Đầu bếp sẽ là nghề hấp dẫn giới trẻ trong xu thế hội nhập. (Ảnh minh họa)
Cao đẳng, Trung cấp có việc làm ngay đạt khoảng 85%
Trong giai đoạn "thừa thầy, thiếu thợ" và tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm hàng năm cao như hiện nay, việc lựa chọn học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có thể coi là hướng đi mới. Chương trình đạo tạo sơ cấp, trung cấp nghề thời gian ngắn, tần suất tuyển sinh quanh năm đã tạo ra "đầu vào" linh hoạt cho học sinh, người lao động có nhu cầu học nghề. Về chi phí, chương trình giáo dục nghề nghiệp thấp hơn so với đào tạo đại học. Mặt khác, Nhà nước đang có chính sách hỗ trợ cho người tốt nghiệp trung học cơ sở khi tham gia học Trung cấp được miễn học phí. Điều này tạo ra động lực, cách nhìn mới về giáo dục nghề nghiệp.
Cụ thể, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã nâng cao chất lượng mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp, phát triển rộng khắp, đa dạng về loại hình, trình độ đào tạo. Xuất hiện ngày càng nhiều mô hình đào tạo chất lượng cao, chất lượng nhân lực qua giáo dục nghề nghiệp từng bước đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động.
Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp tích cực triển khai việc đào tạo gắn với nhu cầu thị trường, kết nối doanh nghiệp, đồng thời chuyển mạnh sang đào tạo theo đơn đặt hàng, theo đầu ra. Các địa phương đã quan tâm đến hoạt động gắn kết với doanh nghiệp. Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp chủ động hơn trong việc phối hợp với các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp tích cực hơn trong việc tiếp cận, tìm đến các nhà trường.
Qua đó, kết quả tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp năm 2018, đã vượt chỉ tiêu kế hoạch tuyển sinh 2,2 triệu người. Năm 2018, tỷ lệ học sinh, sinh viên tốt nghiệp trình độ cao đẳng, tTrung cấp có việc làm ngay đạt khoảng 85%. Điều này tạo ra động lực, cách nhìn mới về giáo dục nghề nghiệp .
6 tháng đầu năm 2019, Ttuyển sinh giáo dục nghề nghiệp ước đạt khoảng gần 1,2 triệu người, đạt 48% kế hoạch. Thực tế đã chứng minh tâm lý, nhận thức của phụ huynh, học sinh đã có sự thay đổi, không đặt nặng vấn đề phải vào đại học.
Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Lê Quân khẳng định: Thời gian tới, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ tập trung triển khai đồng bộ 8 giải pháp, trong đó, có 3 nhóm giải pháp đột phá gồm: Trao quyền tự chủ đầy đủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đi liền với nâng cao năng lực quản trị của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; chuẩn hóa các điều kiện bảo đảm chất lượng, gắn kết giáo dục nghề nghiệp với thị trường lao động, việc làm bền vững và an sinh xã hội.
Học nghề có sức hút đối với các bạn trẻ
Theo dự báo của các chuyên gia, năm 2019 nhu cầu nhân lực ở phần lớn các ngành nghề đều tăng, chất lượng việc làm cũng sẽ tốt hơn.
Tiến sĩ Đào Quang Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học lao động và xã hội cho rằng, báo cáo gần đây của Chính phủ đã đưa ra dự báo nền kinh tế năm 2019 tiếp tục tăng trưởng với tốc độ 6,8%, cao hơn so với con số dự báo đưa ra trước đó. Đồng thời, kể từ ngày 30/1/2019, Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) bắt đầu có hiệu lực, tạo ra cú hích mới cho hoạt động sản xuất, xuất nhập khẩu, thu hút đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, ngày 30/6/2019,Việt nam đã ký EVFTA)
Hai hiệp định triển khai, sẽ tạo ra khoảng 20.000 công ăn việc làm, thuộc các lĩnh vực mà Việt Nam đang có thế mạnh như lắp ráp điện tử, chế biến gỗ, dệt may, da giày, chế biến thực phẩm, sản xuất nông nghiệp, sản xuất cà phê. Các chuyển biến gần đây cho thấy một số ngành sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh như du lịch, xây dựng, một số phân ngành trong nông nghiệp như sản xuất rau sạch, hoa quả, không chỉ tiêu thụ thị trường trong nước mà còn xuất khẩu.
