Theo đó, Chương trình sẽ hỗ trợ Việt Nam thực hiện mục tiêu tham vọng về đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, đẩy nhanh tốc độ đạt đến đỉnh phát thải khí nhà kính và chuyển đổi từ nhiên liệu hoá thạch sang năng lượng sạch
 |
| Các đại diện tại Brussels, Bỉ (từ trái sang phải): ông John Murton - Đặc phái viên về COP26 của Chính phủ Anh; ông Đỗ Hùng Việt - Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam; ông Trần Hồng Hà - Bộ trưởng Bộ Tài Nguyên & Môi trường Việt Nam; ông Josep Borrell Fontelles - Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) phụ trách an ninh và chính sách đối ngoại; ông Graham Stuart - Quốc vụ khanh về Biến đổi Khí hậu của Anh; ông Marc Vanheukelen - Đại sứ Liên minh Châu Âu về Ngoại giao về Khí hậu. (Ảnh: Đại sứ quán Anh tại Hà Nội) |
Cuối ngày 14/12, các nhà lãnh đạo của Việt Nam và Nhóm Đối tác Quốc tế - bao gồm Vương quốc Anh, Liên minh châu Âu, Pháp, Đức, Mỹ, Italia, Canada, Nhật Bản, Na Uy và Đan Mạch - vừa thống nhất một Chương trình quan hệ đối tác về chuyển dịch năng lượng công bằng (JETP) mạnh mẽ.
Chương trình JETP ban đầu sẽ huy động 15,5 tỷ Đô-la Mỹ từ nguồn tài chính công và tư nhân trong vòng 3 đến 5 năm tới để hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam. Chương trình sẽ hỗ trợ Việt Nam thực hiện mục tiêu tham vọng về đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, đẩy nhanh tốc độ đạt đến đỉnh phát thải khí nhà kính và chuyển đổi từ nhiên liệu hoá thạch sang năng lượng sạch.
 |
| Nhân dịp này, Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã gửi lời chúc mừng tới Thủ tướng Phạm Minh Chính và Việt Nam. Thủ tướng Sunak nhấn mạnh mô hình JETP là một nhân tố thay đổi quan trọng trong cuộc chiến chống lại tác động của biến đổi khí hậu. (Nguồn: Đại sứ quán Anh tại Hà Nội) |
Thông tin từ Ban tổ chức, chương trình sẽ hỗ trợ Việt Nam hướng tới một số mục tiêu mới đầy tham vọng: đưa thời điểm đạt đỉnh phát thải khí nhà kính dự kiến ở Việt Nam từ năm 2035 thành năm 2030; giảm phát thải đỉnh của ngành điện tối đa là 30% đến năm 2030, từ 240 triệu tấn CO2 xuống 170 triệu tấn CO2, đưa thời điểm đạt đỉnh phát thải khí nhà kính sớm hơn 5 năm, thành năm 2030; giảm công suất điện than của Việt Nam từ mức 37 GW theo kế hoạch hiện tại xuống còn 30,2 GW; đẩy nhanh việc triển khai năng lượng tái tạo để năng lượng tái tạo chiếm 47% tổng lượng điện được tạo ra đến năm 2030 (so với tỷ trọng hoạch định hiện nay là 36%). Việc thực hiện thành công các mục tiêu đầy tham vọng này sẽ giúp giảm phát thải khoảng 500 triệu tấn (một nửa giga tấn) từ giờ đến năm 2035.
Những đóng góp ban đầu cho JETP Việt Nam bao gồm 7,75 tỷ USD cam kết từ IPG, bên cạnh Ngân hàng Phát triển Châu Á và Tập đoàn tài chính quốc tế. Bên cạnh đó là cam kết huy động và tạo điều kiện thuận lợi cho khoản đầu tư đối ứng từ tư nhân trị giá 7,75 tỷ USD từ một nhóm tổ chức tài chính tư nhân tham gia trong giai đoạn đầu do Liên minh Tài chính Glasgow cho Net Zero (GFANZ) điều phối, bao gồm Bank of America, Citibank, Deutsche Bank, HSBC, Macquarie Group, Mizuho Financial Group, MUFG, Prudential PLC, Shinhan Financial Group, SMBC Group và Standard Chartered.
Trong vòng 12 tháng tới, Việt Nam sẽ làm việc với các nước đối tác để xây dựng và thông qua Kế hoạch huy động nguồn lực của JETP Việt Nam; kế hoạch này sẽ tạo điều kiện thực hiện tài trợ và chiến lược của JETP. Việt Nam là quốc gia thứ ba triển khai JETP, sau sự ra mắt thành công của JETP cho Nam Phi tại COP26 và JETP Indonesia tại Hội nghị Thượng đỉnh các Nhà lãnh đạo G20 năm nay. Là một nền kinh tế mới nổi đang phát triển nhanh chóng và với Chương trình JETP, Việt Nam sẽ chứng minh rằng tăng trưởng kinh tế không song hành với tiêu thụ năng lượng nhiên liệu hóa thạch. JETP Việt Nam được xây dựng dựa trên Quan hệ đối tác Cơ sở hạ tầng và Đầu tư Toàn cầu (PGII) của nhóm các quốc gia G7 do Vương quốc Anh khởi xướng, nhằm mục đích thu hẹp khoảng cách đầu tư cơ sở hạ tầng ở các nước đang phát triển.
