Đó là chia sẻ của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Lê Minh Hoan tại Tọa đàm trực tuyến "Để nông sản không ùn tắc ở cửa khẩu: Đâu là giải pháp căn cơ?" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức chiều 4/3.
 |
| Các khách mời tham dự Tọa đàm trực tuyến "Để nông sản không ùn tắc ở cửa khẩu: Đâu là giải pháp căn cơ?" (Ảnh: ĐH) |
Theo ông Phan Văn Chinh, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công thương, trước đây đã có tình trạng ùn ứ hàng hoá tại cửa khẩu, tuy nhiên tình hình trong đợt vừa qua có điểm khác. Đó là Trung Quốc thực hiện chính sách "Zero COVID". Việc kiểm tra chặt chẽ dịch bệnh theo chính sách này khiến thông quan bị hạn chế rất nhiều.
Từ khi xảy ra vấn đề này, liên bộ, ngành đã đưa ra nhiều giải pháp để tháo gỡ; những giải pháp này đều xuất phát từ thực tiễn. Có thể thấy, việc thông quan chưa triệt để nhưng những nỗ lực này cũng đã có hiệu quả. Cụ thể, từ ngày 25/1 đến nay, với những nỗ lực ngoại giao và việc điều tiết trong nước đã có 15 nghìn xe thông quan. Trước đây chỉ 7/13 cửa khẩu mở và thông quan hạn chế nhưng đến nay đã mở 13/13 cửa khẩu.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Đoàn Thu Hà cho biết, trước tình hình ùn tắc nông sản ở cửa khẩu biên giới đường bộ ở thời điểm cuối năm 2021, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ: Công Thương, NN&NPTNT, Tổng cục Hải quan, các cơ quan Trung ương và địa phương đã vào cuộc hết sức tích cực.
Với sự vào cuộc của các cơ quan trung ương, địa phương và sự trao đổi tích cực với phía Trung Quốc, cơ bản hàng hóa nông sản của chúng ta bị ùn ứ tại các cửa khẩu đã được giải quyết trước Tết. Tuy nhiên, sau Tết Nguyên đán đến nay, việc ùn ứ xuất hiện trở lại ở các cửa khẩu biên giới phía bắc.
Đến sáng nay (4/3), tại Lạng Sơn, lượng xe đang chờ xuất khẩu tại các cửa khẩu là 1.400 xe, trong đó có 800 xe chở nông sản. Trong khoảng thời gian này, Lạng Sơn đang tạm dừng tiếp nhận hoa quả tươi đến các cửa khẩu đến thời điểm 15/3.
“Chúng tôi dự kiến từ 15/3 đến 20/4, lượng xe hoa quả nông sản qua cửa khẩu Lạng Sơn lên tới 2.000 xe, bởi xung quanh địa bàn cửa khẩu có 500 xe lên và chờ hết thời gian tạm dừng tiếp nhận nông sản để vào các cửa khẩu Lạng Sơn. Lượng xe vẫn tiếp tục tăng trong thời gian tới khi nông sản đang vào chính vụ” – bà Đoàn Thu Hà thông tin.
Để đảm bảo quy trình hoạt động thông quan, đặc biệt là hàng nông sản, các cơ quan chức năng tại cửa khẩu Lạng Sơn phải thực hiện các phương thức giao nhận hàng hóa chưa có tiền lệ. Về phía tỉnh Lạng Sơn cố gắng trao đổi hàng ngày, hàng giờ với các cơ quan chức năng của phía bạn để đảm bảo quy trình thông quan, đặc biệt đối với hàng nông sản đang vào chính vụ.
Cũng theo bà Đoàn Thu Hà, với lượng nông sản đang vào chính vụ như vậy, nhưng tiêu thụ nội địa chưa được nhiều, cơ bản vẫn chuyển lên cửa khẩu, cho nên hiện tượng ùn ứ hàng hóa tại cửa khẩu vẫn tiếp diễn. Thứ nữa, về việc thiết lập "vùng xanh" để đảm bảo an toàn phòng, chống dịch, Lạng Sơn đã triển khai ở khu biên giới. Tuy nhiên, tiêu chí, điều kiện về y tế với người cũng như phương tiện hàng hóa của chúng ta và phía bạn còn quy định khác nhau, chưa thống nhất, gây khó khăn, ảnh hưởng đến hiệu suất thông quan.
Bà Đoàn Thu Hà kiến nghị Bộ Công thương, Bộ NN&PTNT, các cơ quan, các địa phương thúc đẩy các kênh tiêu thụ nội địa, đặc biệt trong thời gian hiện nay, đẩy mạnh chế biến cũng như mở lại, khôi phục lại một số hoạt động xuất khẩu nông sản để giảm tải áp lực xuất khẩu tại các cửa khẩu Lạng Sơn hiện nay, tránh thiệt hại kinh tế cho người dân, doanh nghiệp.
Tại tọa đàm, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Mai Xuân Thành cho rằng, việc thiết lập "vùng xanh" để làm hài hòa nhu cầu phòng, chống dịch cũng như các yêu cầu trong thông quan hàng hóa rất quan trọng để hỗ trợ cho doanh nghiệp cũng như người dân trong hoạt động xuất khẩu.
Theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan, nhìn lại cách đây 3-4 năm, cũng có tình trạng ùn ứ tại cửa khẩu dù không nặng nề như thời điểm trước và sau Tết do dịch COVID-19. Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng đặt vấn đề, đến khi xảy ra câu chuyện ùn tắc tại cửa khẩu, lại tìm nguyên nhân, đặt ra câu hỏi: tại sao lại lệ thuộc vào một thị trường lớn, không đa dạng, không phát triển thị trường 100 triệu dân?. Sao không tăng chế biến hàng hoá mà lại xuất khẩu thô?; Sao không chuẩn hoá chất lượng, sao không đầu tư phát triển logistics?...
“Đó là câu hỏi của những năm trước, nhưng chúng ta "hay quên" vì khi giải phóng ùn tắc tại cửa khẩu thì những câu chuyện đó lại trôi đi mà không kiên trì tìm các giải pháp đối phó việc đứt gãy” – Bộ trưởng Lê Minh Hoan chia sẻ.
Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, ở các địa phương, hoạt động nuôi trồng hầu hết là “thả nổi”, để người nông dân tự làm. Hầu hết địa phương cũng chỉ biết trồng bao nhiêu ha, các câu chuyện cụ thể hơn về mùa vụ, sản lượng chất lượng, thị trường còn chưa chắc chắn. Tư duy sản xuất nông nghiệp mới chú ý tạo ra sản lượng, chưa có tư duy kinh tế, tìm kiếm thị trường, do đó, còn “vênh nhau” giữa sản xuất và thị trường. Do đó, chúng ta cần có giải pháp căn cơ từ gốc, làm chủ được câu chuyện thị trường để hạn chế thấp nhất rủi ro.…/.