Đặc biệt, bước vào giai đoạn mới, với những yêu cầu và nhiệm vụ mới đang đặt ra, trên cơ sở kế thừa những quan điểm của các kỳ đại hội trước, Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã có sự bổ sung, phát triển và nhận thức mới về vai trò, nhiệm vụ về công tác tư tưởng. Văn kiện khẳng đinh: “Đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức công tác tư tưởng, bảo đảm tính đảng, tính khoa học, tính chiến đấu, tính thực tiễn, kịp thời và hiệu quả”. Như vậy, có thể khẳng đinh, Đảng ta đã có những nhận thức mới về công tác tư tưởng, nhằm rà soát, bổ sung, phát triển đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước sao cho phù hợp với thực tiễn trong điều kiện lịch sử cụ thể, từ đó tạo ra động lực mới, sức hấp dẫn mới, bảo đảm đường lối, chủ trương đề ra luôn đáp ứng đúng và trúng nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân, thật sự là “ý Đảng hợp lòng Dân”.
Để đạt mục tiêu đã đề ra, đưa đất nước ngày càng vững bước đi lên chủ nghĩa xã hôi, phấn đấu đến năm 2025 nước ta trở thành một nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trugn bình thấp; đến năm 2030 là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, có thu nhập trung bình cao và đến 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao thì công tác tư tưởng phải luôn đi trước một bước, mở đường trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Trong đó, cần tập trung một số nội dung chủ yếu sau:
Một là, nắm vững, dự báo đúng, định hướng chính xác, xử lý đúng đắn, kịp thời các vấn đề tư tưởng, bảo đảm thống nhất tư tưởng trong Đảng, đồng thuận cao trong xã hội.
Trước hết là đổi mới cách tiếp cận những vấn đề căn cốt của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và những định hướng lớn trong chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước sát với điều kiện khách quan và thực tiễn của đất nước, làm rõ nội dung thực tiễn sinh động, cần được phân tích, vận dụng, đối chiếu với tình hình cụ thể của đất nước trên mọi bình diện đời sống xã hội; đó mới tạo được tính hấp dẫn, tính thuyết phục đối với người đọc, người nghe. Đổi mới phương thức công tác tư tưởng, trước hết đòi hỏi phải khắc phục nhanh hiện tượng chủ quan, áp đặt, không nghiên cứu kỹ tâm lý, nguyện vọng của từng loại đối tượng nên chưa tạo được sự đồng thuận cao trước mỗi chủ trương, chính sách. Vì vậy, hơn bao giờ hết, việc coi trọng khảo sát, tổng kết thực tiễn, quan tâm mở rộng dân chủ, tăng cường đối thoại, khuyến khích tranh luận, phản biện xã hội… chính là những phương cách khơi gợi trách nhiệm, trí tuệ của toàn xã hội, làm cho công tác tư tưởng thật sự là của toàn Đảng, tác động mạnh mẽ tới các tầng lớp nhân dân theo hướng tích cực và hiệu quả. Đó cũng là những việc cần làm ngay để góp sức hoàn thiện các văn kiện Đảng; từ đó tạo cơ sở triển khai và thực hiện có kết quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đảm bảo bảo đảm thống nhất tư tưởng trong Đảng, sự đồng thuận cao trong toàn xã hội.
Hai là, gắn nghiên cứu lý luận với định hướng chính sách, phát triển, hoàn thiện đường lối, chủ trương phát triển, bảo vệ Tổ quốc.
