Quy định 22 đề ra nguyên tắc trong KTGS và kỷ luật Đảng phải kịp thời phát hiện nhân tố mới, tích cực để phát huy, phải bảo vệ cái đúng, bảo vệ người tốt, cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đột phá vì lợi ích chung. Cùng với đó chủ động phát hiện sớm để phòng ngừa, ngăn chặn, khắc phục khuyết điểm, vi phạm của tổ chức Đảng (TCĐ), đảng viên ngay từ khi mới manh nha, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn, kéo dài và lan rộng. Khi các vụ việc vi phạm được phát hiện, phải cương quyết xử lý kỷ luật nghiêm minh, kịp thời để răn đe, giáo dục.
Quy định cũng nêu rõ kỷ luật Đảng không thay thế kỷ luật hành chính, kỷ luật đoàn thể hoặc việc xử lý bằng pháp luật và ngược lại. Tổ chức đảng sau khi xem xét, xử lý hoặc chỉ đạo việc xem xét, xử lý về kỷ luật Đảng phải chỉ đạo hoặc đề nghị ngay với các tổ chức có trách nhiệm xem xét, xử lý kỷ luật về hành chính, đoàn thể hoặc xử lý hình sự cho đồng bộ, kịp thời.
Quy định 22 gồm 7 chương, 36 điều, bố cục thay đổi hoàn toàn so với QĐ 30 để phù hợp với thể loại văn bản của Đảng; đã cụ thể hoá các nội dung về công tác KTGS và kỷ luật của Đảng. Bố cục của QĐ 30 theo từng điều cụ thể của Điều lệ Đảng, còn QĐ 22 quy định theo từng chương, từng nhóm chuyên đề, có tính chuyên sâu hơn.
Quy định 22 nêu rõ: "Công tác KTGS phải kịp thời phát hiện nhân tố mới, tích cực để phát huy, phải bảo vệ cái đúng, bảo vệ người tốt, cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đột phá vì lợi ích chung; phải chủ động phát hiện sớm để phòng ngừa, ngăn chặn, khắc phục khuyết điểm, vi phạm của TCĐ và đảng viên ngay từ khi mới manh nha, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn, kéo dài và lan rộng”; "Mọi TCĐ và đảng viên đều bình đẳng trước kỷ luật của Đảng và đều phải chịu sự KTGS, kỷ luật của Đảng, không có ngoại lệ”.
Quy định 22 bổ sung thêm việc chấp hành quyết định, quy chế, kết luận của Đảng so với Quy định 30, đó là: "Kiểm tra của Đảng là việc các TCĐ xem xét, đánh giá, kết luận về ưu điểm, khuyết điểm hoặc vi phạm của cấp uỷ, TCĐ cấp dưới và đảng viên trong việc chấp hành Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, chủ trương, nghị quyết, chỉ thị, quy định, quyết định, quy chế, kết luận của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước”. Khi thực hiện giám sát, ngoài việc quan sát, theo dõi, xem xét, đánh giá hoạt động, QĐ 22 còn bổ sung thêm nội dung nắm bắt, kết luận nhằm kịp thời nhắc nhở, đồng thời bổ sung thêm việc chấp hành quyết định, quy chế, kết luận của Đảng và khắc phục, sửa chữa hạn chế, khuyết điểm, vi phạm so với QĐ 30, đó là: "Giám sát của Đảng là việc các tổ chức Đảng quan sát, theo dõi, nắm bắt, xem xét, đánh giá, kết luận hoạt động nhằm kịp thời nhắc nhở để cấp uỷ, TCĐ cấp dưới và đảng viên được giám sát chấp hành nghiêm chỉnh Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, chủ trương, nghị quyết, chỉ thị, quy định, quyết định, quy chế, kết luận của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và khắc phục, sửa chữa hạn chế, khuyết điểm, vi phạm (nếu có)”. Như vậy, khi tiến hành một cuộc giám sát cũng phải thẩm tra, xác minh và có kết luận.
Một điểm đáng lưu ý trong QĐ 22 đã được nêu rõ trong quá trình làm việc, chủ thể của kiểm tra hoặc giám sát có quyền yêu cầu đối tượng được KTGS không được sử dụng thiết bị ghi âm, ghi hình để phòng ngừa việc đối tượng kiểm tra ghi âm, ghi hình lại các nội dung đang trong quá trình KTGS chưa được phép công khai vì mục đích xấu, bảo đảm giữ bí mật danh tính người tố cáo.
