Là địa bàn cư trú chủ yếu của đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô, trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, Hướng Hóa là vùng căn cứ địa cách mạng, nơi trực tiếp chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam. Vì thế trong những năm chiến tranh, vùng đất này chiến sự đã diễn ra vô cùng ác liệt. Mặc dầu lúc ấy, đời sống đông bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô, dù “đói cơm, lạt muối”, nhưng với tấm lòng thủy chung, sắt son theo Đảng, theo Bác Hồ làm cách mạng, đồng bào các dân tộc Hướng Hóa đã đồng cam cộng khổ, đóng góp sức người, sức của cùng với quân dân cả nước giành độc lập cho nước nhà. Đặc biệt trong chiến dịch Đường 9-Khe sanh, xuân hè 1968, quân và dân các dân tộc Hướng Hóa đã sát cánh cùng bộ đội vây, lấn, tấn, diệt các cứ điểm quân sự của địch và làm nên chiến thắng Khe Sanh, nức lòng đồng bào cả nước. Nhiều địa danh ở Hướng Hóa như: Đường 9, Khe Sanh, Làng Vây, đồi Động tri, Tà Cơn, suối La La… đã trở thành bản anh hùng ca trong những năm đánh Mỹ. Ghi nhận những cống hiến đó, nhiều tập thể và cá nhân ở huyện Hướng Hóa đã được Đảng và Nhà nước tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quí. Các xã Ba Tầng, A Túc, Hướng Lập, Hướng Phùng, Hướng Sơn, Công an huyện, lực lượng vũ trang huyện, Đồn Biên phòng Cù Bai được tặng danh hiệu anh hùng, mẹ Hồ Thị Miết ở xã Hướng Phùng, mẹ Hồ Thị Đi ở xã Húc và 28 mẹ đã mất được phong tặng Mẹ Việt nam anh hùng. Toàn huyên, hiện có 1.614 đối tượng chính sách đang hưởng trợ cấp hàng tháng, trong đó có 848 liệt sĩ, 283 thương binh, 346 bệnh binh, 329 người đang hưởng chế độ tuất, 329 người có công giúp đỡ cách mạng, 327 người hoạt động trong kháng chiến bị nhiễm chất độc hoá học, 18 người hoạt động kháng chiến bị địch bắt tù đày... Nhằm bù đắp phần nào và làm vơi đi sự mất mát hy sinh của các anh hùng, liệt sĩ, các đối tượng thương, bệnh binh, các gia đình có công với cách mạng và Mẹ Việt Nam anh hùng. Thực hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” “ ăn quả nhớ người trồng cây” của dân tộc và chính sách “đền ơn đáp nghĩa” của Đảng và Nhà nước. Những năm qua, trong điều kiện còn nhiều khó khăn, song Đảng bô và Nhân dân các dân tộc Hướng Hóa luôn đẩy mạnh hoạt động đền ơn đáp nghĩa. Hằng năm, cứ vào ngày 27/7 hay cứ mỗi độ xuân về, tết đến và những ngày lễ lớn của dân tộc, lễ hội của quê hương, Huyện ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ Việt Nam huyện đều tổ chức lễ viếng, đặt vòng hoa, dâng hương tưởng niệm tỏ lòng thành kính biết ơn sự hy sinh không tiếc máu xương của các anh hùng, liệt sỹ vì độc lập tự do của Tổ quốc, hiện yên nghĩ nghìn thu ở Nghĩa trang liệt sĩ huyện. Huyện Hướng Hóa cũng đã phân bổ nhiều đoàn bao gồm các đồng chí lãnh đạo huyện đi thăm, tặng quà các đối tượng chính sách ở các xã, thị trấn. Để giúp đỡ gia đình khó khăn, cùng với chi trả trợ cấp kịp thời, các chế độ chính sách, các cơ quan, đoàn thể, các xã, thị trấn đã nhận phụng dưỡng Mẹ Việt Nam anh hùng, tuyên truyền vận động các hộ chính sách sinh sống ở các bản làng vùng sâu, vùng xa về định canh định cư ở hai bên trục lộ giao thông, ưu tiên cấp đất sản xuất, trợ giúp vốn vay ưu đải, hỗ trợ giống loại cây trồng, vật nuôi, ngày công để các hộ gia đình chính sách có điều kiện phát triển kinh tế. Nhờ vậy, đời sống của các hộ gia đình chính sách trong huyện được nâng lên rõ rệt. Hiện nay không còn hộ đói, hộ khá giàu ngày một tăng, nhiều hộ thương binh như Hồ Mơ xã A Dơi, Võ Phước Ất ở xã Hướng Phùng, bệnh binh Hồ Văn Xang ở thị trấn Khe Sanh, Pả Hiền ở xã Thuận...đã trở thành những tấm gương tiêu biểu với nghị lực vượt khó, làm kinh tế giỏi. Thông qua sản xuất lúa nước, trồng sắn, chuối, cà phê, hồ tiêu, trồng cao su, trồng rừng, chăn nuôi trâu bò đàn mà đời sống kinh tế của các gia đình chính sách ngày một khá giả, tạo dựng nhà cửa khang trang, sắm sửa các tiện nghi sinh hoạt gia đình.
