Ngày 24/3/2015, Ban Bí thư Trung ương Đảng khoá XI đã ban hành Chỉ thị Số 42-CT/TW về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015-2030”. Chỉ thị đã tác động mạnh mẽ đến việc nâng cao chất và lượng đối với thanh niên, để từ đó phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của thanh niên trên mọi lĩnh vực của đời sống. Chỉ thị 42-CT/TW tập trung vào 2 nội dung chính: sự cần thiết, cấp bách và tầm quan trọng của công tác giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ; những định hướng lớn, nhiệm vụ giải pháp cần triển khai trong thời gian tới. Qua đó, đã tạo nên cơ sở vững chắc để toàn xã hội có sự quan tâm đặc biệt đến thế hệ trẻ, góp phần xây dựng nên những thế hệ trẻ vững vàng về bản lĩnh, tư tưởng chính trị, lối sống văn hóa, đạo đức tốt, có tinh thần sống vì cộng đồng; góp sức trẻ của mình trong phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Sau khi sáp nhập các đơn vị hành chính, hiện nay tỉnh Quảng Trị có 395 tổ chức cơ sở đoàn với 127.000 đoàn viên thanh niên. Nhận thức đúng đắn tầm quan trọng của công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá cho thế hệ trẻ, đoàn cơ sở các cấp tỉnh Quảng Trị đã tiến hành triển khai Chỉ thị số 42-CT/TW của Ban Bí thư TW Đảng và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.
Một là, các tổ chức đoàn cơ sở đã chú trọng triển khai cuộc vận động “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” theo đặc thù của từng đơn vị để tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục hiệu quả và tiếp tục duy trì, nâng cao chất lượng hoạt động của các mô hình, công trình, phần việc thanh niên làm theo lời Bác. Tổ chức sinh hoạt chi đoàn chủ điểm năm 2020 “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với tu dưỡng đạo đức suốt đời” trong đoàn viên, thanh niên; đồng loạt tổ chức các hoạt động hưởng ứng “Tuần lễ Thanh niên làm theo lời Bác” với nhiều hoạt động phong phú, ý nghĩa. Chi đoàn cơ sở các cấp đã triển khai nội dung 4 bài học lý luận chính trị đến đoàn viên thông qua các trang thông tin điện tử, các trang mạng xã hội. Đồng thời, Ban Chấp hành đoàn cơ sở luôn theo dõi, nắm bắt tình hình tư tưởng, định hướng dư luận trong thanh niên trước những diễn biến phức tạp và công tác đấu tranh phản bác với những luận điệu xuyên tạc, âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch nhằm vào thanh niên; qua đó, đã định hướng tư tưởng cho thanh niên trước dư luận xã hội.
Hai là, công tác giáo dục truyền thống cách mạng, lòng yêu nước, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc cho đoàn viên thanh niên tiếp tục được chú trọng với các hoạt động đạt hiệu quả tích cực. Các cơ sở đoàn tập trung tuyên truyền, nâng cao nhận thức của đoàn viên, thanh niên, tạo sức lan tỏa và hiệu quả kịp thời. Tiêu biểu như: đợt sinh hoạt cao điểm chào mừng kỷ niệm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam; Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh; chào mừng kỷ niệm giải phóng miền nam thống nhất đất nước... Các hoạt động “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” được các cơ sở đoàn triển khai có hiệu quả thông qua việc tổ chức các chương trình sinh hoạt truyền thống tại các địa chỉ đỏ, thăm hỏi, tặng quà cho các đối tượng chính sách, người có công với cách mạng. Đặc biệt, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn đã chỉ đạo các cơ sở Đoàn đảm nhận chăm sóc thường xuyên các cựu thanh niên xung phong cô đơn và cựu thanh niên xung phong có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.