Đối với việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác KTGS, QĐ 22 bổ sung thêm nội dung: "Lãnh đạo, chỉ đạo KTGS TCĐ, đảng viên chấp hành pháp luật của Nhà nước”.
Về nội dung KTGS đối với đảng viên, ngoài việc KTGS việc thực hiện nhiệm vụ đảng viên, QĐ 22 bổ sung thêm:"Tiêu chuẩn đảng viên, tiêu chuẩn cấp uỷ viên và việc thực hiện nhiệm vụ đảng viên”; bổ sung thêm nội dung: "Việc thực hiện các kết luận, quyết định KTGS và kỷ luật TCĐ, đảng viên vi phạm”; nội dung giám sát đối với đảng viên, bổ sung thêm việc giám sát thực hiện các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng và về tư tưởng chính trị thành: "Thực hiện các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, quy chế làm việc, chế độ công tác. Tư tưởng chính trị, giữ gìn đạo đức, lối sống và trách nhiệm nêu gương theo các quy định của Đảng”.
Về thẩm quyền và trách nhiệm của Ủy ban Kiểm tra (UBKT) bổ sung thêm nội dung: UBKT phân công thành viên uỷ ban dự các cuộc họp của cấp uỷ, BTV cấp uỷ cùng cấp.
Về nguyên tắc thi hành kỷ luật trong Đảng, Quy định số 22-QĐ/TW (QĐ 22) quy định rõ hơn về việc xét công nhận đảng viên chính thức đối với đảng viên bị xử lý kỷ luật: Đảng viên dự bị vi phạm đến mức phải xử lý kỷ luật thì kỷ luật khiển trách hoặc cảnh cáo, khi hết thời hạn dự bị, chi bộ vẫn tiến hành xét công nhận đảng viên chính thức. QĐ 22 quy định trách nhiệm của cá nhân liên quan khi kỷ luật tổ chức Đảng (TCĐ): Khi kỷ luật một TCĐ phải xem xét trách nhiệm, xử lý kỷ luật đối với những đảng viên vi phạm, nhất là trách nhiệm người đứng đầu TCĐ.
Về thẩm quyền kỷ luật TCĐ, đảng viên, bổ sung thêm BTV đảng uỷ, UBKT cơ sở:
Đối với kỷ luật đảng viên: BTV đảng uỷ cơ sở quyết định khiển trách, cảnh cáo đảng viên trong đảng bộ (kể cả đảng viên là cán bộ thuộc diện cấp uỷ cùng cấp quản lý nhưng không phải cấp uỷ viên cùng cấp hoặc cán bộ thuộc diện cấp uỷ cấp trên quản lý). UBKT đảng uỷ cơ sở quyết định hình thức kỷ luật khiển trách, cảnh cáo đảng viên trong đảng bộ (kể cả cấp uỷ viên chi bộ, cấp uỷ viên đảng uỷ bộ phận, cán bộ thuộc diện cấp uỷ cùng cấp quản lý nhưng không phải cấp uỷ viên cùng cấp).
Đối với kỷ luật TCĐ: BTV cấp uỷ từ cấp cơ sở trở lên có quyền kỷ luật TCĐ cấp dưới theo quy định. UBKT các cấp quyết định hình thức kỷ luật khiển trách, cảnh cáo TCĐ trực thuộc cấp uỷ cấp dưới.
Về thi hành kỷ luật đối với đảng viên vi phạm pháp luật, QĐ 22 nêu rõ TCĐ có thẩm quyền chủ động, kịp thời kiểm tra, kết luận và xem xét xử lý đảng viên khi có các tài liệu của cơ quan thanh tra, kiểm toán cung cấp có vi phạm pháp luật. Cụ thể: "Đảng viên bị khởi tố, truy tố hoặc bị tạm giam hoặc do cơ quan thanh tra, kiểm toán cung cấp nội dung vi phạm pháp luật thì TCĐ có thẩm quyền chủ động, kịp thời kiểm tra, kết luận và xem xét, xử lý kỷ luật đảng viên có vi phạm đến mức phải xử lý, không chờ kết luận hoặc tuyên án của toà án hoặc kết luận của cơ quan thanh tra, kiểm toán; không cần quyết định cho đảng viên, cấp ủy viên trở lại sinh hoạt mới xem xét, xử lý kỷ luật. Sau khi có bản án hoặc quyết định của tòa án hoặc kết luận của cơ quan thanh tra, kiểm toán, nếu thấy cần thiết, TCĐ có thẩm quyền kỷ luật, xem xét lại việc kỷ luật Đảng đối với đảng viên đó”.
