Nhận thức sâu sắc vai trò của quần chúng đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, ngày 17/10/1989, Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa VI) ra Chỉ thị số 381-CT/TW quyết định lấy ngày 22/12 - Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam là “Ngày hội Quốc phòng toàn dân”.
Ngày 22/12/1989 -Ngày hội Quốc phòng toàn dân lần đầu tiên được tổ chức ở tất cả các địa phương trong cả nước và từ đó đến nay, ngày này hằng năm trở thành ngày hội lớn, ngày hội quy tụ sức mạnh bảo vệ Tổ quốc của toàn dân tộc.
Việc lấy ngày 22/12 hằng năm làm “Ngày hội Quốc phòng toàn dân” là quyết định đúng đắn, sáng tạo, thể hiện ý Đảng hòa quyện với lòng dân - chủ trương nhất quán, xuyên suốt của Đảng, khẳng định quan điểm toàn dân tham gia xây dựng, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, trong đó, Quân đội nhân dân (QĐND) làm nòng cốt.
Thực tiễn 30 năm qua đã khẳng định Ngày hội Quốc phòng toàn dân thật sự là ngày hội của toàn dân tộc, của truyền thống dựng nước, giữ nước, ngày hội tôn vinh và nhân lên hình ảnh cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ - Bộ đội của dân” - nét độc đáo của văn hóa dân tộc Việt Nam trong thời đại mới; là dịp để tuyên truyền sâu, rộng truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc và phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”, giáo dục lòng yêu nước, yêu CNXH; từ đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của cả hệ thống chính trị đối với nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân và thế trận lòng dân ngày càng vững chắc, nhằm tăng cường sức mạnh bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, cổ vũ, động viên toàn dân chăm lo xây dựng QĐND Việt Nam hùng mạnh, đủ sức bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN trong mọi tình huống.
Hằng năm, việc tổ chức Ngày hội Quốc phòng toàn dân, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đã có nhiều hoạt động với nội dung, hình thức phong phú, đa dạng, sáng tạo, như mít tinh, hội thảo, hội nghị đoàn kết quân - dân, ngày hội văn hóa quân - dân; gặp mặt, nói chuyện truyền thống, thăm hỏi, động viên các cựu chiến binh, cựu thanh niên xung phong, các gia đình liệt sĩ, thương binh, bệnh binh... Đồng thời, tổ chức giao lưu văn hóa, văn nghệ, thi đấu thể thao, hội thao quân sự trong lực lượng vũ trang; thăm hỏi, tặng quà, xây dựng nhà tình nghĩa cho các đối tượng chính sách; tham gia xây dựng, tu sửa, tôn tạo, nâng cấp, tổ chức dâng hương tại nghĩa trang, nhà tưởng niệm các anh hùng, liệt sĩ... Cùng với các hoạt động trên trong dịp kỷ niệm Ngày hội Quốc phòng toàn dân, các cấp, các ngành, cấp ủy và chính quyền địa phương đã chú trọng đẩy mạnh phong trào thi đua lao động sản xuất, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xóa đói, giảm nghèo, gắn với xây dựng và phát triển tiềm lực quốc phòng, thông qua các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội địa phương; vận động quần chúng tích cực tham gia xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh, củng cố quốc phòng, giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội.
Nhờ kết hợp tốt các hoạt động tuyên truyền, cổ vũ, động viên nhân dân trong Ngày hội Quốc phòng toàn dân với thực hiện có hiệu quả các hoạt động quân sự, quốc phòng thường xuyên mà nhận thức, ý thức trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đối với sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc được nâng lên; các tiềm lực của khu vực phòng thủ, của nền quốc phòng toàn dân được xây dựng vững mạnh, sẵn sàng huy động nhân tài, vật lực, động viên quốc phòng, đáp ứng nhu cầu năm đầu chiến tranh. QĐND được quan tâm, chăm lo xây dựng theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại, có chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu ngày càng cao. “Thế trận lòng dân” thường xuyên được củng cố, tăng cường; thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân được xây dựng ngày càng vững chắc. Công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, phát triển công nghiệp quốc phòng được chú trọng; hoạt động đối ngoại, hợp tác quốc phòng được mở rộng, ngày càng đi vào chiều sâu và đạt hiệu quả... góp phần ngăn chặn nguy cơ chiến tranh từ sớm, từ xa, đối phó thắng lợi với các tình huống quốc phòng không để bị động, bất ngờ, giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân, lợi ích quốc gia - dân tộc, môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng, phát triển đất nước.
