 |
| Hình ảnh tại hội thảo. Ảnh: VGP/Thu Hương |
Fintech là gì?
Fintech được ghép là từ hai từ financial (tài chính) và technology (công nghệ). Hiểu một cách đơn giản, Fintech là những công ty tham gia cung cấp dịch vụ tài chính dựa trên nền tảng công nghệ.
Fintech đang tạo ra những thay đổi chóng mặt trên thị trường tài chính toàn cầu. Tại Mỹ, với đòn bẩy Fintech, khối lượng vay trực tuyến sẽ chạm mốc 120 tỷ USD vào cuối thập kỷ này, so với 20 tỷ USD năm 2015. Tại châu Âu, theo sau Fintech, 8 ngân hàng hàng đầu đã sa thải khoảng 100.000 nhân viên vào đầu năm 2016. Các ngân hàng như Barclays, Credit Suisse, Deutsche Bank và Standard Chartered đã mất khoảng 420 tỷ USD giá trị thị trường bởi sự lên ngôi của Fintech.
Hiện tại thị trường Việt Nam có rất nhiều các công ty khởi nghiệp Fintech. Mỗi công ty hoạt động trong một lĩnh vực khác nhau nhưng nhìn chung, khi đặt trong mối quan hệ với ngân hàng, có thể chia làm hai nhóm.
Nhóm thứ nhất cung cấp các công cụ để hỗ trợ cho ngân hàng. Như các công ty phân tích dữ liệu người dùng dựa trên các thuật toán trí tuệ nhân tạo. Qua đó đánh giá điểm tín dụng của họ và cung cấp thông tin cho các ngân hàng để làm cơ sở tham khảo trước khi cho vay tín dụng.
Nhóm thứ hai là các công ty phục vụ người tiêu dùng, cung cấp các công cụ kỹ thuật số để cải thiện cách các cá nhân vay mượn, quản lý tiền bạc, tài trợ vốn cho các startup.
Các công ty Fintech có thể tối đa lợi thế công nghệ, từ đó cung cấp dịch vụ tài chính thuận tiện hơn, chi phí thấp hơn, tốc độ xử lý nhanh hơn rõ ràng đang đặt ra những thách thức không nhỏ đối với dịch vụ tài chính truyền thống.
Đối thủ hay đối tác?
Phát biểu tại hội thảo quốc tế thường niên “Ngân hàng và Fintech: Cơ hội và thách thức” sáng 10/11, tại Hà Nội, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh nhấn mạnh những giá trị mà Fintech đem lại như giảm thời gian, chi phí giao dịch; đem đến trải nghiệm mới hấp dẫn cho khách hàng khi sử dụng dịch vụ ngân hàng, tài chính.
Về phía ngân hàng, sự hợp tác với các công ty Fintech sẽ mang tới những đổi mới, sáng tạo giúp cải thiện và thay đổi căn bản nghiệp vụ ngân hàng truyền thống như: Thanh toán, xác thực khách hàng, mở tài khoản, cho vay hay huy động vốn…
Đây cũng là xu hướng chủ đạo trên thế giới, cần tận dụng để biến Fintech trở thành “cánh tay nối dài” với người dân chưa được tiếp cận với dịch vụ ngân hàng, hỗ trợ cho phổ cập tài chính sâu rộng hơn.
Tuy nhiên, theo Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh, các công ty Fintech mặc dù có ưu thế về công nghệ, mô hình kinh doanh sáng tạo nhưng lại ít kinh nghiệm trong hoạt động tài chính-ngân hàng. Hệ thống kiểm soát, tuân thủ nội bộ chưa đầy đủ. Mạng lưới tiếp cận khách hàng còn nhiều hạn chế… Trong khi, các ngân hàng truyền thống lại có thể mạnh về mạng lưới khách hàng, nguồn nhân lực, bộ máy kiểm soát tuân thủ pháp lý chắc chắn hơn.
Chính vì vậy, ngân hàng và Fintech nên thay đổi tư duy, không nên coi nhau là đối thủ cạnh tranh mà cần hướng tới sự hợp tác cùng có lợi, tạo ra sức mạnh tổng hợp cho thị trường dịch vụ ngân hàng, nâng cao khả năng cạnh tranh và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế.
