|
Dù đã được anh Hồ Văn Thăng, chủ lò hấp cá ở khu phố 3 (thị trấn Cửa Việt) cảnh báo trước, tôi suýt nữa dội ngược ra bởi mùi tanh của cá xộc thẳng vào mũi, len lỏi ướp lên áo quần khi bước chân vào lò hấp cá. Lau vội giọt mồ hôi chảy ròng ròng xuống khuôn mặt lem luốc bụi than củi đốt lò, ông Hồ Văn Điểm (54 tuổi) ở khu phố 3 (thị trấn Cửa Việt) chia sẻ: “Chú mới lần đầu bước vào lò hấp cá nên bị như vậy cũng là chuyện bình thường. Như tôi hồi mới vào làm việc trong lò hấp cá, mấy ngày đầu chịu không nổi mùi tanh nồng của cá nên khi về nhà, đến bữa ăn không tài nào nuốt nổi cơm. Giờ làm nghề này gần 4 năm rồi nên quen dần. Việc chính của tôi ở lò hấp cá là cho muối vào chảo hấp, củi vào lò, múc váng nước bọt trong chảo hấp.
Công việc mới nghe qua có vẻ nhẹ nhàng nhưng về mùa đông còn đỡ, chứ về mùa hè vất vả, mệt nhọc khủng khiếp. Chú cứ tưởng tượng nhiệt độ ngoài trời khoảng 38 - 390C đã khiến nhiều người không chịu nổi. Còn tôi, ngồi canh từ sáng đến chiều bên lò hấp cá lửa cháy phừng phừng nên nhiệt độ luôn trên 40 - 450C. Biết là cực khổ nhưng không làm nghề này thì biết làm nghề gì để kiếm thêm thu nhập cho gia đình. Đi biển thì tôi bị say sóng dữ dội không đi được”. Thấy tôi chưa am hiểu lắm về lò hấp cũng như các công đoạn trong quá trình hấp cá, ông Điểm giải thích, thông thường mỗi lò hấp cá có tổng diện tích khoảng 80 - 100 m2 .
Lò hấp cá có 2 - 4 chảo hấp cá (chảo có chiều dài 1 m, rộng 1 m và sâu 1,2 m để chứa nước muối hấp cá); phía dưới chảo hấp là hầm để cho củi vào đun sôi nước trong chảo; vỉ rải cá có chiều dài khoảng 0,8 m, chiều rộng 0,8 m (vừa dùng để cho vào chảo hấp cá, vừa dùng để phơi cá) được làm bằng gỗ, căng lưới etilen. Các công đoạn trong hấp cá được phân chia cụ thể cho từng người, bao gồm 1 người chuyên đứng cạnh chảo để cho muối vào chảo, củi vào hầm đun; 2 - 4 người chuyên việc rải cá lên vỉ; 4 - 6 người cho cá vào chảo để hấp, sau đó mang ra sân phơi (mỗi lần hấp khoảng 5 - 7 vỉ với thời gian từ 5 - 10 phút là vớt ra khỏi chảo); 2 - 3 người phụ trách việc phơi cá.
Một ngày, bình quân mỗi lò hấp khoảng 2 - 3 tấn cá các loại (tỷ lệ 3 - 3,5 kg cá tươi sau khi hấp, phơi khô còn lại khoảng 1 kg). Ngồi tỉ mẩn rải từng con cá duội than lên vỉ để người khác đến đưa vào lò hấp, chị Nguyễn Thị Hồng Hoa, ở khu phố 2 (thị trấn Cửa Việt) góp chuyện, làm nghề hấp cá dù vất vả nhưng bù lại có công ăn việc làm, có thu nhập để phụ chồng con lo cho cuộc sống gia đình. Hàng ngày, chị phải thức dậy từ lúc 4 - 5 giờ sáng để ăn uống rồi tức tốc có mặt tại lò hấp cá đến tối mịt mới về nhà. Làm việc ở lò hấp cá thu nhập theo sản phẩm. Làm nhiều thu nhập nhiều và ngược lại nên chị cũng như nhiều chị em khác đều tranh thủ đi làm thật sớm để kiếm được nhiều tiền.
Bình quân thu nhập hiện tại của chị là khoảng 100 - 200 nghìn đồng/ngày. Mà nghề hấp cá cũng bấp bênh lắm. Về mùa nắng thì công việc nhiều, thu nhập ổn định, còn mùa mưa chỉ thỉnh thoảng các chủ lò có cá để hấp mới gọi đến làm. Ngồi nghiệm lại thấy nghề hấp cá chỉ cần chịu khó, chịu khổ là làm được. Anh Hồ Văn Thăng, chủ lò hấp cá cho biết thêm, hấp cá là nghề vất vả nhưng những lao động ở lò của anh đều có thâm niên làm việc nhiều năm. Hiện tại, trên địa bàn thị trấn Cửa Việt có khoảng 43 lò hấp cá, thu hút hàng trăm lao động thời vụ tại thị trấn Cửa Việt cũng như nhiều địa phương như xã Gio Việt, Gio Hải, Trung Giang…
Do quanh năm làm lụng vất vả nên lao động ở các lò hấp cá chủ yếu là trung niên trở lên chứ thanh niên rất ít. Nguồn cá mà lò hấp cá của gia đình anh thu mua là từ tàu, thuyền đánh bắt thủy hải sản của thị trấn Cửa Việt, Gio Việt (huyện Gio Linh), xã Triệu An (huyện Triệu Phong) cũng như các tỉnh Quảng Bình, Quảng Ngãi…Mỗi năm, anh xuất bán khoảng 500 - 600 tấn cá hấp ra thị trường nội địa cũng như xuất sang thị trường Trung Quốc.
Hoàng Tiến Sỹ
|