuất lúa sạch hữu cơ ở Quảng Trị được 13 hợp tác xã và tổ hợp tác trên toàn tỉnh trồng với diện tích 90 ha, sử dụng giống lúa chất lượng cao RVT. Lúa này cho ra hạt gạo trắng, cơm ăn ngon, mềm, mùi thơm nhẹ, chống chọi tốt với các bệnh thường gặp như đạo ôn, khô vằn.
Thay vì dùng phân hóa học và thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) như "đại trà", nông dân Quảng Trị đã tuân theo kỹ thuật rất nghiêm ngặt khi chỉ sử dụng phân bón hữu cơ vi sinh để chăm lúa. Việc dùng phân hữu cơ vi sinh đã chứng minh được hiệu quả khi năm 2017 gần 1.000 ha lúa sản xuất truyền thống dính phải dịch bệnh thì diện tích lúa hữu cơ không hề hấn gì.
Nông dân Quảng Trị làm chế phẩm sinh học từ cây cối để bảo vệ cây lúa khỏi sâu bệnh. Ảnh: Ngọc Vũ
Nông dân Lê Minh Hoàng (Triệu Phong, Quảng Trị) cho biết, trước đây mỗi vụ lúa phải phun thuốc BVTV rất nhiều lần để chống chọi với nhiều loại bệnh khác nhau nhưng có năm vẫn mất mùa. Khi bơm thuốc BVTV, nhiều lần anh Hoàng bị choáng váng, đau đầu… Năm 2017, khi gia đình anh Hoàng trồng lúa hữu cơ, chỉ sử dụng phân bón vi sinh để chăm lúa nên không cần bơm thuốc BVTV, đỡ độc hại cho sức khỏe.
Khi thu hoạch, năng suất lúa chất lượng cao hữu cơ đạt 50,21 tạ/ha, bán với giá 7.000 đồng/kg lúa tươi, doanh nghiệp mua và trả tiền tươi tại ruộng. Trong khi đó, lúa trồng truyền thống có năng suất tương đương nhưng chỉ có giá khoảng 6.000 đồng/kg lúa khô.
Bà Nguyễn Hồng Phương – Chi Cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV Quảng Trị cho hay, canh tác lúa theo quy trình hữu cơ, không sử dụng phân bón vô cơ, thuốc BVTV đã góp phần bảo vệ sức khỏe người sản xuất, hạn chế ô nhiễm môi trường, tạo ra sản phẩm sạch, chất lượng cao cho người tiêu dùng. Năm 2018, Quảng Trị dự kiến sẽ có 400ha lúa hữu cơ.
Gạo sạch “made in Quảng Trị”
Để góp phần đưa sản phẩm gạo hữu cơ đến với người tiêu dùng, mới đây tỉnh Quảng Trị đã tạo điều kiện để siêu thị nông sản hữu cơ Quảng Trị đi vào hoạt động. Bà Phạm Thị Diễm Lệ - Giám đốc Công ty cổ phần nông sản hữu cơ Quảng Trị cho hay, với giá bán từ 32.000 – 33.000 đồng/kg, dịp Tết Nguyên đán vừa qua, công ty bán gần 15 tấn gạo hữu cơ thì hết hàng.
“Khách hàng ngày càng chú trọng đến sức khỏe nên nhu cầu sử dụng gạo hữu cơ cũng tăng nhanh. Tới đây chúng tôi sẽ mở rộng thị trường trong nước và ra thế giới” – bà Lệ nói.
Từ 90 ha năm 2017, năm 2018 Quảng Trị sẽ trồng 400 ha lúa hữu cơ. Ảnh: Ngọc Vũ
Ngoài sản xuất gạo hữu cơ, nông dân Quảng Trị còn dùng chế phẩm sinh học được chế tạo từ cây cối để bảo vệ mùa màng theo dạng canh tác tự nhiên. Ông Nguyễn Văn Đống (xã Triệu Trung, Triệu Phong) cho biết, thân cây chuối, khoai lang, vỏ các loại hoa quả, trái cây, xương động vật, vỏ trứng, cá tạp… được xử lý để trở thành phân bón cho lúa. Chế phẩm trừ sâu bọ được người dân tạo ra từ tỏi, ớt, gừng lên men.
Nếu trồng cùng một giống lúa, năng suất lúa sản xuất bằng phương pháp canh tác tự nhiên sẽ thấp hơn so với phương pháp canh tác thông thường khoảng 50kg/sào nhưng giá bán gạo lại cao hơn từ 1,5-1,7 lần. Với cách canh tác đó, Quảng Trị đang xây dựng thương hiệu gạo sạch Triệu Phong.
Vừa qua, tại Hội nghị quốc tế về công nghệ phù hợp thân thiện với môi trường năm 2017 diễn ra tại thủ đô Seoul, Hàn Quốc, quy trình sản xuất gạo sạch Triệu Phong đạt giải nhất. Đó là cơ hội để gạo sạch Triệu Phong nói riêng và gạo hữu cơ, gạo sạch Quảng Trị nói chung xây dựng và khẳng định thương hiệu.
Ông Hà Sỹ Đồng – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, tỉnh định hướng đến năm 2020 sẽ có 34.500ha lúa chất lượng cao, lúa đặc sản, hữu cơ; đồng thời lựa chọn được 2 đến 3 giống lúa chất lượng cao chủ lực để xây dựng thương hiệu “Gạo sạch Quảng Trị”.
“Chúng tôi đang nổ lực hết mình, làm sao khi nhắc đến Quảng Trị, ngoài tàn dư bom đạn chiến tranh, bạn bè trong và ngoài nước còn biết đến đặc sản gạo sạch made in Quảng Trị” - ông Đồng nói.