Ba là, công tác giáo dục đạo đức, lối sống ngày càng đi vào chiều sâu. Ban Thường vụ Tỉnh Đoàn đã tiếp tục chỉ đạo các cơ sở đoàn triển khai tốt kế hoạch thực hiện Đề án "Tăng cường công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh thiếu nhi" giai đoạn 2019 - 2022 với nhiều nội dung, hình thức tổ chức phong phú. Các tổ chức đoàn cơ sở duy trì và nhân rộng hiệu quả Cuộc vận động “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp” tạo hiệu ứng tích cực, góp phần chuyển biến nhận thức, hành động của đoàn viên thanh niên. Trước diễn biến của tình hình trong nước và quốc tế, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn đã chỉ đạo, hướng dẫn các cơ sở đoàn nắm bắt tình hình tư tưởng trong đoàn viên thanh niên; báo cáo với cấp ủy Đảng, chính quyền cơ quan, đơn vị về những vấn đề phát sinh mang tính tiêu cực để kịp thời chỉ đạo và giải quyết. Chủ động nắm bắt dư luận xã hội trong đoàn viên tại các cơ quan đơn vị, đặc biệt là đoàn viên là học sinh, sinh viên trong khối trường học. Các cấp bộ đoàn đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, kịp thời thông tin về âm mưu, thủ đoạn và phương thức hoạt động của các thế lực thù địch trên trang thông tin điện tử, facebook chính thống. Qua đó, kịp thời cung cấp thông tin, làm tốt công tác định hướng dư luận xã hội trong đoàn viên thanh niên; góp phần nâng cao ý thức cảnh giác, tích cực tham gia tố giác, đấu tranh phòng, chống tội phạm trên địa bàn tỉnh.
Bốn là, các phong trào hành động cách mạng của các tổ chức đoàn cơ sở đã có bước phát triển mới, chú trọng hoạt động đi vào chiều sâu, có sức lôi cuốn và lan tỏa lớn trong tuổi trẻ toàn tỉnh, như: Phong trào “Xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, “Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp, “Đồng hành với thanh niên trong học tập, nghiên cứu khoa học”, “Tuổi trẻ Quảng Trị chung tay xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh”, “Xung kích, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng”, “Ba trách nhiệm”, “Sáng tạo trẻ”. Đặc biệt, trong năm 2020, tuổi trẻ tỉnh Quảng Trị đã vận động nguồn lực trao tặng hơn 45.000 khẩu trang, hàng tấn lương thực, nhu yếu phẩm thiết yếu, giá trị gần 1 tỷ đồng giúp đỡ lực lượng phòng, chống dịch và người dân. Các cơ sở đoàn trong toàn tỉnh đã vận động nguồn lực trao tặng hơn 45.000 khẩu trang miễn phí, hơn 5.000 chai dung dịch rửa tay sát khuẩn, 6.000 bánh xà phòng, 2.000 chai nước súc họng sát khuẩn cho bà con nhân dân. Tỉnh Đoàn đã thành lập 40 đội hình thanh niên tình nguyện hỗ trợ các khu cách ly tập trung tại các huyện, thị xã, thành phố. Sau trận lụt lịch sử, các tổ chức đoàn cơ sở đã triển khai các hoạt động giúp đỡ nhân dân khắc phục hậu quả, hỗ trợ nhân dân tái sản xuất phát triển phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống.
Như vậy, sau hơn 5 năm triển khai thực hiện Chỉ thị Số 42- CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng, các tổ chức đoàn cơ sở tỉnh Quảng Trị đã tạo được nhiều hiệu ứng tích cực trong cán bộ đoàn, đoàn viên thanh niên trên địa bàn. Các nội dung, phương thức hoạt động của đoàn từng bước được đổi mới, bám sát với điều kiện thực tế tại địa phương cơ sở và từng đối tượng đoàn viên thanh niên. Nhiều cách làm hiệu quả trong công tác tuyên truyền, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho đoàn viên thanh niên. Song, bên cạnh đó, việc triển khai thực hiện Chỉ thị trong thực tế vẫn còn một số bất cập. Công tác nắm bắt tình hình tư tưởng, định hướng dư luận cho đoàn viên thanh niên còn lúng túng; chưa khai thác tốt các trang mạng xã hội để tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng, giáo dục đạo đức lối sống cho đoàn viên, thanh niên; thực tiễn việc triển khai thực hiện một số nội dung của Chỉ thị ở một số tổ chức cơ sở đoàn còn mang tính hình thức, thiếu tính sáng tạo; vai trò của ban chấp hành ở một số cơ sở đoàn trong việc triển khai thực hiện còn chậm, hiệu quả chưa cao.
Chỉ thị 42-CT/TW của Ban Bí thư đã nhận định: “Những năm tới, tình hình thế giới sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; khoa học, công nghệ và kinh tế tri thức phát triển mạnh mẽ; mức độ toàn cầu hoá ngày càng cao. Bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, đất nước ta vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thế hệ trẻ tiếp tục là đối tượng, mục tiêu mà các thế lực thù địch tập trung lôi kéo, kích động, chia rẽ”. Do đó, để tiếp tục triển khai có hiệu quả hơn nữa Chỉ thị 42-CT/TW của Ban Bí thư, các tổ chức đoàn cơ sở trên địa bàn tỉnh Quảng Trị cần chú trọng những nhiệm vụ trọng tâm sau đây:
Thứ nhất, các cấp bộ đoàn tăng cường nắm bắt tình hình tư tưởng, định hướng giáo dục chính trị, truyền thống cho thế hệ trẻ bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng. Gắn việc giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa với triển khai sáng tạo Chỉ thị 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về " Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh"; Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”. Tổ chức các đợt sinh hoạt chính trị trong đoàn viên, thanh niên gắn với các dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện quan trọng của đất nước bằng nhiều hình thức phong phú như: diễn đàn, tọa đàm, ngày hội thanh niên, liên hoan tuyên truyền ca khúc cách mạng, xem phim lịch sử, triển lãm… để bồi đắp lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc, khát vọng vươn lên cho thế hệ trẻ.
