Các chuyên gia nghiên cứu của Ngân hàng HSBC đưa ra nhận định này sau khi có nhiều thông tin về sự dịch chuyển chuỗi cung ứng từ các thị trường vào khu vực Đông Nam Á do những lợi thế của khu vực này bao gồm các nền kinh tế cũng như thị trường người dùng phát triển mạnh, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng thương mại và chi phí sản xuất tăng cao đang tác động lên các thị trường khác.
Theo ông Phạm Hồng Hải, Tổng Giám đốc HSBC Việt Nam, những thay đổi về thương mại toàn cầu khiến cho các doanh nghiệp phải xem lại các chiến lược về năng lực cũng như đầu tư chuỗi cung ứng.
“Các doanh nghiệp cân nhắc dịch chuyển chuỗi cung ứng cần phải đặt ra nhiều câu hỏi về năng lực sẵn có ở địa phương, nguồn nhân sự có kỹ năng và cân nhắc việc xây dựng mới hay hợp tác với các doanh nghiệp trong nước”, ông Phạm Hồng Hải phân tích.
Lãnh đạo HSBC cho rằng, do căng thẳng thương mại, ngoài sự dịch chuyển vào ASEAN, các công ty đa quốc gia đang đa dạng hóa chiến lược chuỗi cung ứng thông qua các hoạt động nội địa hóa, đầu tư ra nước ngoài và quay trở lại sản xuất trong nước. HSBC nêu một số dẫn chứng về các trường hợp như: Samsung đã chuyển việc sản xuất thiết bị điện tử nhiều hơn vào Việt Nam khi hơn một nửa thiết bị di động của tập đoàn Hàn Quốc này hiện nay được lắp đặt tại đây.
Các công ty phương Tây như Intel, Whirlpool và Catepillar thì lại quay về các thị trường trong nước để dễ tiếp cận hơn các thị trường lân cận cũng như công nghệ chất lượng cao.
Tại châu Âu, các doanh nghiệp như nhà sản xuất Dyson của Anh đang đẩy mạnh đầu tư vào Đông Nam Á để sản xuất phục vụ thị trường trong nước trong khi vẫn duy trì các hoạt động sản xuất ở những nơi khác để phục vụ mục đích xuất khẩu.
Ông Phạm Hồng Hải cho biết thêm, sự dịch chuyển chuỗi cung ứng là hiện tượng diễn ra trong nhiều năm do những thay đổi cấu trúc liên quan công nghệ sản xuất, chi phí nhân công và thị trường tiêu dùng tăng trưởng nhanh.
Qua hơn một thập kỷ qua, ASEAN và Việt Nam được các tập đoàn đa quốc gia nhìn nhận như một lựa chọn sản xuất hiệu quả nhờ vai trò quan trọng của khu vực này trong chuỗi cung ứng hiện tại, cơ sở người dùng tăng trưởng và các mối liên kết chặt chẽ trong thương mại và đầu tư.
Các quốc gia với mạng lưới sản xuất và cơ sở hạ tầng sẵn có như Việt Nam sẽ là các quốc gia hưởng lợi chính trong sự dịch chuyển năng lực sản xuất. Tuy nhiên, để biến tiềm năng chuỗi cung ứng này thành hiện thực, khu vực này cần thể hiện được năng lực của mình trong mắt các doanh nghiệp quốc tế, đặc biệt về khả năng xử lý và thực hiện các đơn hàng sản xuất. Các doanh nghiệp từ Trung Quốc, châu Âu và Hoa Kỳ muốn nhìn thấy ASEAN và Việt Nam đẩy mạnh hơn nữa vị trí của mình như một lựa chọn thực tế và hiệu quả cho ngành sản xuất chi phí thấp.
Điều quan trọng đối với các công ty quy mô từ lớn tới nhỏ là làm thế nào ASEAN và Việt Nam có thể đạt được mức chi phí sản xuất cạnh tranh, ứng dụng công nghệ và đổi mới để cải thiện năng suất.
HSBC cho rằng, những lĩnh vực cần chú ý để cải thiện dòng chảy thương mại trong nội khối ASEAN là cải thiện cơ sở hạ tầng giao thông của ASEAN bao gồm đường bộ, đường sắt và cảng biển; các chính sách để nâng cao tầm tiếp nhận công nghệ; nâng cao tay nghề lao động và chuyển dịch lao động có tay nghề; nâng cao quy định tối thiểu đối với hàng hóa yêu cầu Chứng nhận nguồn gốc; thiết lập hệ thống khai báo hải quan tự động tại tất cả các quốc gia thành viên của ASEAN; đơn giản hóa và đẩy nhanh tốc độ khai báo hải quan với hàng hóa giá trị thấp; giới thiệu hệ thống thanh toán thuế điện tử qua biên giới; thống nhất tiêu chuẩn hàng hóa giữa các lĩnh vực tại các nước ASEAN để tránh chuẩn hàng hóa theo một nước riêng lẻ;...
Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới, việc giảm các hàng rào cung ứng có thể làm tăng GDP của Đông Nam Á lên 9,3% và xuất khẩu 12,1%.
Anh Minh