Có cùng quan điểm trên, ông Marco Breu, Tổng Giám đốc MCKinsey & Company Việt Nam nhận định hoạt động tài chính-ngân hàng tại Việt Nam vẫn chưa phổ biến các phương tiện kỹ thuật số, các dịch vụ ứng dụng công nghệ cao mà vẫn phần nhiều dựa vào các nghiệp vụ truyền thống “khi mà nhân viên ngân hàng vẫn còn phải phóng xe máy đi gặp khách hàng, tốn rất nhiều thời gian và chi phí”.
Vì vậy, ông Macro Breu cho rằng, nếu tạo được mối quan hệ win-win (đôi bên cùng có lợi) thì vừa có thể mang lợi ích cho ngân hàng, cho công ty Fintech mà hơn hết là mang lại nhiều giá trị hơn nữa cho khách hàng.
Còn theo ông Phùng Duy Khương, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam: “Câu trả lời cho cạnh tranh hay hợp tác giữa ngân hàng và Fintech còn tuỳ thuộc vào chính sách của mỗi ngân hàng”.
“Có nhiều người thắc mắc tại sao các ngân hàng lớn có trung tâm công nghệ thông tin, nguồn nhân lực và nền tảng công nghệ đầy đủ để có thể tự phát triển nhiều giải pháp cho sản phẩm, dịch vụ lại phải hợp tác với Fintech? Tuy nhiên, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 một đơn vị dù lớn cũng không thể làm hết tất cả mọi việc. Vì vậy, quan điểm của chúng tôi là hợp tác với Fintech để tạo ra nhiều tiện ích và giá trị cho khách hàng”, ông Khương cho biết.
Ông Võ Tấn Long, Giám đốc Khối Dịch vụ Ngân hàng số VPBank khi nói về sự hợp tác giữa công ty Fintech Timo và ngân hàng VPBank cho biết: “VPBank hợp tác với Timo đem lại cho khách hàng sự trải nghiệm với giải pháp và phần mềm đơn giản nhất. Điều này tạo sự thuận tiện cho khách hàng trong giao dịch”.
Tuy nhiên, bên cạnh các cơ hội phát triển, làn sóng Fintech cũng đưa đến những thách thức cho hệ thống ngân hàng.
Nhiều chuyên gia cho rằng, hiện khách hàng vẫn còn nhiều lo lắng về những rủi ro khi thực hiện các giao dịch của Fintech như: Lộ thông tin cá nhân, thông tin tài khoản, rủi ro mất tiền… Đây cũng là nguyên nhân khiến người tiêu dùng vẫn còn e dè khi sử dụng, cũng như các ngân hàng ngần ngại khi hợp tác vì phải chia sẻ thông tin khách hàng với các công ty Fintech.
Trước những băn khoăn này, ông Nguyễn Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục Công nghệ tin học (NHNN) cho rằng, khi hợp tác, ngân hàng và Fintech cần phải làm rõ trách nhiệm của từng bên đối với cung ứng dịch vụ khách hàng.
Từ phía ngân hàng, cần có quy định rõ dữ liệu nào được cung cấp cho Fintech. Khi đưa sản phẩm vào ứng dụng, ngân hàng cũng cần giám sát các dữ liệu có được sử dụng đúng mục đích không, đồng thời phải có chính sách bảo vệ thông tin khách hàng.
Với các công ty Fintech, cần quan tâm đến khía cạnh bảo mật ngay từ khi đưa ra ý tưởng, thực hiện song song giữa sáng tạo và tăng cường bảo mật cho giao dịch của khách hàng.
Về phía NHNN, Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh cho biết, NHNN đã chủ động tiếp cận các vấn đề liên quan đến Fintech trong lĩnh vực ngân hàng thông qua việc thành lập Ban chỉ đạo về lĩnh vực Fintech với nhiệm vụ nghiên cứu và xử lý những vấn đề liên quan đến khuôn khổ pháp lý, hoàn thiện hệ sinh thái Fintech tại Việt Nam, bảo đảm sự phát triển lành mạnh, hài hòa của hệ thông ngân hàng, cũng như tạo môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp Fintech, phù hợp với chủ trương và định hướng của Chính phủ.
Đối với các giải pháp nghiệp vụ mới của các công ty Fintech mà phạm vi hiện hành chưa quy định, NHNN có kế hoạch nghiên cứu, áp dụng cách thức quản lý theo khuôn khổ pháp lý thử nghiệm, phù hợp với thực tiễn, thông lệ quốc tế, tiến tới ban hành khuôn khổ pháp lý và quản lý chính thức trong thời gian tới.
Thu Hương