Hướng dẫn gồm có 03 mục: Mục I xác định mục đích, yêu cầu; Mục II xác định tiêu chí, quy trình rà soát, phát hiện, giáo dục, giúp đỡ, sàng lọc, đưa đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng; Mục III đề cập đến trách nhiệm tổ chức thực hiện.
Hướng dẫn xác định đảng viên có vi phạm chưa đến mức phải xóa tên hoặc thi hành kỷ luật bằng hình thức khai trừ cần được chi bộ giáo dục, giúp đỡ trước khi xem xét, quyết định đưa ra khỏi Đảng thuộc một trong các trường hợp sau:
- Thứ nhất: Hai năm liền bị xếp loại “Không hoàn thành nhiệm vụ”.
- Thứ hai: Vi phạm kỷ luật đảng hoặc pháp luật Nhà nước đã bị cấp có thẩm quyền thi hành kỷ luật mức cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng cấp bậc quân hàm, giáng chức, cách chức, đang trong thời gian chấp hành kỷ luật lại tiếp tục có vi phạm.
- Thứ ba: Qua kiểm điểm tự phê bình và phê bình hoặc qua kiểm tra, giám sát, cấp ủy có thẩm quyền kết luận có suy thoái về tư tưởng chính trị, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” hoặc vi phạm về đạo đức, lối sống.
- Thứ tư: Vi phạm các quy định của Đảng về thực hiện trách nhiệm nêu gương hoặc những điều đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức không được làm hoặc có uy tín thấp trong cơ quan, đơn vị, nơi cư trú mà cấp ủy có thẩm quyền đã kết luận, làm ảnh hưởng xấu đến uy tín của Đảng và tổ chức đảng nơi sinh hoạt.
Hướng dẫn đã xác định cụ thể quy trình rà soát, phát hiện, giáo dục, giúp đỡ, sàng lọc, đưa đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng gồm có 04 bước, cụ thể:
Bước 1: Rà soát, phát hiện đảng viên cần được chi bộ giáo dục, giúp đỡ trước khi xem xét, quyết định đưa ra khỏi Đảng. Chi ủy (bí thư chi bộ nơi không có chi ủy) rà soát đảng viên thuộc một trong bốn trường hợp nêu trên và lấy ý kiến tham gia của ban công tác mặt trận thôn, tổ dân phố (lãnh đạo, tổ chức chính trị - xã hội của các tổ chức, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đối với đảng viên đang công tác) để dự kiến danh sách đảng viên thuộc diện cần được chi bộ giáo dục, giúp đỡ trước khi xem xét, quyết định đưa ra khỏi Đảng. Chi ủy xin ý kiến chỉ đạo của cấp ủy cấp trên trực tiếp về danh sách đảng viên dự kiến cần được chi bộ giáo dục, giúp đỡ để lập danh sách chính thức đưa ra cuộc họp chi bộ.
Chi bộ họp, thảo luận, bỏ phiếu kín đối với từng đảng viên dự kiến cần được chi bộ giáo dục, giúp đỡ. Đảng viên nào có hai phần ba số đảng viên chính thức của chi bộ trở lên (trừ đảng viên được miễn công tác và sinh hoạt đảng) bỏ phiếu đồng ý thì đưa vào danh sách cần được chi bộ giáo dục, giúp đỡ trước khi xem xét, quyết định đưa ra khỏi Đảng; báo cáo cấp ủy cấp trên trực tiếp phê duyệt danh sách để thực hiện các bước tiếp theo.
Bước 2: Giáo dục, giúp đỡ đảng viên. Chi ủy (bí thư chi bộ nơi không có chi ủy) thông báo ý kiến phê duyệt của cấp ủy cấp trên trực tiếp, trao đổi với từng đảng viên cần được chi bộ giáo dục, giúp đỡ về những vi phạm, phản ánh của các tổ chức quần chúng (nếu có) và yêu cầu đảng viên viết bản tự kiểm điểm, trong đó cam kết rõ việc sửa chữa, khắc phục vi phạm.