Bên cạnh kết quả đạt được, vẫn còn một số cán bộ, đảng viên ở các cấp, các ngành, lĩnh vực và địa phương nhận thức về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thực hiện Ngày hội Quốc phòng toàn dân chưa thật sự đầy đủ, sâu sắc; việc phân định vai trò lãnh đạo của Đảng với vai trò quản lý của Nhà nước đối với lĩnh vực quốc phòng chưa cụ thể, rõ ràng; quán triệt chủ trương kết hợp phát triển kinh tế - văn hoá - xã hội với tăng cường quốc phòng - an ninh có địa phương, đơn vị chưa sâu sắc, tổ chức thực hiện chưa đồng bộ, chặt chẽ. Tinh thần cảnh giác, đấu tranh phòng ngừa âm mưu “diễn biến hòa bình”, nhất là “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” chưa cao. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, Luật Quốc phòng, Luật Dân quân tự vệ, Luật Nghĩa vụ quân sự… kết hợp với các hoạt động tuyên truyền, cổ động phong trào quốc phòng - an ninh, bảo vệ Tổ quốc ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo tiến hành chưa thường xuyên; việc xây dựng “thế trận lòng dân” có địa bàn, có thời điểm chưa thật sự vững chắc…
Hiện nay, tình hình chính trị, an ninh thế giới diễn biến phức tạp, khó lường; tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, tài nguyên, xung đột sắc tộc, tôn giáo, hoạt động can thiệp lật đổ, ly khai, khủng bố, chiến tranh cục bộ, chiến tranh mạng tiếp tục diễn biến gay gắt ở nhiều nơi. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có Đông Nam Á, tiếp tục phát triển năng động, ngày càng giữ vị trí quan trọng đối với thế giới, nhưng đây cũng là tâm điểm cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, chứa đựng nhiều nhân tố bất ổn; đặc biệt, việc tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo trên Biển Đông vẫn diễn biến phức tạp. Trong nước, các thế lực thù địch đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hòa bình” với nhiều chiêu thức thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt; một trong những mục tiêu trọng tâm là đòi “phi chính trị hóa” quân đội, phủ nhận bản chất cách mạng của lực lượng vũ trang, gây chia rẽ quân đội với công an, kích động phá vỡ khối đại đoàn kết toàn dân tộc và nguy hiểm hơn chúng tuyên truyền, lôi kéo, kích động chống Đảng, Nhà nước, làm cho một bộ phận thanh niên phai nhạt mục tiêu, lý tưởng cách mạng, suy thoái đạo đức, lối sống, lãng quên nghĩa vụ, trách nhiệm đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Cùng với đó, tình hình chính trị - xã hội ở một số địa bàn còn tiềm ẩn nguy cơ mất ổn định, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Do vậy, nhiệm vụ xây dựng quân đội, củng cố và xây dựng nền quốc phòng toàn dân nói chung; tổ chức tốt các hoạt động Ngày Quốc phòng toàn dân nói riêng để bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN đặt ra những yêu cầu mới rất cao. Để thực hiện được điều đó toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tập trung mọi nỗ lực thực hiện tốt một số nội dung, giải pháp sau:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp từ Trung ương đến cơ sở đối với nhiệm vụ xây dựng, củng cố quốc phòng, đảm bảo cho Ngày hội Quốc phòng toàn dân thật sự là nơi hội tụ sức mạnh bảo vệ Tổ quốc.
Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp, toàn diện đối với mọi hoạt động xã hội, trong đó có nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân. Đây vừa là giải pháp, vừa là vấn đề có tính nguyên tắc bảo đảm cho hoạt động xây dựng nền quốc phòng toàn dân và tổ chức Ngày hội Quốc phòng toàn dân được chặt chẽ, chất lượng, đúng định hướng và đạt mục đích, yêu cầu đề ra.
Để làm được điều đó, trước hết, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần nhận thức sâu sắc vai trò, sự cần thiết phải xây dựng nền quốc phòng toàn dân và tổ chức Ngày hội Quốc phòng toàn dân; coi đây là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm, xuyên suốt phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện song song với nhiệm vụ phát triển kinh tế, góp phần xây dựng, giữ vững ổn định chính trị xã hội, giữ vững môi trường hòa bình để phát triển đất nước. Lịch sử dân tộc Việt Nam đã chứng minh, bất kỳ chế độ, thời kỳ nào nếu không chú trọng kết hợp chặt chẽ giữa hai nhiệm vụ dựng nước và giữ nước thì đều dẫn đến thất bại trước kẻ thù xâm lược.
Do vậy, tăng cường, củng cố quốc phòng và đẩy mạnh phát triển kinh tế sẽ tạo tiền đề quan trọng hoàn thành thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, hay nói cách khác, đây chính là sự kế thừa và phát huy truyền thống dựng nước đi đôi với giữ nước của dân tộc trong thời đại mới.
Để Ngày hội Quốc phòng toàn dân thật sự đi vào lòng người, tập hợp được đông đảo các tầng lớp nhân dân, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp, các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương và các địa phương cần quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng, tư duy mới về bảo vệ Tổ quốc của Đảng, nhất là chủ trương xây dựng nền quốc phòng toàn dân trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, mở cửa, hội nhập quốc tế… được cụ thể hóa thành mục tiêu, yêu cầu, nội dung, nhiệm vụ, giải pháp xây dựng, phát triển nền quốc phòng toàn dân trong Chiến lược Quân sự, Chiến lược Quốc phòng Việt Nam, Chiến lược Bảo vệ biên giới quốc gia, Chiến lược Bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng, Luật Quốc phòng năm 2018… và cụ thể hơn là Nghị định 21/2019/NĐ-CP, ngày 22/02/2019 của Chính phủ về Khu vực phòng thủ.
Trong quá trình thực hiện, các cấp, các ngành từ Trung ương đến cơ sở cần cập nhật những chủ trương, chỉ đạo, định hướng mới của Đảng, Nhà nước để điều chỉnh, bổ sung kịp thời phù hợp với yêu cầu thực tiễn đặt ra; tăng cường bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng, nhất là nội dung, giải pháp xây dựng nền quốc phòng toàn dân cho cấp ủy, đội ngũ cán bộ chủ chốt các ngành, các cấp. Đồng thời, chú trọng phát huy vai trò, trách nhiệm của cấp ủy và cán bộ chủ chốt trong lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát thực hiện, phát huy vai trò tham mưu của cơ quan quân sự cùng cấp và vai trò nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, tổ chức Ngày hội Quốc phòng toàn dân của lực lượng vũ trang thuộc quyền. Cùng với đó, cần tập trung nghiên cứu, phát triển, hoàn thiện các cơ chế, phương thức lãnh đạo của cấp ủy các cấp đối với nhiệm vụ quốc phòng - an ninh, bảo đảm công tác lãnh đạo, chỉ đạo thông suốt, đồng bộ, nhịp nhàng, hiệu quả; tránh chồng chéo giữa hoạt động lãnh đạo của Đảng với công tác quản lý của Nhà nước đối với lĩnh vực quốc phòng.
Hai là, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và toàn dân đối với sự nghiệp xây dựng nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ Tổ quốc.
Cần đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân trong tình hình mới. Trọng tâm tuyên truyền, giáo dục làm cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nắm rõ nền quốc phòng của nước ta là nền quốc phòng của dân, do dân và vì dân dưới sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước; phát triển theo phương hướng toàn dân, toàn diện, độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường và ngày càng hiện đại. Sự nghiệp củng cố quốc phòng, giữ vững an ninh quốc gia, ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị và toàn dân; trong đó, QĐND và CAND là lực lượng nòng cốt.