Những năm qua, huyện Hướng Hóa đã đẩy mạnh cuộc vận động xây dựng Quỹ tình nghĩa. Cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên chức, Nhân dân các dân tộc trong huyện và các cá nhân, tổ chức trong và ngoài tỉnh đã tích cực hưởng ứng tham gia. Ông Trần Trọng Kim, Trưởng phòng Lao động – Thương binh và Xã hội huyện Hướng Hoá cho biết: Từ năm 2020 đến nay, huyện đã chi tră hơn 100 tỉ đồng cho các đối tượng chính sách, xây dựng 3 nhà tình nghía cho đối tượng người có công với cách mạng vởi tổng số tiền 260 triệu đồng; xây dựng, sửa chữa 2 nhà bia ghi danh liệt sĩ tại xã A Túc và A Dơi, với tổng kinh phí 279 triệu đồng; tổ chức thăm tặng quà Tết của Chủ tịch nước, của tỉnh, của huyện và các tổ chức, đơn vị hỗ trợ các gia đình có công với cách mạng, Bà mẹ Việt Nam anh hùng, gia đình chính sách, các đối tượng xã hội, các đồng chí lãnh đạo của huyện qua các thời kỳ, với 2.496 suất, tổng trị giá 975,5 triệu đồng; nhân dịp kỷ niệm 73 năm ngày thương binh, liệt si, tỏ chức tặng quà cho 2.234 đối tượng chính sách người có công với tổng trị giá 634.300.000 đồng; chi trả 436 thân nhân liệt sĩ tiền trợ cấp thờ cúng liệt sĩ với tổng số tiền là 221.500.000 đồng; tổ chức đưa đón 45 đối tượng chính sách người có công đi điều dưỡng tại Trung tâm điều dưỡng người có công thuộc Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội tại Đà Nẵng, tổ chức đêm thắp nến tri ân các anh hùng, liệt sĩ tại Nhĩa trang liệt sĩ huyện và bữa cơm ấm lòng tình mẹ.
Một trong những việc làm mà Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Hướng Hóa luôn quan tâm đó là công tác khảo sát, tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sĩ về Nghĩa trang liệt sĩ huyện. Cán bộ, Nhân dân ở các địa phương như xã Thuận, Hướng Lập, Hướng Sơn, Hướng Linh, Thanh, Tân Liên, Tân Hợp, thị trấn Khe Sanh…cán bộ, chiến sĩ các Đồn Biên phòng, Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 337, cơ quan Quân sự huyện cùng với đội quy tập hài cốt liệt sĩ huyện đã không quản đường sá xa xôi, cách trở, băng rừng, lội suối đến các khu rừng ở các bản làng trong huyện hay ở những vùng núi cao hiểm trở tận biên giới Việt-Lào để tìm kiếm, cất bốc hài cốt của các anh hùng, liệt sĩ đưa về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện. Hiện nay ở Nghĩa trang liệt sĩ huyện có 2.299 mộ chí các anh hùng liệt sĩ, trong đó đa phần là con em các tỉnh, thành trong cả nước đã được Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân các dân tộc Hướng Hóa chăm sóc, hương khói chu đáo. Việc đón tiếp thân nhân các gia đình liệt sĩ đến tìm hài cốt các anh hùng, liệt sĩ trên địa bàn cũng đã được tận tâm phục chu đáo, để lại nhiều ấn tượng, tình cảm tốt đẹp .
Trưởng phòng Lao động – Thương binh và Xã hội huyện Hướng Hoá Trần Trọng Kim cũng cho biết thêm: Kỷ niệm 74 năm ngày thương binh, liệt sĩ năm nay (27/7/1947 - 27/7/2021), huyện Hướng Hoá đã và đang tổ chức nhiều hoạt động thiết thực nghĩa tình như: Tổ chức 11 đoàn gồm các đồng chí lãnh đạo huyện và các phòng, ban cấp huyện đi thăm tặng quà 100 đối tượng là Bà mẹ Việt Nam anh hùng, các gia đình thương binh, bệnh binh, thân nhân liệt sĩ ở 21 xã, thị trấn; tặng quà của Chủ tịch nước cho 1.571 đối tượng chính sách, với số tiền 481.800.000 đồng; chỉnh trang một số hạng mục tại Nghía trang liệt sĩ huyện, với tổng kinh phí 398 triệu đồng; tổ chức Đêm hoa đăng mộ liệt sĩ, bữa cơm ấm tình lòng mẹ cho 2 Mẹ Việt Nam anh hùng...
Những việc làm thiết thực nghĩa tình và nghĩa cử cao đẹp của cán bộ và Nhân dân các dân tộc Hướng Hóa trong những năm qua, thể hiện đạo lý “ uống nước, nhớ nguồn” của dân tộc, chính sách “đền ơn, đáp nghĩa” của Đảng và Nhà nước, phần nào bù đắp và làm vơi đi những mất mát hy sinh của các gia đình liệt sỹ, thương, bệnh binh, gia đình có công với cách mạng và Mẹ Việt Nam anh hùng của quê hương và những cống hiến to lớn của các đối tượng chính sách, tạo động lực to lớn để cùng chung tay, góp sức xây dựng quê hương Hướng Hoá ngày càng phát triển. Nguyễn Đình Phục