Cổng thông tin điện tử

Quang cảnh Hội thảo

Ngày 12/5, tại thành phố Hồ Chí Minh, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương (UBTƯ) MTTQ Việt Nam tổ chức Hội thảo “Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội”.

Hội thảo nhằm đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm trong quá trình triển khai để góp phần hoàn thiện Đề án trình Ban Bí thư ban hành Chỉ thị quan trọng này.

Các đồng chí: Lê Tiến Châu, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch – Tổng thư ký UBTƯ MTTQ Việt Nam; Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam; Nguyễn Thị Lệ, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP. Hồ Chí Minh chủ trì Hội thảo.

Tham dự Hội thảo có các đồng chí: Nguyễn Thiện Nhân, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, nguyên Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh; Huỳnh Đảm, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam; đại diện Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam 22 tỉnh, thành phố khu vực phía Nam và các chuyên gia, nhà khoa học tại TP. Hồ Chí Minh.

Khắc phục sự trùng chéo trong hoạt động giám sát

Phát biểu đề dẫn tại Hội thảo, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Hữu Dũng nhấn mạnh, sau 8 năm Quy chế giám sát và phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội theo Quyết định số 217-QĐ/TW ngày 12/12/2013 Bộ Chính trị, công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã có nhiều chuyển biến, tiến bộ và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Hữu Dũng phát biểu tại Hội thảo.

Đảng, nhà nước, cấp ủy, chính quyền địa phương đã quan tâm xây dựng và ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp hoạt động giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; ban hành cơ chế, bố trí cán bộ, kinh phí, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động giám sát, phản biện xã hội so với giai đoạn trước năm 2014. Ủy ban MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị- xã hội các cấp cũng đã có nhiều cố gắng trong lựa chọn nội dung, đổi mới phương pháp cách tiến hành giám sát, phản biện xã hội như hiệp thương xây dựng kế hoạch giám sát, phản biện xã hội hằng năm, xác định nội dung trọng tâm, trọng điểm sát với những nội dung nhân dân quan tâm, bức xúc. Sự phối hợp giám sát giữa Mặt trận với các tổ chức chính trị- xã hội, giữa Mặt trận với Quốc hội và HĐND gắn kết hơn, khắc phục sự trùng chéo…

Theo Phó Chủ tịch Nguyễn Hữu Dũng, thông qua hoạt động giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội, chức năng đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên và Nhân dân ngày càng được thể hiện rõ nét, góp phần quan trọng vào đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội, thúc đẩy thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội, niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước, được các cấp ủy Đảng, cơ quan nhà nước, các cấp, ngành và Nhân dân đánh giá cao.

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Nguyễn Hữu Dũng cũng cho rằng công tác giám sát, phản biện xã hội còn nhiều hạn chế. Trong đó phải kể đến việc tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết, Quy chế, quy định của Đảng chủ yếu là lồng ghép; một số cấp ủy chưa quan tâm đến giám sát, kiểm tra việc thực hiện, đánh giá việc thực hiện hằng năm; còn có nhận thức chưa đúng, chưa đầy đủ về giám sát, phản biện xã hội trong cán bộ, đảng viên và nhân dân, còn biểu hiện "khoán trắng" hoặc tác động làm hạn chế đến kết quả, nội dung giám sát, phản biện xã hội… Các tổ chức chính trị cũng còn nhiều hạn chế, còn lúng túng trong việc xác định, lựa chọn nội dung giám sát, phản biện xã hội; nhiều nơi còn thụ động trông chờ sự chỉ đạo của cấp ủy và đề xuất của các cơ quan nhà nước…

Tạo sự đồng thuận, thống nhất trong triển khai thực hiện

Từ thực tế triển khai, đại biểu tham dự Hội thảo đã tập trung thảo luận một số nội dung trọng tâm như: Việc quán triệt, triển khai các nghị quyết, qui định của Đảng về giám sát, phản biện xã hội, công tác tuyên truyền, phổ biến của các cơ quan về giám sát, phản biện xã hội; giám sát, kiểm tra việc thực hiện của cơ quan cấp ủy về sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy cấp dưới; việc chỉ đạo phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế, thiếu sót, hằng năm có nhận xét, đánh giá công tác giám sát, phản biện xã hội; chỉ đạo bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ của hệ thống chính trị về công tác giám sát, phản biện xã hội… Đồng thời đánh giá làm rõ ưu điểm, hạn chế, vai trò nỗ lực chủ quan của Mặt trận, từng tổ chức chính trị- xã hội với tư cách là chủ thể trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ giám sát, phản biện xã hội…