Đảng viên chính thức vi phạm nghiêm trọng đến mức phải khai trừ thì phải kỷ luật khai trừ, không áp dụng biện pháp xóa tên, không chấp nhận việc xin ra khỏi Đảng.
Quy định 22 bổ sung thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với cấp uỷ, BTV cấp uỷ. Cụ thể: Cấp uỷ, BTV cấp uỷ, UBKT có nhiệm vụ giải quyết tố cáo đối với TCĐ và đảng viên thuộc phạm vi quản lý của cấp uỷ cùng cấp. Đồng thời, bổ sung thẩm quyền của TCĐ trong việc giải quyết tố cáo đối với các trường hợp cán bộ về hưu bị tố cáo trong thời gian đang đương chức: Trường hợp đảng viên là cấp uỷ viên các cấp hoặc cán bộ thuộc diện cấp uỷ các cấp quản lý đã nghỉ hưu, nếu bị tố cáo vi phạm khi đang công tác thì thẩm quyền giải quyết tố cáo được thực hiện như đang đương chức.
Về nguyên tắc giải quyết tố cáo so với Quy định số 30-QĐ/TW, QĐ 22 bổ sung thêm nội dung: Nếu đơn tố cáo giấu tên, mạo tên nhưng rõ địa chỉ, đối tượng và nội dung tố cáo thì TCĐ có thẩm quyền nắm tình hình để làm cơ sở kiểm tra, giám sát (KTGS) đối với TCĐ, đảng viên bị tố cáo.
Về giải quyết khiếu nại kỷ luật Đảng (KLĐ), QĐ 22 bổ sung thẩm quyền giải quyết khiếu nại KLĐ đối với UBKT, BTV cấp uỷ cơ sở: Việc giải quyết khiếu nại KLĐ được tiến hành từ UBKT, BTV cấp uỷ hoặc cấp uỷ từ cấp cơ sở trở lên.
Về thẩm quyền chuẩn y, thay đổi hoặc xoá kỷ luật, QĐ 22 bổ sung thêm đối với cấp uỷ, BTV cấp uỷ và UBKT cơ sở. Cụ thể: UBKT đảng uỷ, BTV đảng uỷ hoặc đảng uỷ từ cấp cơ sở trở lên có thẩm quyền chuẩn y, thay đổi hoặc xoá bỏ hình thức kỷ luật đối với đảng viên, TCĐ do TCĐ cấp dưới quyết định.
Quy định 22 bổ sung về công tác KTGS của các cơ quan tham mưu, giúp việc cấp uỷ (tại Điều 5); các Ban Cán sự Đảng, Đảng đoàn (tại Điều 6) và chi bộ (tại Điều 7); về trình tự, thủ tục, phương pháp tiến hành giải quyết khiếu nại KLĐ (tại Điều 27).
Ngoài những nội dung cơ bản đã nêu trên, QĐ 22 còn được chỉnh sửa, lược bỏ, sửa đổi, bổ sung hoặc xây dựng mới các quy định, quy chế, quy trình về KTGD, thi hành KLĐ nhằm siết chặt kỷ luật, kỷ cương, nâng cao hiệu lực, hiệu quả, cải tiến, đổi mới phương pháp, kỹ năng, quy trình công tác KTGS, KLĐ, bảo đảm khách quan, dân chủ, đồng bộ, thống nhất, chặt chẽ, khả thi, khắc phục cơ bản những hạn chế, vướng mắc khi triển khai thực hiện công tác KTGS trong nhiệm kỳ XII, đồng thời đảm bảo việc kỷ luật đảng nghiêm minh, kịp thời, chính xác. Hải Yến (tổng hợp)