Thứ hai, đoàn cơ sở tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và các phương tiện truyền thông để giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh thiếu nhi. Đặc biệt chú ý tới việc tận dụng ưu thế tích cực của các phương tiện truyền thông, các kênh thông tin hiện đại và các trang mạng xã hội trong việc tiếp cận và truyền đạt nội dung tuyên truyền, định hướng giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho đội viên, đoàn viên, thanh niên. Các cấp bộ đoàn cần lập trang mạng riêng để thông qua đó tuyên truyền yếu tố tích cực, người tốt, việc tốt, hành động đẹp; cung cấp thông tin, trang bị kiến thức, phương pháp, kỹ năng để thanh niên tự phòng ngừa, tự sàng lọc, tự đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch.
Thứ ba, các cấp bộ đoàn chăm lo củng cố xây dựng tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thực sự vững mạnh về tư tưởng chính trị, tổ chức và hành động, xứng đáng là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong đó, coi trọng công tác cán bộ đoàn, đào tạo đội ngũ kế cận của Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn tiên phong, bản lĩnh, có tinh thần đổi mới, dám nghĩ, dám làm, năng động và sáng tạo, không suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Chú trọng nâng cao chất lượng đoàn viên, nhất là chất lượng tư tưởng chính trị và tính tiên phong, bản lĩnh của thanh niên. Thường xuyên kịp thời nắm bắt, dự báo tình hình tư tưởng, định hướng dư luận xã hội trong thanh, thiếu niên, nhất là ở các khu vực đông dân cư, địa bàn nhạy cảm, vùng sâu, vùng xa. Kịp thời đấu tranh, phê phán, uốn nắn những nhận thức lệch lạc, biểu hiện sai trái trong cán bộ, đoàn viên, thanh, thiếu niên. Phát hiện, tuyên dương, nhân rộng những mô hình hay, giải pháp mới từ cơ sở, tạo động lực phát huy sáng kiến của thế hệ trẻ trong lao động sản xuất, học tập, nghiên cứu khoa học hiệu quả, có tính ứng dụng cao.
Thứ tư, cấp uỷ, chính quyền các cấp cần từng bước tăng ngân sách đầu tư cho sự nghiệp giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ. Ưu tiên bố trí quỹ đất và kinh phí để xây dựng các công trình phúc lợi, vui chơi, giải trí cho thanh, thiếu niên. Phát huy cơ sở vật chất của các trung tâm văn hóa, hệ thống nhà văn hóa thôn, bản, khu phố để tạo sân chơi bổ ích, lành mạnh cho thanh thiếu niên. Tập trung giải quyết các vấn đề xã hội bức xúc, bảo vệ môi trường sống, bảo đảm cho thế hệ trẻ được an toàn trong cuộc sống, học tập, vui chơi.
Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã xác định: “…xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động, giải trí, rèn luyện để phát triển lành mạnh, toàn diện, hài hoà cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ cho thế hệ trẻ…”. Do đó, việc triển khai và thực hiện hiệu quả Chỉ thị 42- CT/TW của Ban Bí thư TW Đảng là một trong những vấn đề cấp thiết đang đặt ra đối với các tổ chức cơ sở đoàn tỉnh Quảng Trị trong giai đoạn hiện nay. Qua đó, góp phần xây dựng thế hệ trẻ Việt Nam giàu lòng yêu nước, tự cường dân tộc, kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức trong sáng, ý thức tuân thủ pháp luật; có năng lực, bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri thức, kỹ năng lao động; trở thành những công dân tốt. Vì vậy, tin tưởng rằng, trong thời gian tới, các tổ chức cơ sở đoàn tỉnh Quảng Trị quyết tâm thực hiện tốt Chị thị 42-CT/TW của Ban Bí thư, phấn đấu đến năm 2030 đảm bảo đạt và vượt các chỉ tiêu đã đề ra. Hải Nam