Cổng thông tin điện tử

Ngày 11/7, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Quỹ dân số Liên hợp quốc tổ chức mít tinh kỷ niệm Ngày dân số thế giới 11/7. Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu tới dự và phát biểu tại sự kiện này.

Chủ đề Ngày Dân số thế giới năm nay là “25 năm thực hiện chương trình hành động Hội nghị Quốc tế về Dân số và Phát triển”. Đây là dịp để nhắc chúng ta về sự kiện cách đây tròn 25 năm tại Cairo - Ai Cập, Liên hợp quốc đã tổ chức Hội nghị Quốc tế về Dân số và Phát triển (ICPD 1994). Tại hội nghị này, trên cơ sở nhận thức thống nhất về vị trí đặc biệt quan trọng của từng quốc gia và toàn thế giới, 179 quốc gia tham gia hội nghị đã đạt được sự đồng thuận thông qua chương trình hành động chung về dân số nhằm đảm bảo sự phát triển cân bằng và bền vững cho khoảng thời gian từ đó đến nay. Trong chương trình hành động này đã đề ra các mục tiêu về dân số, sức khỏe sinh sản, định hướng hệ thống các hành động hướng đến mục tiêu; đồng thời yêu cầu lồng ghép chặt chẽ và đầy đủ các yếu tố dân số vào các chiến lược, kế hoạch phát triển của mỗi quốc gia.

Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong việc đảm bảo tiếp cận với các dịch vụ kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ). Việc đầu tư liên tục đã giúp Việt Nam đảm bảo sự sẵn có của các phương tiện tránh thai, các dịch vụ và các thông tin về KHHGĐ cho người dân trên toàn quốc. Chính vì vậy, tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại đã tăng từ 37% vào năm 1988 lên 66,3% vào năm 2018.

Tỷ lệ tử vong mẹ trên toàn quốc đã giảm đáng kể từ 233/100.000 ca sinh sống trong những năm 1990 xuống còn 58/100.000 ca sinh sống vào năm 2016. Tổng tỷ suất sinh đã giảm hơn một nửa, từ mức trung bình 5 con/cặp vợ chồng tại thời điểm những năm 1970 xuống mức sinh thay thế 2,09 vào năm 2006.

Tại Lễ mít tinh, Thứ Trưởng thường trực Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến nhấn mạnh: “Tại Việt Nam, với sự quan tâm, chỉ đạo và đầu tư của Đảng và nhà nước Việt Nam; sự phối hợp và hỗ trợ của UNFPA, các tổ chức quốc tế và chính phủ nhiều nước, công tác dân số Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tốc độ tăng dân số bình quân hàng năm 1,7%/năm giai đoạn 1989-1999 đã giảm xuống dưới 1,2% giai đoạn 1999-2009 và khoảng 1% giai đoạn từ 2010 đến nay.

Từ năm 1989 đến nay, dân số dưới 15 tuổi giảm mạnh từ 39,2% xuống 24,0%; dân số trong độ tuổi lao động (15-64 tuổi) tăng từ 56,1% lên 68,4%; dân số 65 tuổi trở lên tăng từ 4,7% lên 7,6%. Từ năm 1993 đến nay, chiều cao trung bình của thanh niên Việt Nam tăng thêm 3cm, đạt 164cm ở nam và 153cm ở nữ. Tuổi thọ trung bình tăng từ 65,5 tuổi năm 1993 lên 73,5 tuổi năm 2018, cao hơn hẳn các nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người. Phân bố dân số gắn với đô thị hóa, công nghiệp hóa đáp ứng nhu cầu lao động, giải quyết tình trạng mất cân đối lao động - việc làm. Tỷ lệ dân số đô thị đã tăng từ 20% năm 1993 lên 34,9% năm 2017. Dịch vụ dân số được mở rộng, chất lượng ngày càng cao. Các dịch vụ nâng cao chất lượng dân số như khám sức khỏe trước hôn nhân; tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm các bệnh, tật trước sinh và sơ sinh được triển khai, từng bước mở rộng. Dịch vụ chăm sóc người cao tuổi, cũng như các dịch vụ phục vụ nhu cầu của người cao tuổi bước đầu phát triển.”

