Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Lê Minh Hoan khẳng định, việc bỏ quy hoạch sản phẩm là một bước tiến rất lớn, không phải vì bỏ quy hoạch ngành sản phẩm mà dẫn đến tình trạng được mùa mất giá, ùn ứ nông sản. Bởi, nông nghiệp là một ngành mở, chúng ta có thể vừa là người bán, vừa là người mua với một loại nông sản. Hơn nữa, nếu chúng ta quy hoạch để vươn tới bán ra một thị trường nào đó, thì cũng phải chú ý rằng rất nhiều quốc gia cũng bán loại nông sản như chúng ta đến thị trường đó.
Trả lời câu hỏi của các ĐBQH: “Thay vì quy hoạch ngành sản phẩm, chúng ta sẽ sử dụng công cụ nào để thay thế, để giảm thiểu rủi ro trong ngành nông nghiệp, trong thương mại nông nghiệp?”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, chúng ta phải chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, đa dạng hóa sản phẩm, thị trường.
“Chúng ta không bỏ định hướng cho sản xuất nông nghiệp, nhưng cũng không phải ấn định đó phải là bao nhiêu hecta, sản lượng là bao nhiêu. Chúng ta có thể quy hoạch từng vùng sinh thái để định hình được một chiến lược đầu tư, chiến lược hỗ trợ”, Bộ trưởng nói.
 |
| Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan giải trình tại phiên họp của Quốc hội. Ảnh: TL. |
Nếu thực hiện áp đặt theo một quy hoạch cứng nhắc như ngày xưa, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT chỉ rõ, chúng ta phải xác định có thể bảo hộ được tất cả những sản phẩm trong vùng quy hoạch không? Những sản phẩm nằm ngoài vùng quy hoạch có hợp pháp để đưa ra thị trường được không? Bởi, về nguyên tắc, nếu chúng ta xem quy hoạch đó là một pháp lệnh, một kế hoạch cứng của Nhà nước, thì Nhà nước chỉ bảo trợ những sản phẩm nông nghiệp nằm ở trong kế hoạch hay quy hoạch của Nhà nước thôi. Và, khi đó sản phẩm nằm ngoài quy hoạch sẽ là sản phẩm bất hợp pháp.
Hơn nữa, trên thế giới, người ta tiếp cận theo tư duy thị trường và thông qua những thiết chế xã hội để dẫn dắt quy hoạch, định hướng phát triển từng ngành hàng. “Trong chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn của Bộ phải khẩn trương hình thành các hệ sinh thái ngành hàng”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Bộ trưởng thông tin thêm, trên thế giới người ta tiếp cận tư duy thị trường thông qua những thiết chế xã hội để dẫn dắt quy hoạch, định hướng phát triển từng ngành hàng, bớt dần sự can thiệp của Nhà nước một cách phi thị trường. “Nhà nước chỉ hỗ trợ thông qua thông tin thị trường, hỗ trợ thông qua khoa học, công nghệ, hỗ trợ thông qua vốn, hỗ trợ thông qua tư vấn và huấn luyện tri thức hóa người nông dân, tập thể ngành hàng đó sẽ tự vận động với một bàn tay phía sau của Nhà nước chứ không phải bàn tay phía trước của Nhà nước”, Bộ trưởng cho biết thêm.
Đứng trước sự thay đổi rất nhanh chóng của khoa học, công nghệ, của thị trường, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh, không thể có một quy hoạch phủ được hết toàn bộ, mà nên chia làm hai mức độ gồm: phần "cứng" - Nhà nước can thiệp được và phần "mềm" - không gian để thị trường tự điều chỉnh. Lúc đó, từng cấp độ sẽ có không gian để điều hành linh hoạt, thích ứng với sự thay đổi của thực tế.
Dẫn chứng cách đây 5 năm, chúng ta không nói về nền kinh tế xanh hay biến đổi khí hậu, nhưng hai vấn đề này hiện chi phối toàn bộ nền kinh tế của chúng ta, từ công nghiệp cho tới nông nghiệp và tất cả những vấn đề khác, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, trước tiên, nên định vị lại ở cấp độ nào trong quy hoạch thì sẽ dừng lại ở cấp độ đó, vì nếu đi sâu thì có khi càng đi sâu sẽ bàn thảo những vấn đề mà 5 năm sau, thậm chí là có thể một tuần sau câu chuyện đã khác rồi.
"Khi công tác lập quy hoạch đã chậm, thì nên tổ chức những hội thảo sâu hơn, để không đi từ thái cực này sang thái cực khác. Vì, nhiều khi không có quy hoạch đã khó, mà có quy hoạch rồi nó lại khó hơn, bởi quá trình thực hiện có thể phải điều chỉnh do còn lệ thuộc vào sự thay đổi từ bên ngoài", Bộ trưởng nói./.