Trong hơn 35 năm đổi mới, nhất là qua hai nhiệm kỳ Đại hội XI và XII, Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị quan trọng trong lĩnh vực tư tưởng, mà điển hình nhất là Nghị quyết 160NQ/TW, ngày 01/8/2007 của BCH Trung ương Đảng khóa X về “Công tác tư tưởng, lý luận, báo chí trước yêu cầu mới”; Nghị quyết số 35-NQ/ TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”. Trong các nghị quyết trên Đảng ta đều khẳng định vai trò, vị trí của công tác tư tưởng, lý luận là bộ phận cấu thành đặc biệt quan trọng trong toàn bộ hoạt động của Đảng; là lĩnh vực trọng yếu để xây dựng, bồi dưỡng nền tảng chính trị của chế độ. Công tác tư tưởng, lý luận đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; củng cố, tăng cường sự thống nhất về tư tưởng, chính trị trong Đảng, sự đồng thuận về chính trị và tinh thần trong Nhân dân; giữ vững và mở rộng trận địa tư tưởng của Đảng, bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; góp phần tích cực và có hiệu quả cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng; phải vượt qua tình trạng lạc hậu, khắc phục được những khuyết điểm, yếu kém kéo dài, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động…
Ba là, tiếp tục nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn nhằm làm rõ hơn những vấn đề về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay, những vấn đề về công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế
Tiếp tục đổi mới tư duy, tăng cường tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, kịp thời làm sáng tỏ hơn những vấn đề còn chưa sáng tỏ về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta; về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; về Ðảng cầm quyền và công tác xây dựng Ðảng; về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân; về tổ chức và hoạt động của Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội;... Chú trọng nâng cao tính khoa học, tính thực tiễn và sự mạnh dạn khám phá, sáng tạo trong công tác nghiên cứu khoa học, nghiên cứu lý luận, nhất là nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu dự báo chiến lược. Sớm xây dựng và ban hành quy chế dân chủ trong nghiên cứu lý luận.
Từng bước đổi mới công tác giáo dục chính trị, nghiên cứu, học tập các nghị quyết của Ðảng, tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh bảm đảm tính định hướng, tính chiến đấu, tính thuyết phục và hiệu quả của công tác tư tưởng trong thực tiễn đời sống Nhân dân. Coi trọng hơn công tác tuyên truyền đường lối, chủ trương của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nêu gương người tốt việc tốt, những kinh nghiệm hay những cách làm sáng tạo, phê phán những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, tư tưởng cơ hội, lối sống thực dụng. Tăng tính chủ động, tính sắc bén trong đấu tranh phòng, chống âm mưu “diễn biến hòa bình”, chống tuyên truyền phản động của các thế lực thù địch, bác bỏ các quan điểm sai trái, thù địch; làm tốt chức năng dự báo tình hình, chuẩn bị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên chủ động kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế với khu vực và thế giới, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, nâng cao nhận thức, tính tích cực của cán bộ, đảng viên, củng cố niềm tin của Nhân dân vào đường lối đổi mới, tạo sự nhất trí trong Ðảng và sự đồng thuận trong xã hội.
Bốn là, đổi mới phương thức bảo đảm kinh phí, phương tiện, cơ sở vật chất, từng bước hiện đại hóa trang thiết bị tiến hành công tác tư tưởng của Đảng trong điều kiện mới
Kinh phí, phương tiện, cơ sở vật chất có ý nghĩa rất lớn, là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả và quá trình đổi mới công tác tư tưởng của Đảng. Phương tiện, cơ sở vật chất càng hiện đại, hữu dụng càng cho phép chủ thể đổi mới phát huy tối đa tác dụng, là “cánh tay” nối dài tạo, điều kiện cho đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng, đảng viên, báo cáo viên, tuyên truyền viên thực hiện nhiệm vụ, làm tăng thêm độ tin cậy, sức thuyết phục, tăng sự hứng thú trong quá trình giáo dục, tuyên truyền, giảng dạy… đối với người nghe.
Từng bước thay đổi phương thức bảo đảm kinh phí, vật tư, trang bị phục vụ công tác tư tưởng theo hướng tăng cường tự chủ tài chính và phân cấp mạnh cho cơ sở. Đồng thời khuyến khích các cơ quan, đơn vị, cá nhân tự mua sắm trang bị vật tư phục vụ công tác.