Đặc biệt, xu hướng đổi mới công nghệ, áp dụng công nghệ thông tin, những ngành sản xuất kinh doanh mới như bán lẻ online, vận tải công nghệ, trong đó đáng chú ý là ngành công nghệ thông tin sẽ chuyển biến rất tốt. Các dự báo đưa ra bức tranh khá tốt trong tuyển dụng ngành nghề kỹ sư, lĩnh vực ngân hàng tài chính, văn phòng. Đặc biệt, lao động bán hàng, phục vụ khách hàng cá nhân sẽ tăng lên.
Các chuyên gia lao động nhận định, thời gian qua, nhiều sinh viên tốt nghiệp đại học phải chạy đôn, chạy đáo tìm việc, trong khi đó, tại các trường trung cấp, dạy nghề, tỷ lệ học viên tìm được việc làm tăng cao. Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp còn tìm đến tận trường dạy nghề để hợp đồng tuyển dụng lao động ngay khi mới mở lớp đào tạo. Điều đó cho thấy, các trường dạy nghề đã bắt đầu có sức hút đối với học sinh.
Chia sẻ về quyết định học nghề của mình, anh Phan Minh (TP.HCM) cho biết, anh và gia đình đã tính toán rất kỹ: mức học phí đại học trung bình 5 triệu đồng/học kỳ ở trường công và hơn chục triệu đồng ở trường tư hoặc trường tự chủ tài chính. Ngoài ra, chi phí ăn 3 triệu đồng/1 tháng. Nếu học xong bốn năm đại học, gia đình anh phải chi ra hàng trăm triệu đồng. Ngược lại, chọn học nghề, khoản chi phí này rút xuống đáng kể, tổng học phí khóa học hai năm rưỡi là 65 triệu đồng sẽ tiết kiệm khoản tiền lớn. “Hiện nhà tuyển dụng thường không để ý nhiều đến bằng cấp nữa mà chú vào hiệu quả công việc. Nếu có tay nghề và kinh nghiệm tốt, em tin mức thu nhập khi ra trường sẽ không thua kém các bạn đại học. Chưa kể ra trường sớm hơn 1,5 năm nên có kinh nghiệm làm việc tốt hơn”, anh Minh cho hay.
Anh Nguyễn Thiệu, Giám đốc Công ty TNHH xây dựng Tiến Đạt (Hà Tĩnh) tâm sự, khi tốt nghiệp THPT, nhận thấy năng lực bản thân không thể thi đỗ đại học, anh quyết định đi học nghề xây dựng tại một trường cao đẳng. Hoàn tất khóa học, anh Thiệu làm nhân viên tại một công ty xây dựng. Trong quá trình làm thợ, anh đúc kết được nhiều kinh nghiệm và tách ra ngoài thành lập công ty. “Học nghề, nếu có tay nghề tốt, có nhiều cơ hội thành công”, anh Thiệu đúc kết.
Chuyện của anh Minh và anh Thiệu chỉ là hai dẫn chứng nhỏ trong những lựa chọn của các bạn trẻ không chọn con đường đại học.Theo xu thế phát triển, ngày càng nhiều cơ hội mở ra cho những người trẻ. Bởi vậy, đại học chỉ là một trong nhiều con đường đi đến thành công. Con đường thành công của mỗi cá nhân không nhất thiết được lập trình bằng công thức học đại học. Nếu bạn có ước mơ, có khao khát và dám tự mình quyết định cuộc đời mình đừng ngần ngại theo đuổi đam mê. Ngưỡng cửa đại học chưa chắc đã là lựa chọn hoàn hảo nhất.
Chi Mai