Theo đó, các ý kiến đều nhận định cần phải quán triệt sâu sắc và thực chất nhận thức của tổ chức đảng, đảng viên, tổ chức MTTQ các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng của công tác giám sát và phản biện xã hội trong việc xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh. Trong đó, có một số ý kiến cho rằng, Bí thư cấp ủy các cấp ở địa phương nên trực tiếp có trách nhiệm chỉ đạo công tác giám sát, phản biện xã hội.

Trưởng ban Dân vận Thành ủy TP Hồ Chí Minh Nguyễn Hữu Hiệp cho rằng, để tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng trong công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và nhân dân thành phố, cấp ủy các cấp tập trung lãnh đạo, chỉ đạo hệ thống chính trị thực hiện nghiêm túc, tạo sự đồng thuận, thống nhất trong triển khai thực hiện công tác giám sát, phản biện xã hội và góp ý xây dựng Đảng, chính quyền, nhất là nâng cao trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền các cấp, người đứng đầu cấp ủy, người đứng đầu chính quyền trong thực hiện chức trách nhiệm vụ với tinh thần thật sự cầu thị, lắng nghe ý kiến, chịu sự giám sát của nhân dân.

Cùng với đó, cấp ủy các cấp chỉ đạo chính quyền tạo điều kiện cho MTTQ và nhân dân giám sát và phản biện xã hội việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh ở địa phương; ban hành cơ chế, bảo đảm nguồn lực cho MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện các hoạt động giám sát, phản biện xã hội và góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền…

GS.TS Nguyễn Thiện Nhân phát biểu tại Hội thảo.

Theo GS.TS Nguyễn Thiện Nhân, căn cứ cao nhất để thực hiện công tác giám sát của Mặt trận, nhân dân đối với Đảng là Hiến pháp (quy định tại Điều 4), Luật MTTQ Việt Nam cũng có quy định rõ chức năng, nhiệm vụ giám sát, phản biện của MTTQ.

Nhấn mạnh giám sát, phản biện là vì sự tồn tại của đất nước; vì Đảng, vì chính quyền, vì Nhân dân, GS.TS Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, đất nước ta có 1 Đảng cầm quyền, Mặt trận và nhân dân giám sát giúp phòng tránh nguy cơ tham nhũng, quan liêu. Chế tài về công tác giám sát, phản biện mặc dù không được quy định trong Luật MTTQ; nhưng luật pháp nhà nước có quy định các cơ quan, tổ chức, đơn vị phải tiếp thu ý kiến góp ý, phản biện của Mặt trận và Nhân dân.

Cơ chế của Đảng đối với công tác giám sát, phản biện, GS.TS Nguyễn Thiện Nhân đề xuất cần đảm bảo quyền lãnh đạo của Đảng: vì Đảng và vì nhân dân; khẳng định trách nhiệm cấp uỷ các cấp trong lãnh đạo và chịu trách nhiệm cuối cùng về giám sát, phản biện; trong văn kiện của Đảng các cấp hằng năm phải có nội dung đánh giá về công tác phòng chống tham nhũng, suy thoái; đồng thời từng bước thực hiện nội dung MTTQ cấp trên giám sát cấp uỷ cấp dưới về công tác giám sát, phản biện.