Chi bộ họp để đảng viên kiểm điểm trước chi bộ (có thể kiểm điểm trong buổi sinh hoạt định kỳ) và ra nghị quyết phân công 01 chi ủy viên hoặc 01 đảng viên theo dõi, giúp đỡ 01 đảng viên. Thời gian theo dõi, giúp đỡ là 12 tháng.
Bước 3: Sàng lọc đảng viên đã được chi bộ giáo dục, giúp đỡ. Sau 12 tháng, kể từ ngày chi bộ phân công chi ủy viên, đảng viên theo dõi, giúp đỡ, chi bộ họp để đảng viên tự kiểm điểm, nêu rõ kết quả sửa chữa, khắc phục vi phạm theo cam kết. Chi ủy viên hoặc đảng viên được phân công theo dõi, giúp đỡ nhận xét. Chi bộ thảo luận, góp ý và bỏ phiếu kín đối với từng trường hợp (bỏ phiếu công nhận sự tiến bộ của đảng viên trước, bỏ phiếu đề nghị xem xét đưa đảng viên ra khỏi Đảng sau). Chi bộ căn cứ kết quả bỏ phiếu để quyết định:
- Nếu có từ một nửa số đảng viên chính thức của chi bộ trở lên (trừ đảng viên được miễn công tác và sinh hoạt đảng) bỏ phiếu đồng ý công nhận sự tiến bộ của đảng viên thì chi bộ ra nghị quyết công nhận sự tiến bộ của đảng viên, báo cáo cấp ủy cấp trên trực tiếp.
- Nếu có từ hai phần ba số đảng viên chính thức của chi bộ trở lên (trừ đảng viên được miễn công tác và sinh hoạt đảng) bỏ phiếu đề nghị xem xét đưa ra khỏi Đảng thì chi bộ ra nghị quyết, báo cáo cấp ủy cấp trên trực tiếp xem xét, quyết định theo thẩm quyền.
- Nếu có dưới một nửa số đảng viên chính thức của chi bộ (trừ đảng viên được miễn công tác và sinh hoạt đảng) bỏ phiếu đồng ý công nhận sự tiến bộ hoặc có dưới hai phần ba số đảng viên chính thức của chi bộ (trừ đảng viên được miễn công tác và sinh hoạt đảng) bỏ phiếu đề nghị xem xét đưa ra khỏi Đảng thì chi bộ xem xét, quyết định đưa vào danh sách đảng viên cần được chi bộ tiếp tục giáo dục, giúp đỡ trước khi xem xét, quyết định đưa ra khỏi Đảng và sẽ xem xét lại sau 12 tháng.
Bước 4: Đưa đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng. Trên cơ sở đề nghị của cấp ủy cơ sở, cấp ủy cấp huyện và tương đương chỉ đạo ủy ban kiểm tra cùng cấp thẩm tra, xác minh, kết luận về vi phạm của từng đảng viên. Căn cứ kết luận thẩm tra, xác minh về vi phạm của từng đảng viên, cấp ủy cấp huyện và tương đương xem xét, quyết định xóa tên hoặc kỷ luật đảng viên bằng hình thức khai trừ theo đúng quy định, hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng.
Đối với đảng viên qua xem xét, chưa đến mức phải xóa tên hoặc kỷ luật bằng hình thức khai trừ thì cấp ủy cấp huyện và tương đương chỉ đạo cấp ủy cấp dưới tiếp tục giáo dục, giúp đỡ đảng viên đó và sẽ xem xét lại sau 12 tháng.
Hy vọng rằng với việc ban hành Hướng dẫn này và sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quyết liệt của các cấp ủy, tổ chức Đảng từ tỉnh đến cơ sở sẽ góp phần làm trong sạch đội ngũ đảng viên, tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên, duy trì kỷ cương, kỷ luật trong Đảng, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng. Hải Yến