Sức mạnh của nền quốc phòng toàn dân là sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng; kết hợp sức mạnh của tiềm lực, lực lượng, thế trận quốc phòng toàn dân với sức mạnh của tiềm lực, lực lượng, thế trận an ninh nhân dân; “Xây dựng “thế trận lòng dân”, tạo nền tảng vững chắc xây dựng nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân” [1]. “Kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh và quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chú trọng vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo” [2].
Thông qua Ngày hội Quốc phòng toàn dân tuyên truyền, giáo dục làm cho các cấp, các ngành và toàn dân nhận thức sâu sắc về mục tiêu, phương châm, phương hướng, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc được thể hiện trong các nghị quyết, chiến lược; vai trò to lớn của nhân dân trong sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; phổ cập những nội dung cơ bản về xây dựng nền quốc phòng toàn dân trong tình hình mới theo Luật Quốc phòng năm 2018. Đồng thời, nâng cao cảnh giác, kiên quyết, kiên trì đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, phòng chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Về phương pháp, đa dạng hóa các hình thức, biện pháp tuyên truyền, giáo dục, tập trung phát huy vai trò của cấp ủy, chính quyền địa phương, các đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở, đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên các cấp; kết hợp tuyên truyền rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng cho toàn dân với giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng, chú trọng định hướng kịp thời dư luận xã hội trước những vấn đề nhạy cảm liên quan đến quốc phòng, an ninh, nhất là những thông tin sai sự thật, vu khống, kích động trên mạng xã hội. Trong thực hiện, coi trọng phổ biến nhân rộng những kinh nghiệm, cách làm hay của các cơ quan, đơn vị, địa phương về công tác tuyên truyền, giáo dục, tạo sự thống nhất cao về nhận thức và hành động trong cả hệ thống chính trị và toàn dân đối với nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ Tổ quốc.
Ba là, đổi mới, nâng cao chất lượng tổ chức Ngày hội Quốc phòng toàn dân, Ngày thành lập QĐND Việt Nam, tạo động lực thúc đẩy phong trào hành động cách mạng trên phạm vi cả nước.
Tổ chức các hoạt động kỷ niệm Ngày hội Quốc phòng toàn dân kết hợp với Ngày thành lập QĐND Việt Nam là dịp để toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ôn lại lịch sử truyền thống dựng nước đi đôi với giữ nước của dân tộc, truyền thống vẻ vang, hào hùng của quân đội, của đất nước; tri ân các anh hùng liệt sĩ, tôn vinh những tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến trong lực lượng vũ trang và hoạt động quốc phòng của toàn dân, nhân lên những hình ảnh, phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới. Do vậy, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân phải nhận thức đúng đắn vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của Ngày hội, từ đó xác định trách nhiệm trong tổ chức thực hiện.
Trước hết, cần thấy rõ và giải quyết tốt mối quan hệ giữa Ngày thành lập QĐND Việt Nam và Ngày hội Quốc phòng toàn dân. Trên cơ sở ôn lại truyền thống vẻ vang của Đảng, của dân tộc và quân đội, lan tỏa tinh thần, hào khí đấu tranh cách mạng của dân tộc, làm cho mọi người đều có trách nhiệm và mong muốn được tham gia, cổ vũ các hoạt động quân sự, quốc phòng bằng tinh thần, thái độ, tâm huyết, trách nhiệm cao nhất, hoàn thành sứ mệnh cá nhân đối với sự nghiệp xây dựng quân đội, phát triển nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ đất nước.
Lịch sử Việt Nam từ khi có Đảng đã chứng minh, cách mạng giành thắng lợi là nhờ phong trào đấu tranh của quần chúng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong đó QĐND là nòng cốt. Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, bài học đó vẫn nguyên giá trị, nếu chúng ta thực hiện tốt vấn đề này, sẽ góp phần phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết dân tộc làm thất bại âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” các thế lực thù địch.