 |
| Mô hình JETP là nhân tố thay đổi trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu . (Ảnh: PV) |
Thủ tướng Vương quốc Anh Rishi Sunak nhấn mạnh: “Mô hình JETP là nhân tố thay đổi trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, sử dụng viện trợ quốc tế để khơi thông hàng tỷ đô-la tài chính tư nhân.” Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, Ursula von der Leyen cho biết: “Với chương trình JETP, Việt Nam và các đối tác quốc tế do Liên minh Châu Âu và Vương quốc Anh cùng chủ trì mong muốn chứng minh rằng các nền kinh tế mới nổi và phát triển nhanh có thể thực hiện thành công quá trình chuyển dịch sang năng lượng sạch”.
Dịp này, Thủ tướng Canada Justin Trudeau khẳng định "JETP là một mô hình để các bên đóng góp có thể làm việc cùng với các đối tác như Việt Nam để hành động hướng tới các nguồn năng lượng sạch hơn. Canada cam kết sẽ tiếp tục là đối tác trong quá trình chuyển dịch sang năng lượng sạch và loại bỏ than ở Việt Nam, đó là mối quan tâm lớn nhất của chúng tôi vì một tương lai năng lượng sạch, toàn diện ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”.
Còn Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết: “Pháp và Liên minh Châu Âu đang theo đuổi cam kết mạnh mẽ đối với việc giảm nhẹ biến đổi khí hậu bằng cách hỗ trợ thúc đẩy quá trình chuyển dịch năng lượng công bằng tại Việt Nam. Đóng góp của Pháp, là một phần của hợp tác song phương lâu dài, sẽ hỗ trợ quy hoạch năng lượng, nâng cao năng lực và phát triển mạng lưới điện, song song với việc thúc đẩy năng lượng tái tạo. Đóng góp chung của chúng ta phải hỗ trợ được cam kết của Việt Nam trên lộ trình phát triển bền vững, loại bỏ dần than, giữ nhiệt độ toàn cầu không tăng quá 1,5 độ C. Quan hệ đối tác này cần thực hiện được một quá trình chuyển dịch công bằng bao gồm, cũng như mang lại lợi ích cho tất cả các nhóm đối tượng trong xã hội.”
Thủ tướng Đức Olaf Scholz nhận định: “JETP Việt Nam sẽ hỗ trợ các mục tiêu khí hậu đầy tham vọng và tăng đáng kể năng lượng tái tạo vào năm 2030 như một nỗ lực chung để giữ nhiệt độ toàn cầu không tăng lên quá 1,5 độ C. Đây là minh chứng về hợp tác chặt chẽ với Việt Nam để đảm bảo rằng quá trình chuyển dịch cần thiết sẽ diễn ra một cách công bằng và toàn diện. Đức sẽ tích cực hỗ trợ Chính phủ Việt Nam đạt được những mục tiêu mới.”
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida Fumio phát biểu: “Nhật Bản đã và đang hỗ trợ quá trình khử các-bon của Việt Nam thông qua các dự án liên quan đến năng lượng tái tạo và hoan nghênh tham vọng của Việt Nam trong việc thúc đẩy nhanh hơn nữa quá trình chuyển dịch năng lượng công bằng để đạt được mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Nhật Bản tự hào là thành viên của JETP và sẽ thúc đẩy hỗ trợ chương trình năng lượng phát thải thấp, thích ứng với biến đổi khí hậu ở Việt Nam, phối hợp với các quốc gia đối tác và tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân.”
Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Støre nhấn mạnh: “Na Uy tự hào là một phần của JETP để hỗ trợ nỗ lực của Việt Nam nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển dịch năng lượng. Chúng tôi tin rằng Chương trình này có thể huy động vốn tư nhân rất cần thiết để đẩy nhanh quá trình chuyển dịch đầy tham vọng - từ than đá sang năng lượng tái tạo - của quốc gia này.”
Tổng thống Hoa Kỳ, Joe Biden chia sẻ: “Hiện nay, Việt Nam đã thể hiện vai trò lãnh đạo trong việc vạch ra một lộ trình chuyển dịch sang năng lượng sạch đầy tham vọng, mang lại an ninh năng lượng lâu dài. Hoa Kỳ tự hào là một đối tác trong nỗ lực này. Cam kết lịch sử của Việt Nam sẽ thúc đẩy đầu tư và tăng trưởng kinh tế, đồng thời tạo ra cơ hội to lớn cho người dân Việt Nam, đồng thời thúc đẩy cuộc chiến chống khủng hoảng khí hậu toàn cầu.”
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres cho biết: “Với thỏa thuận ngày hôm nay, Việt Nam trở thành quốc gia tiên phong trong một khuôn khổ hợp tác mới để thực hiện một quá trình chuyển dịch năng lượng công bằng, bao trùm và hướng đến năng lượng tái tạo. JETP là một công cụ quan trọng để khơi thông những nỗ lực giảm phát thải mà thế giới của chúng ta cần trong những năm 2020. Liên Hợp Quốc sẵn sàng tiếp tục hỗ trợ JETP và tất cả các nỗ lực hợp tác khác.”/..