Hướng Hóa là huyện miền núi, biên giới của tỉnh Quảng Trị, toàn huyện hiện có hơn 90 nghìn dân, bao gồm 3 dân tộc Kinh, Văn Kiều, Pa Kô cùng sinh sống ở 21 xã, thị trấn, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm gần 50% dân số, thu nhập chính của người dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp. Xác định công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm là nhiệm vụ hết sức quan trọng, huyện đã ban hành, triển khai nhiều giải pháp đồng bộ và có chính sách hỗ trợ người lao động nên đã từng bước mang lại hiệu quả tích cực, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn.
Huyện đã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền về đào tạo nghề, định hướng nghề nghiệp bằng nhiều hình thức, qua đó nâng cao nhận thức cho người dân trong việc lựa chọn ngành nghề phù hợp; chủ động rà soát số lượng lao động đã và chưa qua đào tạo, tìm hiểu nhu cầu học nghề của người lao động để tổ chức mở các khóa dạy nghề và tư vấn, giới thiệu việc làm sau khi học nghề.
Để công tác dạy nghề phù hợp với yêu cầu và nguyện vọng của người dân, huyện đã phê duyệt Đề án đào tạo nghề giai đoạn 2015-2020, Ban Chấp hành Đảng bộ huyện khóa XV đã ban hành Nghị quyết về tăng cường lãnh đạo công tác đào tạo nghề lao động nông thôn giai đoạn 2015 - 2020, theo đó mục tiêu của Nghị quyết đề ra là nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn; tạo điều kiện cho lao động nông thôn được tiếp cận, lựa chọn ngành nghề và tham gia học nghề, góp phần tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất, nâng cao thu nhập và giải quyết việc làm cho lao động; đẩy nhanh công cuộc xoá đói giảm nghèo, chuyển dịch cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế, phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và sự nghiệp xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện.
Đối tượng đào tạo nghề được xác định, gồm lao động nông thôn trong độ tuổi, lao động có trình độ học vấn và sức khoẻ phù hợp với nghề cần học. Trong đó, ưu tiên dạy nghề cho các đối tượng thuộc diện được hưởng chính sách ưu đãi, người có công với cách mạng, hộ nghèo, người dân tộc thiểu số, người tàn tật, người bị thu hồi đất canh tác, lao động bị mất việc làm trong các doanh nghiệp.
Ngành nghề đào tạo, gồm nghề nông nghiệp và dịch vụ nông nghiệp như trồng trọt, chăn nuôi, thú y, lâm sinh, chế biến nông, lâm sản, dịch vụ nông nghiệp và các nghề khác. Nghề phi nông nghiệp như kỹ thuật, công nghệ, sản xuất và chế biến, dịch vụ xã hội, khách sạn, du lịch và dịch vụ cá nhân, tiểu thủ công nghiệp chế biến, bảo quản sản phẩm sau thu hoạch và các nghề truyền thống khác. Trình độ đào tạo trung cấp nghề, sơ cấp nghề và bồi dưỡng nghề thường xuyên dưới 3 tháng. Phương thức dạy nghề là đào tạo tập trung hoặc kèm cặp trực tiếp tại các cơ sở sản xuất kinh doanh, các cơ sở đào tạo, doanh nghiệp; cơ sở dạy nghề tại các trung tâm dạy nghề, các trường cao đẳng nghề, trung cấp nghề...có đủ điều kiện dạy nghề cho lao động nông thôn. Hình thức đào tạo là đa dạng hoá các loại hình đào tạo trên cơ sở các đặc điểm về độ tuổi, tính đặc thù về trình độ văn hóa, nhận thức, điều kiện học tập của thôn bản, văn hóa dân tộc của lao động nông thôn. Đào tạo tập trung dài hạn tại các trường trung cấp, cao đẳng, đại học nghề để tạo nguồn lao động có tay nghề cao đáp ứng nhu cầu lao động xã hội; đào tạo nghề tập trung ngắn hạn tại Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên; tại trung tâm học tập cộng đồng, các thôn, bản, khu dân cư đáp ứng nhu cầu học nghề của người dân tại địa phương.
Từ năm 2010 đến nay, bằng nguồn vốn của Trung ương, địa phương và các tổ chức, cá nhân, huyện đã đào tạo nghề cho 7.938 người, bình quân mỗi năm đào tạo 793 lao động. Trong đó, sơ cấp và dạy nghề dưới 3 tháng là 3.003 người, gồm nghề nông nghiệp 2.430 người và nghề phi nông nghiệp 573 người. Qua khảo sát hàng năm, tỷ lệ có việc làm sau khi học nghề đạt 80%. Mặt khác, huyện đã chỉ đạo Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện, Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên huyện phối hợp với các cơ quan, ban ngành, đoàn thể cấp huyện và các xã, thị trấn nhân rộng các mô hình dạy nghề và giải quyết việc làm có hiệu quả như: Mô hình may công nghiệp, kỹ thuật xây dựng; sản xuất chổi đót, làm hương… đã tạo việc làm ổn định và tăng thu nhập cho người lao động.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác đào tạo nghề trên địa bàn huyện Hướng Hóa vẫn còn những khó khăn nhất định: Công tác đào tạo nghề tại địa phương chưa đáp ứng nhu cầu học nghề của lao động, nhất là nghề đào tạo dài hạn; việc liên kết và giới thiệu lao động đào tạo dài hạn còn khó khăn; quy mô, hình thức đào tạo còn thiếu tập trung; cơ sở vật chất và các trang thiết bị phục vụ cho dạy nghề còn hạn chế; đội ngũ giáo viên còn thiếu và chưa có kinh nghiệm trong thực tiễn; việc đào tạo nghề trình độ sơ cấp và dạy nghề dưới 3 tháng cho lao động nông thôn chất lượng chưa cao; mức thu nhập còn thấp; việc làm cho người lao động còn thiếu ổn định; số công ty, doanh nghiệp tuyển dụng lao động sau khi học nghề trên địa bàn huyện còn hạn chế…
Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm, thời gian tới huyện Hướng Hóa tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, sự quản lý của chính quyền đối với công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn; đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo nghề tại Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp và Giáo thường xuyên; đẩy mạnh xã hội hóa công tác đào tạo nghề cho lao động; gắn công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn với thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới; tăng cường liên doanh, liên kết, hợp tác giữa các cơ sở đào tạo với cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nhằm giải quyết việc làm cho người lao động sau khi học nghề; tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất, bổ sung đầy đủ các trang thiết bị cho Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên huyện; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia học nghề; tăng cường kiểm tra, khảo sát nhu cầu học nghề để xây dựng những mô hình dạy nghề gắn với giải quyết việc làm, góp phần tích cực vào mục tiêu nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững và xây dựng Hướng Hóa ngày càng phát triển. Nguyễn Đình Phục