Để làm được điều đó, bên cạnh việc tổ chức hiệu quả các hoạt động quân sự, quốc phòng thường xuyên, các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, cấp ủy, chính quyền địa phương cần tập trung đổi mới mạnh mẽ, toàn diện cả nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức Ngày hội Quốc phòng toàn dân; chú trọng tổ chức các hoạt động thi đua kết hợp đẩy mạnh lao động, sản xuất, phát triển kinh tế, xây dựng cơ quan, đơn vị, địa phương vững mạnh với các hoạt động quốc phòng an ninh. Làm tốt công tác chuẩn bị, đẩy mạnh tuyên truyền, cổ động trước khi bước vào tổ chức Ngày hội; lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, chu đáo, toàn diện cả hoạt động quân sự, quốc phòng và các lĩnh vực hoạt động khác, tránh phô trương, hình thức nhưng cũng không khô cứng, nhàm chán. Đồng thời, quan tâm đầu tư thời gian, vật chất, công sức, trí tuệ, nhằm thực hiện tốt mục tiêu, yêu cầu của Ngày hội. Tổ chức Ngày hội Quốc phòng toàn dân thật sự là một ngày hội với nhiều hoạt động ý nghĩa, thiết thực, tạo môi trường văn hóa quân sự, quốc phòng lành mạnh để mọi người, mọi nhà sẵn sàng cống hiến sức người, sức của cho nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc.
Bốn là, tập trung xây dựng tiềm lực, lực lượng và thế trận quốc phòng toàn dân, tạo sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Xây dựng nền quốc phòng toàn dân bao gồm nhiều nội dung nhưng cốt lõi là tập trung xây dựng các tiềm lực, lực lượng và thế trận quốc phòng.
Về xây dựng các tiềm lực của nền quốc phòng toàn dân, chú trọng xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần; tiềm lực kinh tế, khoa học và công nghệ; tiềm lực quân sự, an ninh và đối ngoại. Trong đó, xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần giữ vai trò quan trọng hàng đầu. Bởi lẽ, đây là nhân tố cơ bản, động lực tạo sức mạnh quốc phòng, tác động to lớn đến hiệu quả xây dựng và sử dụng các tiềm lực khác và là cơ sở, nền tảng của tiềm lực quân sự. Theo đó, cần tập trung xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh; củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị; xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc tạo tiền đề để xây dựng và phát huy các tiềm lực khác. Thường xuyên chăm lo xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, trước hết là đoàn kết trong Đảng thành một khối thống nhất, làm hạt nhân đoàn kết toàn dân tộc.
Để làm được điều đó, cần đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng và chỉnh đốn Đảng, khắc phục kịp thời biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống; tích cực đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; đồng thời, gắn với thực hiện ngày càng có hiệu quả Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới và các phong trào, cuộc vận động khác. Trên cơ sở đó, phát huy dân chủ rộng rãi, định hướng dư luận xã hội, tạo sự đồng thuận cao trong các tầng lớp nhân dân đối với nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.
Trong xây dựng tiềm lực kinh tế, cần tận dụng thành tựu khoa học - công nghệ đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tập trung mọi nguồn lực phát triển nền kinh tế; trong xây dựng tiềm lực khoa học và công nghệ, tiềm lực quân sự, cần chú trọng tận dụng những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 vào hiện đại hóa quân đội và nền quốc phòng toàn dân. Xây dựng tiềm lực đối ngoại, cần ưu tiên mọi hoạt động xây dựng lòng tin chiến lược, làm bạn với các đối tác, các nước, tạo môi trường hòa bình, ổn định nhằm thu hút các nguồn lực bên ngoài để xây dựng, phát triển đất nước…
Về xây dựng lực lượng quốc phòng, tập trung xây dựng lực LLVT nhân dân vững mạnh, làm nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân; trong đó, chú trọng xây dựng QĐND “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, có chất lượng tổng hợp, khả năng sẵn sàng chiến đấu cao. Xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, có số lượng hợp lý, chất lượng ngày càng cao, sẵn sàng động viên, tăng cường cho lực lượng thường trực thực hiện nhiệm vụ khi cần thiết. Xây dựng dân quân tự vệ “vững mạnh, rộng khắp” là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu, lực lượng công tác trung thành, tin cậy của cấp ủy, chính quyền địa phương và các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp... Cùng với đó, cần xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, tăng cường bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng, quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần và phát huy trách nhiệm của toàn dân trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.