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến, hiện vấn đề dân số nước ta còn rất nhiều thách thức cần vượt qua như: Tốc độ gia tăng quy mô dân số quá nhanh đã được khống chế, song mức sinh còn chênh lệch lớn giữa các khu vực và đã xuất hiện tình trạng mức sinh giảm quá mức ở một số khu vực; Tỷ số giới tính khi sinh tăng nhanh và đã ở mức nghiêm trọng sẽ dẫn tới nguy cơ mất cân bằng giới trong tương lai; Những lợi thế của cơ cấu dân số vàng mang lại chưa được khai thác tốt; Già hóa dân số và nhu cầu chăm sóc người cao tuổi tăng nhanh nhưng chưa có chiến lược thích ứng; phân bổ dân số chưa hợp lý, quản lý dân cư phân tán, lạc hậu, chất lượng dân số còn nhiều hạn chế…

Nhận thức đầy đủ và sâu sắc những thách thức và yêu cầu đặt ra đối với công tác dân số trong những mối quan hệ hữu cơ với sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh của đất nước trong tình hình mới, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 6 khóa XII đã có Nghị quyết số 21 về công tác dân số trong tình hình mới. Nghị quyết đề ra hệ thống các quan điểm, mục tiêu và giải pháp có tính bước ngoặt trong chính sách dân số nước ta cho giai đoạn tới, hướng đến “Duy trì mức sinh thay thế, đưa tỷ lệ giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên, khai thác tối đa lợi thế cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số, phân bổ dân cư hợp lý và nâng cao chất lượng dân số”.

Phát biểu chỉ đạo tại lễ mít tinh, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu rõ Việt Nam đã và đang thực hiện 17 mục tiêu phát triển bền vững, nhằm tập trung xây dựng một cuộc sống tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người dân, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau. Nhấn mạnh, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 6 khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 21 về công tác dân số trong tình hình mới; Chính phủ cũng đã có Nghị quyết số 137 ban hành chương trình hành động, Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu các cơ quan chức năng tích cực tham mưu, đề xuất các chính sách, chiến lược, kế hoạch về công tác dân số và tổ chức thực hiện cho tốt.         

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cấp ủy đảng, chính quyền cần quan tâm hơn nữa tới việc lãnh đạo, chỉ đạo, đầu tư cho công tác dân số. Trước mắt, cần khẩn trương xây dựng ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các đề án đã được phân công trong chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 21 và Nghị quyết 137. Cùng với đó, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Bộ Y tế cần nhanh chóng củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy và cán bộ làm công tác dân số từ Trung ương đến địa phương theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; tích cực tham mưu, đề xuất các chính sách, chiến lược, kế hoạch về công tác dân số; tổ chức thực hiện tốt các chiến lược, kế hoạch và chính sách nhằm đưa nội dung của Nghị quyết 21 thành thực tế sinh động.

Ông Kamal Malhotra, Điều phối viên Liên hợp quốc tại Việt Nam đã nhấn mạnh: “Các tổ chức Liên hợp quốc tại Việt Nam cam kết sẽ luôn chung tay hỗ trợ Chính phủ nhằm đảm bảo rằng mọi người dân đều được tiếp cận phổ cập với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, bao gồm cả các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản/sức khỏe tình dục. Nhưng chúng ta không thể thực hiện được công việc này một cách đơn độc. Các Chính phủ, các đại biểu Quốc hội, khu vực tư nhân và các tổ chức xã hội dân sự cần phải cùng chung tay góp sức để biến điều này thành hiện thực. Bằng việc cùng chung tay góp sức và thúc đẩy hợp tác chặt chẽ giữa chính phủ và khối xã hội dân sự trên toàn quốc cũng như trên phạm vi toàn cầu, chúng ta sẽ tạo dựng được một tương lai mà trong đó KHÔNG có tử vong mẹ, KHÔNG có nhu cầu chưa được đáp ứng về Kế hoạch hóa gia đình, KHÔNG có bạo lực và các hành vi gây hại cho phụ nữ và trẻ em gái”./.