Ngày nay, trong điều kiện bùng nổ thông tin với sự xuất hiện của các phương tiện nghe nhìn hiện đại đã nhanh chóng đem đến cho cán bộ, đảng viên và quần chúng thông tin nhiều chiều, phong phú; đồng thời kết quả phát triển khoa học công nghệ đã và đang tạo cho các mặt hoạt động của công tác tư tưởng khả năng phá vỡ mô thức truyền thống, đưa việc làm chủ và khống chế thông tin thành một mặt trận có vai trò quyết định trên mặt trận tư tưởng. Do đó, việc đổi mới phương thức bảo đảm phương tiện, cơ sở vật chất, hiện đại hóa trang bị tiến hành công tác tư tưởng sẽ bảo đảm cho công tác tư tưởng của Đảng có đươc sư đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung, rộng lớn về phạm vi, nhanh về tốc độ và mạnh về cường độ. Vì vậy, cần tập trung đổi mới công tác quy hoạch, phát triển hệ thống phát thanh, truyền hình, báo chí, truyền thông đa phương tiện, công nghệ số, đảm bảo có sự vượt trội về công nghệ. Tiếp tục quản lý, khai thác và phát huy hiệu quả nguồn “tài nguyên” trên internet, mạng xã hội.
Năm là, tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết và thường xuyên đấu tranh phê phán các quan điểm sai trái, thù địch, đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ.
Thực tiễn tình hình tư tưởng đang đặt ra những yêu cầu rất cao đối với toàn bộ các hoạt động tư tưởng. Trước hết, là sự suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và Nhân dân chưa được khắc phục; trong Đảng đã và đang xuất hiện các ý kiến khác nhau về một số vấn đề cơ bản liên quan đường lối, chủ trương, chính sách, tác động tiêu cực tới sự thống nhất tư tưởng; trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân, kể cả những lực lượng nòng cốt, gắn bó với Đảng, với chế độ đã phát sinh tâm trạng bức xúc đáng lo ngại. Trong khi đó, các thế lực cơ hội, thù địch, phản động phối hợp chặt chẽ để xuyên tạc, vu cáo, chống phá quyết liệt Đảng, Nhà nước ta trên mặt trận tư tưởng, lý luận. Hơn lúc nào hết, sự tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức công tác tư tưởng không chỉ là yêu cầu của công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế, mà còn là đòi hỏi tự thân, vì nếu không tạo ra những chuyển biến về chất, chúng ta không thể góp sức tạo ra động lực mới trên lĩnh vực tinh thần của toàn xã hội. Lẽ đương nhiên, đây là lĩnh vực mang nhiều đặc thù; theo đó với rất nhiều nhó khăn, phức tạp nảy sinh; vì vậy, cần chọn lựa một số vấn đề trọng tâm để triển khai trong thời gian tới nhằm bảo đảm tính thực tiễn và tính khả thi.
Như vậy, so với các kỳ đại hội trước, Đại hội XIII của Đảng đã tư duy mới, nhận thức mới, bổ sung và phát triển mới về nhiệm vụ, giải pháp lớn công tác xây dựng Đảng, trong đó có nhiệm vụ, giải pháp coi trọng xây dựng Đảng về tư tưởng. Sự bổ sung, phát triển đó là vấn đề có tính quy luật, đồng thời cũng là đòi hỏi tất yếu khách quan, trước sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Nhưng trên hết vẫn là mục tiêu tăng cường công tác xây dựng, chỉ đốn Đảng. Kiên quyết, kiên trì đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Các Mác đã từng khẳng định “…lực lượng vật chất chỉ có thể bị đánh đổ bằng lực lượng vật chất, nhưng lý luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất, một khi nó thâm nhập vào quần chúng”. Do đó, làm tốt công tác tư tưởng của Đảng trogn tình hình mới góp phần quan trọng xây dựng sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội, nhằm thực hiện thắng lợi các mục tiêu mà Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã đề ra. Hải Đăng