Về xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, bảo đảm yêu cầu liên hoàn, vững chắc, phù hợp với địa bàn, thế trận chiến tranh nhân dân và nghệ thuật quân sự Việt Nam; kết hợp thế trận tại chỗ với thế cơ động, thế trận rộng khắp với xây dựng thế trận có trọng điểm, tập trung cho hướng, khu vực, mục tiêu chủ yếu, địa bàn chiến lược. Tích cực cải tạo địa hình, xây dựng cơ sở hạ tầng và các công trình quân sự, quốc phòng trong khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố; chủ động điều chỉnh thế bố trí LLVT, góp phần xây dựng thế trận phòng thủ quân khu, thế trận phòng thủ trên từng hướng chiến lược và cả nước, hình thành thế trận quốc phòng liên hoàn, vững chắc, có chiều sâu, chuyển hóa linh hoạt, sẵn sàng xử lý thắng lợi các tình huống. Đồng thời, kết hợp chặt chẽ giữa phân vùng kinh tế với phân vùng chiến lược quốc phòng và xây dựng hậu phương chiến lược; kết hợp xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân với thế trận an ninh nhân dân vững chắc...
Năm là, đẩy mạnh nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, bổ sung, phát triển lý luận về xây dựng nền quốc phòng toàn dân và công tác tuyên truyền, cổ vũ, động viên quần chúng tham gia Ngày hội Quốc phòng toàn dân.
Đây là nội dung quan trọng và cần thiết, bởi thực tiễn xây dựng nền quốc phòng toàn dân luôn phát triển phong phú sinh động, nhất là trong điều kiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, thực hiện nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN và sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ. Vì vậy, các cơ quan chức năng, các học viện, nhà trường quân đội cần phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành liên quan đẩy mạnh nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, bổ sung, phát triển lý luận về xây dựng nền quốc phòng toàn dân và chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, đổi mới nội dung, hình thức tổ chức Ngày hội Quốc phòng toàn dân. Trên cơ sở đó, tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước ban hành các văn bản quy phạm pháp luật hoàn thiện cơ chế, phương thức lãnh đạo của Đảng và các chính sách nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về quốc phòng trong tình hình mới.
Lý luận về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc là yếu tố quan trọng soi đường, chỉ đạo, định hướng hoạt động thực tiễn và từ thực tiễn tiếp tục đúc rút, bổ sung, phát triển lý luận đáp ứng yêu cầu thực tiễn xây dựng nền quốc phòng toàn dân. Do vậy, trong thời gian tới, cần tiếp tục trang bị cho đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành, địa phương hệ thống tri thức lý luận phù hợp với sự phát triển của thực tiễn, làm cơ sở nghiên cứu, vận dụng xây dựng, phát triển nền quốc phòng toàn dân trong điều kiện mới đúng quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đạt hiệu quả thiết thực.
Xây dựng nền quốc phòng toàn dân, tăng cường sức mạnh quốc phòng, nâng cao khả năng phòng thủ đất nước là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, vừa cấp thiết, vừa lâu dài, đòi hỏi phải nỗ lực, quyết tâm chính trị cao của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân. Trong đó, công tác tuyên truyền, cổ vũ, động viên quần chúng hăng hái tổ chức, thực hiện Ngày hội Quốc phòng toàn dân ngày càng chất lượng, hiệu quả, thật sự trở thành ngày hội của non sông, đất nước - nơi hội tụ, lan tỏa và phát huy sức mạnh bảo vệ Tổ quốc.
-------------------------------------
[1] - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2016, tr. 149.
[2] - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2016, tr. 149.
*(Bài đăng trên Cổng TTĐT Bộ Quốc phòng)