Nhấn mạnh công tác giám sát, phản biện là một công việc quan trọng, cần được đầu tư và có sự quan tâm đúng mức, đồng chí Huỳnh Đảm cho rằng, việc giám sát, phản biện không cần phải chờ khi đơn vị chính quyền, cấp uỷ có văn bản mới thực hiện. Đó là công việc bắt buộc, thường xuyên phải làm. “Cấp uỷ cần bố trí cán bộ xứng tầm, không để Chủ tịch Mặt trận làm công tác kiêm nhiệm để thực hiện đúng vai, thuộc bài”, ông Huỳnh Đảm nói…

Nhiều ý kiến tại Hội thảo cũng đề nghị cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế về giám sát, phản biện xã hội, trong đó, đề nghị sửa đổi, bổ sung, hoàn chỉnh các quy định pháp luật về giám sát của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội, giám sát của nhân dân; xây dựng, bổ sung các quy định cụ thể các vấn đề, nội dung cần thiết phải có giám sát, phản biện xã hội, nhất là vấn đề quan trọng, liên quan mật thiết và có tác động trực tiếp đến đời sống nhân dân, những vấn đề dư luận xã hội và người dân quan tâm…

Không bị tác động của bất cứ tổ chức, cá nhân nào trong quá trình giám sát, phản biện

Tiếp thu ý kiến thảo luận tại Hội thảo, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký UBTƯ MTTQ Việt Nam Lê Tiến Châu khẳng định, đây là những ý kiến rất tâm huyết, trách nhiệm, chất lượng, tập trung vào đánh giá thực trạng công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam giai đoạn 2013-2021, từ đó đề xuất các giải pháp và kiến nghị nâng cao hiệu quả giám sát, phản biện xã hội trong thời gian tới.

Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Lê Tiến Châu cho rằng, bên cạnh những kết quả đạt được, chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát, phản biện xã hội vẫn còn nhiều hạn chế, tồn tại. Bởi vậy, năm 2022, Đảng đoàn MTTQ Việt Nam đã kiến nghị và được sự đồng ý của Ban Bí thư về việc xây dựng và ban hành Chỉ thị của Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giám sát và phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội.

Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký UBTƯ MTTQ Việt Nam Lê Tiến Châu tiếp thu ý kiến của đại biểu tham dự Hội thảo.

“Với mong muốn, sau khi ban hành Chỉ thị sẽ tiếp tục góp phần tạo cơ sở chính trị, pháp lý vững chắc, tạo sự chuyển biến, đổi mới về chất trong công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, Đảng đoàn MTTQ Việt Nam triển khai tổ chức Hội thảo tại 3 miền (Bắc, Trung, Nam) để có thể lắng nghe trực tiếp các hiến kế, đề xuất của các vị đại biểu, trên cơ sở phát huy trí tuệ tập thể, sức mạnh của cả hệ thống, tìm ra những giải pháp đúng, trúng và hiệu quả để xây dựng nội dung dự thảo Chỉ thị trình Ban Bí thư”, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Lê Tiến Châu thông tin.

Cũng theo Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Lê Tiến Châu, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò chủ thể, chủ động, tích cực làm tốt việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giám sát, phản biện xã hội hằng năm, trong đó cần chủ động hơn trong phối hợp với cấp ủy, chính quyền các cấp trong triển khai kế hoạch giám sát, phản biện xã hội hằng năm.

Tiếp tục tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật về quyền giám sát và phản biện xã hội trong nội bộ và nhân dân. Hoàn thiện cơ chế chủ trì, phối hợp giữa các chủ thể trong tổ chức thực hiện. Phát huy tốt hơn nữa vai trò của Ban Thanh tra Nhân dân, Ban Giám sát đầu tư cộng đồng, Ban công tác mặt trận ở khu dân cư trong giám sát, nhất là hoạt động của chính quyền ở cơ sở, việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên. Tăng cường việc thông tin công khai kết quả giám sát, phản biện để Nhân dân cùng theo dõi, giám sát…

“Cần tiếp tục hoàn thiện tổ chức, bộ máy, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ chuyên trách Mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp để thực hiện công tác giám sát và phản biện xã hội. Cán bộ làm công tác Mặt trận các cấp cần chú trọng bản lĩnh, ý thức chính trị, không bị chi phối, tác động bởi các hành vi không lành mạnh của bất cứ tổ chức, cá nhân nào trong quá trình giám sát, phản biện xã hội”, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Lê Tiến Châu nhấn mạnh./.